«Admin», «123456»: Οι κωδικοί που κάνουν την Ελλάδα παράδεισο για χάκερ

Οι κωδικοί που ανοίγουν διάπλατα την πόρτα στους χάκερ

Η γλώσσα των ειδικών στην κυβερνοασφάλεια έχει «μαλλιάσει» να εξηγεί ότι οι αφελείς κωδικοί πρόσβασης είναι σαν να αφήνεις τα κλειδιά πάνω στην πόρτα του σπιτιού σου. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι χρήστες δείχνουν να μην καταλαβαίνουν τον κίνδυνο.

Η τελευταία ετήσια έκθεση της NordPass για τους πιο δημοφιλείς κωδικούς πρόσβασης στον κόσμο είναι αποκαλυπτική και, ταυτόχρονα, απογοητευτική. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο πιο συχνός κωδικός είναι το «123456», ένας συνδυασμός που ένας υποτυπώδης χάκερ μπορεί να σπάσει σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.

Στην Ελλάδα, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Το «123456» έρχεται… δεύτερο, αφού την πρωτιά παίρνει το «admin», ο κωδικός που συχνά είναι προεπιλογή σε ρούτερ και συσκευές δικτύου. Με άλλα λόγια, χιλιάδες Έλληνες αφήνουν τις ψηφιακές τους ζωές εκτεθειμένες, χωρίς καν να μπουν στη διαδικασία να αλλάξουν κάτι τόσο θεμελιώδες όσο ο κωδικός πρόσβασης.

Το ελληνικό Top 20 και η… «εφευρετικότητα» των χρηστών

Στη λίστα με τους πιο δημοφιλείς κωδικούς στην Ελλάδα εμφανίζονται όλα τα κλασικά λάθη: απλές αριθμητικές ακολουθίες όπως «123456789», επαναλαμβανόμενοι αριθμοί όπως «11111», ακόμη και η λέξη «password». Κωδικοί που θυμίζουν περισσότερο πρόχειρο σημείωμα παρά σοβαρό «κλειδί» ασφαλείας.

Μέσα σε αυτή την εικόνα, υπάρχει και μια «ελληνική πινελιά»: στη 18η θέση εμφανίζεται ο κωδικός «malakas12345». Μπορεί να προκαλεί γέλιο, όμως για τους ειδικούς είναι σύμπτωμα της ίδιας νοοτροπίας. Επιλέγουμε κάτι εύκολο, κάτι που θυμόμαστε αμέσως, χωρίς να σκεφτόμαστε ότι αυτό ακριβώς το «εύκολο» είναι και το πρώτο που θα δοκιμάσει ένας επιτιθέμενος.

Ο ειδικός της NordPass, Καρόλις Αρμπακιαούσκας, υπενθυμίζει ότι περίπου 8 στις 10 παραβιάσεις δεδομένων συνδέονται με παραβιασμένους, αδύναμους ή επαναχρησιμοποιημένους κωδικούς. Το μήνυμα είναι σαφές: όσο συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τόσο απλούς κωδικούς, τόσο οι εγκληματίες του διαδικτύου θα εντείνουν τις προσπάθειές τους.

Πώς «σπάνε» οι κωδικοί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα

Οι χάκερ δεν κάθονται μπροστά στην οθόνη μαντεύοντας τυχαία. Χρησιμοποιούν αυτοματοποιημένα εργαλεία που δοκιμάζουν εκατομμύρια πιθανούς κωδικούς ανά δευτερόλεπτο. Μια από τις πιο απλές και αποτελεσματικές μεθόδους είναι η λεγόμενη «επίθεση λεξικού».

Σε αυτή τη διαδικασία, το λογισμικό δοκιμάζει κοινές λέξεις και απλές παραλλαγές τους: αριθμητικές ακολουθίες, ονόματα, ημερομηνίες γέννησης, γνωστές βρισιές, ακόμα και συνηθισμένους συνδυασμούς όπως «password1» ή «qwerty». Κωδικοί όπως «admin», «123456» ή «malakas12345» σπάνε σχεδόν ακαριαία.

Το πρόβλημα διογκώνεται από τη συνήθεια πολλών χρηστών να χρησιμοποιούν τον ίδιο κωδικό παντού: στο email, στα social media, στο e-banking, σε υπηρεσίες streaming, σε online καταστήματα. Αν παραβιαστεί ένας λογαριασμός, ο επιτιθέμενος πολύ εύκολα δοκιμάζει τον ίδιο κωδικό και στα υπόλοιπα, αποκτώντας ολοκληρωμένο έλεγχο της ψηφιακής ταυτότητας του θύματος.

Από τον «εύκολο» κωδικό στην απόλυτη έκθεση

Εκεί που για τον χρήστη ένας απλός κωδικός σημαίνει «το θυμάμαι εύκολα και δεν μπερδεύομαι», για τον χάκερ σημαίνει «γρήγορο κέρδος». Μία επιτυχημένη παραβίαση μπορεί να οδηγήσει σε κλοπή χρημάτων, υποκλοπή προσωπικών δεδομένων, ακόμη και πλήρη σφετερισμό της ταυτότητας του θύματος, με άνοιγμα ψεύτικων λογαριασμών ή συμβολαίων στο όνομά του.

