Ακρίβεια χωρίς τέλος: Ο πληθωρισμός φουντώνει ξανά και πνίγει τα ελληνικά νοικοκυριά

Η ψευδαίσθηση της «κανονικότητας» και η επιστροφή του πληθωρισμού

Η ακρίβεια που τα προηγούμενα δύο χρόνια γονάτισε τα νοικοκυριά όχι μόνο δεν υποχωρεί, αλλά επιστρέφει με νέα ένταση. Τα προσωρινά στοιχεία της Eurostat για τον Νοέμβριο αποκαθηλώνουν τη βιτρίνα της «κανονικότητας» και δείχνουν ξεκάθαρα ότι η πίεση στο κόστος ζωής παγιώνεται. Ο ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα σκαρφάλωσε στο 2,9%, ξαναπλησιάζοντας επικίνδυνα το όριο του 3% και αφήνοντας πίσω την ολιγόμηνη ανάσα όπου είχε πέσει κάτω από το 2%.

Τη στιγμή που η κυβέρνηση επιμένει να μιλά για επιστροφή στη σταθερότητα και ευρωπαϊκή κανονικότητα, τα νούμερα της Eurostat περιγράφουν άλλη πραγματικότητα: για τα ελληνικά νοικοκυριά, η ακρίβεια δεν ήταν ποτέ ένα παροδικό φαινόμενο. Απλώς πήρε μια σύντομη ανάσα για να επιστρέψει τώρα πιο «σκληρή» και πιο διάχυτη σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.

Η ενέργεια αλλάζει ξανά το παιχνίδι

Η νέα άνοδος του πληθωρισμού συνδέεται άμεσα με την αναζωπύρωση των τιμών ενέργειας. Μετά από μια περίοδο συνεχών μειώσεων, η ενέργεια καταγράφει πλέον ετήσια αύξηση 0,3%. Η αλλαγή αυτή, όσο μικρή κι αν φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση, λειτουργεί σαν σπίθα σε ένα ήδη φορτισμένο περιβάλλον.

Η ενέργεια αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία χτίζεται σχεδόν κάθε κόστος: θέρμανση, ηλεκτρικό ρεύμα, μεταφορές, παραγωγή προϊόντων. Όταν αρχίζει ξανά να ακριβαίνει, η επίδραση φτάνει παντού: στο ράφι του σούπερ μάρκετ, στον λογαριασμό της ΔΕΗ, στο κόστος μετακίνησης, στη λειτουργία μικρών επιχειρήσεων που παλεύουν να επιβιώσουν. Το ανησυχητικό είναι ότι η στροφή αυτή της αγοράς ενέργειας ήρθε νωρίτερα απ’ όσο περίμεναν ακόμη και οι ειδικοί, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια προσαρμογής.

Το καλάθι της καθημερινότητας «φλέγεται» ξανά

Αν η ενέργεια είναι ο σιωπηλός πολλαπλασιαστής της ακρίβειας, τα τρόφιμα είναι η ανοιχτή πληγή που δεν κλείνει. Τρόφιμα, αλκοολούχα ποτά και καπνός καταγράφουν αύξηση 3,1%, συνεχίζοντας μια τροχιά σταθερής ανόδου που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Για τον μέσο καταναλωτή, αυτό δεν είναι ποσοστό σε έναν πίνακα, αλλά το καθημερινό σοκ στο ταμείο: λιγότερα προϊόντα με περισσότερα χρήματα.

Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η εκτόξευση των τιμών στις υπηρεσίες. Μέσα σε έναν μόνο μήνα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης εκτινάχθηκε στο 4,7% από 2,8%. Η άνοδος στις υπηρεσίες λειτουργεί σαν «σφραγίδα» ότι η ακρίβεια δεν είναι επιφανειακή, αλλά βαθαίνει: από μετακινήσεις και εστίαση μέχρι ιδιωτικές ιατρικές υπηρεσίες, επισκευές, φροντιστήρια και κάθε είδους επαγγελματικές υπηρεσίες, το κόστος ανεβαίνει παράλληλα και σταθερά.

Όταν ακριβαίνουν ταυτόχρονα τα βασικά αγαθά, η ενέργεια και οι υπηρεσίες, τότε δεν μιλάμε απλώς για συγκυριακό κύμα ανατιμήσεων, αλλά για μια νέα, μόνιμη πραγματικότητα υψηλού κόστους διαβίωσης.

Η Ευρωζώνη σταθεροποιείται, η Ελλάδα «ξεφεύγει»

Την ώρα που η Ελλάδα βλέπει τον πληθωρισμό της να δυναμώνει, η εικόνα στην Ευρωζώνη είναι πολύ πιο ήρεμη. Ο μέσος πληθωρισμός εκτιμάται στο 2,2%, μόλις μία ανάσα από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ελάχιστα αυξημένος σε σχέση με τον Οκτώβριο, όπου είχε διαμορφωθεί στο 2,1%.

