Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2025: Γιατί σήμερα 21 Δεκεμβρίου βιώνουμε τη μεγαλύτερη νύχτα του έτους;

Το χειμερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτεί την αστρονομική έναρξη του χειμώνα στο Βόρειο Ημισφαίριο, με τη συντομότερη ημέρα και τη μακρύτερη νύχτα – Από αύριο, οι ημέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν σταδιακά.

Τι είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο και πότε συμβαίνει το 2025

Σήμερα, Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025, στις 17:03 ώρα Ελλάδας (15:03 UTC), λαμβάνει χώρα το χειμερινό ηλιοστάσιο, το αστρονομικό φαινόμενο που χαρακτηρίζει τη μεγαλύτερη νύχτα και τη συντομότερη ημέρα του έτους για το Βόρειο Ημισφαίριο, όπου ανήκει και η Ελλάδα.

Αυτή η ακριβής στιγμή σημαίνει ότι ο Ήλιος φτάνει στο χαμηλότερο σημείο της φαινομενικής πορείας του στον ουρανό, ακριβώς πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω (23,5 μοίρες νότιο γεωγραφικό πλάτος). Το φαινόμενο διαρκεί μόνο μια στιγμή, αλλά επηρεάζει ολόκληρη την ημέρα.

Γιατί συμβαίνει η μεγαλύτερη νύχτα: Η κλίση της Γης και οι εποχές

Η κύρια αιτία είναι η κλίση του άξονα της Γης κατά 23,5 μοίρες σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Καθώς η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, τα ημισφαίρια εναλλάσσονται στο να “γέρνουν” προς ή μακριά από αυτόν.

• Στο χειμερινό ηλιοστάσιο, το Βόρειο Ημισφαίριο γέρνει μακριά από τον Ήλιο στο μέγιστο βαθμό, λαμβάνοντας λιγότερο ηλιακό φως και θερμότητα.
• Αντίθετα, το Νότιο Ημισφαίριο βιώνει σήμερα το θερινό ηλιοστάσιο, με τη μακρύτερη ημέρα του έτους.

  Ο Ήλιος ανατέλλει νοτιοανατολικά, φτάνει χαμηλά στον ορίζοντα το μεσημέρι και δύει νοτιοδυτικά, δημιουργώντας μεγαλύτερες σκιές και λιγότερες ώρες φωτός. Στην Αθήνα, για παράδειγμα, η ημέρα διαρκεί περίπου 9 ώρες και 32 λεπτά, με τον Ήλιο να ανατέλλει γύρω στις 07:37 και να δύει στις 17:09.

  Μύθος vs πραγματικότητα: Δεν φταίει η απόσταση από τον Ήλιο

  Πολλοί πιστεύουν λανθασμένα ότι ο χειμώνας οφείλεται στο ότι η Γη είναι μακρύτερα από τον Ήλιο. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο!

  • Η τροχιά της Γης είναι ελλειπτική, με το περιήλιο (πιο κοντά στον Ήλιο) να συμβαίνει στις 3 Ιανουαρίου 2026, όπου η απόσταση θα είναι περίπου 147,1 εκατομμύρια χιλιόμετρα (έναντι μέσου όρου 149,6 εκατ. χλμ.).
  • Το αφήλιο (πιο μακριά) είναι τον Ιούλιο, κατά το καλοκαίρι μας.

  Η θερμοκρασία επηρεάζεται κυρίως από τη γωνία πρόσπτωσης των ακτίνων: Χαμηλή γωνία το χειμώνα σημαίνει διάχυση του φωτός σε μεγαλύτερη επιφάνεια και λιγότερη θερμότητα.

  Μετά το ηλιοστάσιο: Η επιστροφή του φωτός

  Από αύριο, 22 Δεκεμβρίου, οι ημέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν σιγά-σιγά. Ο Ήλιος θα ανεβαίνει υψηλότερα στον ουρανό, μέχρι το θερινό ηλιοστάσιο στις 20-21 Ιουνίου 2026.

  Αυτή η σταδιακή αύξηση του φωτός συμβολίζει την ελπίδα και την ανανέωση, γι’ αυτό πολλοί πολιτισμοί γιόρταζαν το ηλιοστάσιο.

  

• Ιστορική και πολιτιστική σημασία του χειμερινού ηλιοστασίου

  Από την αρχαιότητα, το χειμερινό ηλιοστάσιο θεωρούνταν σύμβολο αναγέννησης. Οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν τα Λήναια ή τα Ποσειδώνια, ενώ οι Ρωμαίοι τα Saturnalia.

  Σήμερα, χιλιάδες συγκεντρώνονται στο Stonehenge στην Αγγλία για να δουν την ανατολή του Ήλιου ευθυγραμμισμένη με τον μνημείο. Πολλοί πολιτισμοί συνδέουν το φαινόμενο με γιορτές όπως τα Χριστούγεννα, το Χανουκά ή η Γιάλντα (Περσία), υπενθυμίζοντας ότι μετά τη μεγαλύτερη νύχτα έρχεται το φως.

  Ενδιαφέροντα facts για το ηλιοστάσιο

  • Στον Αρκτικό Κύκλο, ο Ήλιος δεν ανατέλλει καθόλου (πολική νύχτα), ενώ στον Ανταρκτικό Κύκλο δεν δύει (πολική ημέρα).
  • Η διάρκεια της ημέρας ποικίλλει: Στον Ισημερινό είναι σχεδόν ίδια όλο τον χρόνο, ενώ στους πόλους φτάνει εξτρέμ.
  • Το φαινόμενο επαναλαμβάνεται με μικρές διαφορές λόγω της ελλειπτικής τροχιάς και των δίσεκτων ετών.

  Το χειμερινό ηλιοστάσιο μας θυμίζει την αρμονία του σύμπαντος και την κυκλικότητα της φύσης. Από σήμερα, ο χειμώνας ξεκινά επισήμως, αλλά το φως επιστρέφει!

  Πηγή: Pagenews.gr