Πειραϊκή Πατραϊκή: Όταν αποτέλεσε ένα απ’ τα επιχειρηματικά σύμβολα ανάπτυξης της Ελλάδας

Ο Φαίδων Στράτος ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών ήταν γιος του ιδρυτή της Πειραϊκής Πατραϊκής, Σταμούλη Στράτου ο οποίος μαζί με τον Χριστόφορο Κατσάμπα έφτιαξαν αυτή τη βιομηχανία η οποία λειτούργησε μέχρι το 1996. Το Σάββατο η κηδεία του στον Ιερό Ναό των Αγίων Θεοδώρων του Α’ Κοιμητηρίου Αθηνών.

Η Πειραϊκή – Πατραϊκή Βιομηχανία Βάμβακος Α.Ε., γνωστή απλά σαν «Πειραϊκή-Πατραϊκή», ήταν η μεγαλύτερη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργικής, βάμβακος και ετοίμων ενδυμάτων της Ελλάδος. Ιδρύθηκε το 1919 και λειτουργούσε αδιάκοπα μέχρι και το 1996, όταν και έκλεισε. Το 1919 ο Χριστόφορος Κατσαμπάς και ο Σταμούλης Στράτος, παππούς της Δανάης Στράτου ιδρύουν την ομόρρυθμη «Πατραϊκή Εμποροβιομηχανική Εταιρεία» με σκοπό την παρασκευή καλτσών και την βαφή και πώληση νημάτων. Ενώ σήμερα γίνεται η κηδεία του Φαίδωνα Στράτου, του τελευταίου ανθρώπου που συνέδεσε το όνομά του με την Πειραϊκή Πατραϊκή, ο οποίος έφυγε την Παρασκευή σε ηλικία 86 ετών.

Το 1924 η Πατραϊκή μετεξελίχτηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία και ήταν η πρώτη Ανώνυμη Εταιρία που ιδρύθηκε στην Πάτρα, ενώ σε αυτή τη βιομηχανία εγκαταστάθηκε και η πρώτη ντιζελοκίνητη μηχανή 50 ίππων, Γερμανικής κατασκευής, για τα στριπτικά και βαφικά μηχανήματα αντικαθιστώντας την ατμοκίνητη περιορισμένων δυνατοτήτων.

Το 1926 ξεκίνησε η λειτουργία του κλωστηρίου με την περαιτέρω αγορά μηχανημάτων από την Γερμανία και με εξειδικευμένο προσωπικό από τις κλωστοϋφαντουργίες του Πειραιά. Δυο χρόνια αργότερα η επιχείρηση εξοπλίζεται με περαιτέρω μηχανήματα από την Γερμανία. Λόγω των μεγάλων «ανοιγμάτων» για τον εξοπλισμό της επιχείρησης, η διετία 1929-1931 ήταν κρίσιμη για την βιωσιμότητα της καθώς τα υπέρογκα χρέη της «Πειραϊκής» ανάγκασαν τους επιχειρηματίες να την συγχωνεύσουν με την «Πατραϊκή» το 1933 για την λήψη νέων δανείων από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος που ήταν ο αποκλειστικός και πρωταρχικός της δανειολήπτης.

Εμπόλεμη Περίοδος

Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» εφοδίαζε κουβέρτες και υφάσματα τον Ελληνικό Στρατό, ενώ διένειμε τα κέρδη της στην Ελληνική κυβέρνηση του δωσίλογου Γεωργίου Τσολάκογλου. Μετά το τέλος του πολέμου η επιχείρηση είχε πληγεί ενώ οι πρώτες ύλες είχαν σχεδόν εξαντληθεί, προσπαθώντας να ανασυγκροτηθεί εν όψει εξαγωγών. Ένα χρόνο μετά τον εμφύλιο πόλεμο το 1950, η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» κατασκεύασε στο Μεγάλο Πεύκο μεγάλη σύγχρονη εργοστασιακή μονάδα και ήταν το πρώτο εργοστάσιο που κτίστηκε στην Ελλάδα μεταπολεμικά.

Την δεκαετία του 1960 διέθετε πέντε σύγχρονες εργοστασιακές μονάδες και απασχολούσε περισσότερους από 4.000 υπάλληλους. Το 1962 ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, που αυτοματοποίησε το πληροφοριακό της σύστημα, με το μοντέλο “1402” της ΙΒΜ. Το σλόγκαν της επιχείρησης ήταν «Τα πανιά αυτού του καραβιού, η τέντα αυτού του ρετιρέ, αυτό το στρώμα, αυτό το κάλυμμα, αυτές οι κουρτίνες, αυτά τα σεντόνια και μαξιλαροθήκες, αυτή η τέντα του φορτηγού…και άλλα πολλά, ων ουκ έστιν αριθμός, κατασκευάζονται από ύφασμα Πειραϊκής-Πατραϊκής» αλλά και η διαφήμιση της Πειραϊκής-Πατραϊκής στα κυνηγετικά έντυπα έγραφε «Εκτός από το όπλο και τα φυσίγγια όλα όσα φέρει ο κυνηγός είναι προϊόντα της Πειραϊκής-Πατραϊκής». Στις διαφημίσεις της, επίσης, είχε κυριαρχήσει το σλόγκαν “Πειραϊκή-Πατραϊκή: Ντύνει, στολίζει, νοικοκυρεύει”.

Στις 4 Απριλίου του 1963 πέθανε ο ιδρυτής της Πειραϊκής Πατραϊκής και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας, Σταμούλης Στράτος, σε ηλικία 73 ετών. Στην δεκαετία του 1970 η ελληνική βιομηχανία άρχιζε την μεγάλη πτώση της. Οι πετρελαϊκές κρίσεις, οι αυξημένες απαιτήσεις των εργαζομένων συνοδευόμενες από μαζικές απεργίες και η απώλεια εμπιστοσύνης των βιομηχάνων στην κυβέρνηση Καραμανλή με τις περίφημες κρατικοποιήσεις την οδήγησαν σε σταθερά καθοδική πορεία.

Η ίδια η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» κρατικοποιήθηκε τελικά επί κυβερνήσεως του Ανδρέα Παπανδρέου, στο πρόγραμμα των «κοινωνικοποιήσεων» της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ . Σύμφωνα με τον βιομήχανο Φαίδωνα Στράτο τον τότε ιδιοκτήτη της “Πειραϊκής-Πατραϊκής”, “Το βαθύτερο σκεπτικό του ΠΑΣΟΚ ήταν να ελέγχει τη βιομηχανία. Το ίδιο έκανε σε όλους τους βιομηχανικούς τομείς. Στη δική μας περίπτωση, η κυβέρνηση επέβαλε αναγκαστική αύξηση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να μην έχουμε την πλειοψηφία”.

Μετά την πτώση της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου το 1989, οι αμέσως επόμενες κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εταιρεία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ήδη υπάρχοντα μεγάλα χρέη και να υπάρξει κακοδιαχείριση, ακολουθούμενη από βίαιες προσπάθειες «εξυγίανσης» που όμως συνάντησαν την σφοδρή αντίδραση των εργαζομένων. Τελικά η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» έκλεισε παραγωγικά το 1992 όπου απόλυθηκε όλο της το προσωπικό. Οι τελευταίες προσπάθειες ανασυγκρότησης έληξαν το 1996 ύστερα από πολιτική επιλογή της τότε κυβέρνησης.