Διεθνείς διαβουλεύσεις με φόντο την εκεχειρία
Σχεδόν δύο μήνες μετά την έναρξη της εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, το βλέμμα της διεθνούς διπλωματίας στρέφεται στο Μαϊάμι. Εκεί πραγματοποιείται κρίσιμη συνάντηση για το μέλλον της Γάζας, υπό την καθοδήγηση του ειδικού απεσταλμένου των Ηνωμένων Πολιτειών, Στιβ Γουίτκοφ. Στο τραπέζι των συνομιλιών συμμετέχουν, πέραν των ΗΠΑ, η Τουρκία, το Κατάρ και η Αίγυπτος, χώρες που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις ισορροπίες της περιοχής και στη διαχείριση της επόμενης ημέρας στη Λωρίδα της Γάζας.
Η συνάντηση στο Μαϊάμι θεωρείται κομβική, καθώς φιλοδοξεί να καθορίσει το πλαίσιο της δεύτερης φάσης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, σε μια περίοδο όπου η κατάσταση επί του πεδίου παραμένει εύθραυστη και οι ανθρωπιστικές ανάγκες τεράστιες.
Στο επίκεντρο η πολυεθνική δύναμη
Κεντρικό ζήτημα των συνομιλιών είναι η σύσταση πολυεθνικής δύναμης που θα αναλάβει την επιτήρηση και την τήρηση της εκεχειρίας στη Γάζα. Το θέμα έχει ήδη τεθεί σε προηγούμενες διαβουλεύσεις, με πιο πρόσφατη τη διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Ντόχα. Ωστόσο, παραμένει ανοιχτό και πολιτικά ευαίσθητο, καθώς το Ισραήλ έχει εκφράσει ξεκάθαρα την αντίθεσή του στη συμμετοχή τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων σε ένα τέτοιο σχήμα.
Από την άλλη πλευρά, η Άγκυρα υπενθυμίζει ότι υπήρξε μία από τις χώρες που είχαν συνυπογράψει τη σχετική συμφωνία στο Σαρμ ελ-Σέιχ, τον περασμένο Οκτώβριο, στο πλαίσιο του σχεδίου Τραμπ. Η τουρκική διπλωματία επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις περιφερειακές της φιλοδοξίες και στις αντιδράσεις του Ισραήλ, διεκδικώντας ενεργό ρόλο στις εξελίξεις.
Οι προειδοποιήσεις Φιντάν και το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο TRT World, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έστειλε σαφή μηνύματα για τη γενικότερη αστάθεια στην περιοχή. Προειδοποίησε ότι η κλιμάκωση στη Μαύρη Θάλασσα ενδέχεται να επεκταθεί στην Ευρώπη, αποκαλύπτοντας ότι η Τουρκία έχει δεχθεί σοβαρά πλήγματα τις τελευταίες εβδομάδες, με πλοία να στοχοποιούνται και μη επανδρωμένα αεροσκάφη να εισέρχονται στον τουρκικό εναέριο χώρο.
Ο Φιντάν τόνισε ότι η κατάπαυση του πυρός αποτελεί τον ταχύτερο και αποτελεσματικότερο δρόμο για τον τερματισμό της κρίσης, συνδέοντας άμεσα τις εξελίξεις στη Γάζα με τη συνολική ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης περιοχής.
Κύπρος, Εύτζεπ και εσωτερικές ισορροπίες
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Τούρκος ΥΠΕΞ και στο Κυπριακό, με αφορμή την επικείμενη ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Φιντάν χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή ως πιθανή ευκαιρία, υπογραμμίζοντας ότι «δεν χρειάζεται να παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε παλιές νοοτροπίες», ενώ επανέλαβε τη θέση της Άγκυρας περί λύσης δύο κρατών ως τη μόνη «ρεαλιστική» επιλογή στο νησί.
Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό της Τουρκίας εντείνονται τα σενάρια ανασχηματισμού, με πληροφορίες να θέλουν τον Χακάν Φιντάν να απομακρύνεται από το υπουργείο Εξωτερικών και τον επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραχίμ Καλίν, να φέρεται ως πιθανός διάδοχός του.
Το Μαϊάμι ως σταυροδρόμι αποφάσεων
Σε αυτό το σύνθετο γεωπολιτικό περιβάλλον, οι συνομιλίες στο Μαϊάμι αποκτούν βαρύνουσα σημασία. Το αν θα υπάρξει συμφωνία για την πολυεθνική δύναμη και το πώς θα διαμορφωθεί ο ρόλος των περιφερειακών παικτών θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της Γάζας, αλλά και τις ισορροπίες σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή τους επόμενους μήνες.