Οι τιμές των υπηρεσιών στην Ευρωζώνη ναι μεν αυξάνονται κατά 3,5%, αλλά οι υπόλοιπες κατηγορίες δείχνουν αυτοσυγκράτηση: τα τρόφιμα βρίσκονται στο 2,5%, τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά στο 0,6%, ενώ η ενέργεια συνεχίζει να αποκλιμακώνεται με -0,5%. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Πορτογαλία κινούνται πλέον πολύ κοντά στον στόχο της ΕΚΤ, χτίζοντας ένα περιβάλλον σχετικής σταθερότητας για τα δικά τους νοικοκυριά.

Στο ευρωπαϊκό «ταμπλό» του πληθωρισμού, πρωταθλήτρια είναι η Εσθονία με 4,7%, ακολουθούμενη από Κροατία (4,3%) και Αυστρία (4,1%), ενώ στον αντίποδα η Κύπρος καταγράφει μόλις 0,2%. Η Ελλάδα μπορεί να μη βρίσκεται στους απόλυτους «πρωταγωνιστές» του πληθωρισμού, ωστόσο απομακρύνεται αισθητά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και δείχνει να χάσει τον συγχρονισμό της με την υπόλοιπη Ευρωζώνη, μπαίνοντας ξανά σε τροχιά επίμονης ακρίβειας.

Βαθύτερες παθογένειες πίσω από τα νούμερα

Οικονομολόγοι και άνθρωποι της αγοράς επισημαίνουν ότι πίσω από τα στοιχεία κρύβεται ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Η ενέργεια παραμένει εξαιρετικά ευμετάβλητη, εκθέτοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε απότομες διακυμάνσεις που ανατρέπουν κάθε προγραμματισμό. Τα τρόφιμα εμφανίζουν μεγάλη «ακαμψία» προς τα κάτω, ακόμη και όταν διεθνώς οι τιμές υποχωρούν, στοιχείο που παραπέμπει σε ελλείψεις στον ανταγωνισμό και σε στρεβλώσεις στην αλυσίδα διακίνησης.

Την ίδια στιγμή, οι υπηρεσίες κινούνται έντονα ανοδικά, κάτι που συνήθως δείχνει ότι ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να ριζώνει βαθύτερα στο σύστημα, παύοντας να είναι απλώς αποτέλεσμα εξωτερικών «σοκ». Όταν ολόκληρος ο τομέας των υπηρεσιών αρχίζει να προσαρμόζει μόνιμα τις τιμές προς τα πάνω, η αποκλιμάκωση γίνεται πολύ πιο δύσκολη και χρονοβόρα.

Το αποτέλεσμα είναι ένα περιβάλλον όπου η στατιστική «ανάπτυξη» δεν μεταφράζεται σε ανακούφιση για την κοινωνία. Αντιθέτως, η καθημερινότητα πολλών πολιτών μοιάζει να βυθίζεται ξανά σε οικονομική ασφυξία, με το εισόδημα να εξανεμίζεται πολύ πριν τελειώσει ο μήνας.

Η ακρίβεια δεν έφυγε ποτέ – τώρα επιστρέφει πιο σκληρή

Για τα ελληνικά νοικοκυριά, το μήνυμα των νέων στοιχείων είναι ωμό και ξεκάθαρο: η ακρίβεια δεν ήταν ποτέ μια παρένθεση. Οι ανατιμήσεις που έφεραν τα προηγούμενα χρόνια τα νοικοκυριά στα όριά τους δεν ανατράπηκαν ουσιαστικά. Απλώς πάγωσαν για λίγο, για να πάρει ανάσα η στατιστική εικόνα.

Η νέα άνοδος του πληθωρισμού δεν είναι ένα τεχνικό ζήτημα για οικονομολόγους και αναλυτές. Είναι ένα βήμα πίσω σε μια πορεία που πολλοί πίστεψαν ότι είχε αρχίσει να σταθεροποιείται. Και όσο η ενέργεια, τα τρόφιμα και οι υπηρεσίες συνεχίζουν να ακριβαίνουν ταυτόχρονα, ο «λογαριασμός» για την κοινωνία θα ανεβαίνει διαρκώς.

Η χώρα μπορεί να εμφανίζει νούμερα ανάπτυξης και θετικά μακροοικονομικά σήματα, όμως η πραγματικότητα στο σούπερ μάρκετ, στους λογαριασμούς και στις βασικές ανάγκες δείχνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Η Ελλάδα κινδυνεύει να επιστρέψει σε μια περίοδο συνεχούς οικονομικής ασφυξίας, όπου το ερώτημα δεν είναι πια πόσο αυξήθηκαν οι τιμές, αλλά αν αντέχει ο πολίτης να ζει μέσα σε αυτές.

Πηγή: Pagenews.gr