Οι συνέπειες δεν περιορίζονται μόνο στον ίδιο τον χρήστη. Αν κάποιος χρησιμοποιεί τον ίδιο κωδικό στην εργασία και στο σπίτι, ένας προσωπικός λογαριασμός μπορεί να ανοίξει «πόρτα» σε εταιρικά δίκτυα, εκθέτοντας ολόκληρους οργανισμούς σε κυβερνοεπιθέσεις. Γι’ αυτό και η «υγιεινή κωδικών» δεν είναι απλώς προσωπική υπόθεση, αλλά ζήτημα ευρύτερης ψηφιακής ασφάλειας.

Τι σημαίνει στην πράξη «ισχυρός κωδικός»

Οι ειδικοί επιμένουν ότι ένας ασφαλής κωδικός πρέπει να είναι μακρύς, πολύπλοκος και μοναδικός. Περισσότεροι χαρακτήρες σημαίνουν εκθετικά περισσότερους πιθανούς συνδυασμούς, άρα και περισσότερη δυσκολία για τα εργαλεία που επιχειρούν να τον «σπάσουν».

Ένας καλός κωδικός συνήθως περιλαμβάνει συνδυασμό πεζών και κεφαλαίων γραμμάτων, αριθμών και ειδικών συμβόλων. Δεν έχει προφανή λογική, δεν βασίζεται σε ημερομηνίες, ονόματα, αγαπημένες ομάδες ή ό,τι μπορεί κάποιος να βρει με μια ματιά στο προφίλ μας στα social media.

Εξίσου σημαντικό είναι να μην χρησιμοποιείται ο ίδιος κωδικός σε περισσότερους από έναν λογαριασμούς. Μπορεί να είναι κουραστικό να θυμάται κανείς διαφορετικούς κωδικούς, όμως υπάρχουν πλέον εργαλεία που κάνουν αυτή τη δουλειά για εμάς.

Password managers και ταυτοποίηση δύο σταδίων: σύμμαχοι στην ασφάλεια

Οι διαχειριστές κωδικών (password managers) είναι ίσως η πιο πρακτική λύση για τον μέσο χρήστη. Τέτοια εργαλεία δημιουργούν πολύπλοκους, μοναδικούς κωδικούς για κάθε υπηρεσία και τους αποθηκεύουν με ασφάλεια, ώστε ο χρήστης να θυμάται μόνο έναν «κύριο» κωδικό.

Πολλοί σύγχρονοι browser προσφέρουν ήδη ενσωματωμένες λειτουργίες αποθήκευσης και δημιουργίας κωδικών, όπως το Google Password Manager σε συσκευές Android και το iCloud Keychain στις συσκευές Apple. Η χρήση τους μειώνει δραστικά την ανάγκη για απλούς και επαναλαμβανόμενους κωδικούς.

Ένα ακόμη κρίσιμο μέτρο είναι η ταυτοποίηση δύο σταδίων. Εκτός από τον κωδικό, ζητείται και ένα δεύτερο στοιχείο – συνήθως ένας αριθμητικός κωδικός μίας χρήσης που αποστέλλεται στο κινητό ή παράγεται από ειδική εφαρμογή. Ακόμη κι αν κάποιος κλέψει τον κωδικό μας, δεν μπορεί να μπει στον λογαριασμό χωρίς αυτό το δεύτερο «κλειδί».

Η ψηφιακή ασφάλεια ξεκινά από μικρές καθημερινές επιλογές

Η εικόνα που δίνει η NordPass με τους πιο δημοφιλείς κωδικούς στην Ελλάδα είναι ανησυχητική, αλλά όχι μη αναστρέψιμη. Η αλλαγή δεν απαιτεί εξεζητημένη τεχνογνωσία. Ξεκινά από απλές, καθημερινές κινήσεις: αλλαγή των «παιδικών» κωδικών που χρησιμοποιούμε χρόνια, υιοθέτηση πιο σύνθετων συνδυασμών, χρήση ενός password manager, ενεργοποίηση της ταυτοποίησης δύο σταδίων όπου είναι διαθέσιμη.

Όσο το διαδίκτυο γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, η ψηφιακή ασφάλεια παύει να είναι πολυτέλεια και γίνεται αναγκαιότητα. Οι κωδικοί πρόσβασης είναι η πρώτη και βασική γραμμή άμυνας. Αν συνεχίσουμε να τους αντιμετωπίζουμε με ελαφρότητα, οι χάκερ θα έχουν πάντα το προβάδισμα. Αν όμως τους αντιμετωπίσουμε με τη σοβαρότητα που τους αξίζει, η «χαρά των χάκερ» μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη για εκείνους, όχι για εμάς.

Πηγή: Pagenews.gr