Η εκεχειρία στη Γάζα δεν στέκεται σε συμφωνία, αλλά σε φόβο. Φόβο γενικευμένης ανάφλεξης, διεθνούς απομόνωσης και πολιτικού κόστους. Και ακριβώς γι’ αυτό, η μεταφορά της διπλωματικής μάχης στο Μαϊάμι δεν είναι μια τεχνική λεπτομέρεια, αλλά πολιτικό σύμπτωμα: όταν η Μέση Ανατολή δεν αντέχει άλλες εκρήξεις, οι αποφάσεις μεταναστεύουν στην αμερικανική επικράτεια.
Σήμερα, οι βασικοί μεσολαβητές της συμφωνίας –ΗΠΑ, Κατάρ, Τουρκία και Αίγυπτος– επιχειρούν να «ξεμπλοκάρουν» τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας. Εκεί όπου τελειώνει η διαχείριση της κρίσης και αρχίζει το σκληρό παζάρι εξουσίας: αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων, αφοπλισμός της Χαμάς, έλεγχος της Γάζας και μια διεθνής δύναμη που όλοι επικαλούνται, αλλά κανείς δεν θέλει πραγματικά να αναλάβει. 
Το πρόβλημα είναι απλό και ταυτόχρονα άλυτο:
- Το Ισραήλ θέλει μια Γάζα χωρίς Χαμάς.
- Η Χαμάς θέλει μια Γάζα όπου δεν θα παραδώσει τα όπλα.
- Οι μεσολαβητές θέλουν χρόνο.
- Και ο χρόνος δουλεύει εναντίον όλων.
Το παρασκήνιο είναι ήδη εκρηκτικό. Η πρόσφατη εξόντωση υψηλόβαθμου στελέχους της Χαμάς από ισραηλινό πλήγμα δεν πέρασε ως “επιχειρησιακό επεισόδιο”, αλλά ως πολιτικό μήνυμα. Ο Λευκός Οίκος φέρεται να αντέδρασε έντονα, βλέποντας στην επίθεση μια επικίνδυνη πρόβα επιστροφής στον πόλεμο. Για τη Χαμάς, το πλήγμα ήταν απόδειξη ότι η εκεχειρία παραβιάζεται. Για το Ισραήλ, υπενθύμιση ότι δεν σκοπεύει να δεχτεί μια παγωμένη σύγκρουση χωρίς στρατηγικό όφελος.
Εδώ βρίσκεται η κεντρική αντίφαση της δεύτερης φάσης. Η Χαμάς, δια του Χαλίλ αλ-Χάγια, απορρίπτει κατηγορηματικά τον αφοπλισμό. Ακόμη και σε σενάρια διεθνούς δύναμης, αποδέχεται μόνο έναν ρόλο «διαχωρισμού» στα σύνορα – όχι πραγματικό έλεγχο στο εσωτερικό της Γάζας. Με άλλα λόγια, αποδέχεται παρουσία που δεν την απειλεί. Το Ισραήλ, αντίθετα, βλέπει κάθε τέτοια φόρμουλα ως αναβολή του προβλήματος, όχι λύση.
Στο Μαϊάμι, λοιπόν, δεν συζητείται ειρήνη. Συζητείται πώς θα ασκηθεί πίεση. Πώς θα εξαναγκαστεί το Ισραήλ να χαράξει χάρτη αποχώρησης χωρίς να νιώσει ότι ηττάται. Και πώς θα ωθηθεί η Χαμάς σε μια πραγματική μετάβαση εξουσίας χωρίς να καταρρεύσει εσωτερικά. Η Ουάσινγκτον γνωρίζει ότι και οι δύο πλευρές βολεύονται προσωρινά με το σημερινό εύθραυστο καθεστώς.
Στο βάθος, πλανάται και ο παράγοντας Τραμπ. Τα σενάρια για απευθείας συνάντηση με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στη Φλόριντα λειτουργούν είτε ως μοχλός επιβολής γραμμής είτε ως προοίμιο νέας, σκληρότερης διαπραγμάτευσης. Αν συμβεί, δεν θα είναι συμβολική. Θα είναι παρέμβαση.
Το Μαϊάμι δεν είναι ουδέτερο έδαφος. Είναι ένα τεστ για το αν η εκεχειρία μπορεί να μετατραπεί σε διαδικασία με χρονοδιάγραμμα, επιτήρηση και κόστος. Και ταυτόχρονα, ένα τεστ για το αν οι ΗΠΑ μπορούν να πιέσουν και τις δύο πλευρές χωρίς να σπάσει το σχοινί.
Γιατί αν αποτύχει αυτή η φάση, η Γάζα δεν θα επιστρέψει απλώς στον πόλεμο. Θα επιστρέψει σε έναν πόλεμο χωρίς αυταπάτες, χωρίς φρένα και χωρίς διπλωματικό δίχτυ ασφαλείας.
Πηγή: pagenews.gr