Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μας συμφέρει ο EastMed

Ο Σπύρος Γκουτζάνης σχολιάζει στο blog του στο pagenews.gr την υπογραφή της συμφωνία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη για τον αγωγό EastMed και αναρωτιέται ποιος θα αναλάβει τη φύλαξη και τη στρατιωτική θωράκισή του.

Με σπουδή και ενθουσιασμό υποδέχθηκε το ελληνικό πολιτικό σύστημα την υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed, σε σημείο μάλιστα που προκαλεί ερωτηματικά αν έχουν αναλογιστεί το ρεαλιστικό μελλοντικό όφελος σε συνδυασμό με τις πιο άμεσες πιθανές επιπλοκές που μπορεί να δημιουργήσει.

Κατ’ αρχήν ο EastMed δεν έχει ακόμη την οριστική αποδοχή της Ιταλίας που θα είναι ο τελικός αποδέκτης του αερίου. Ακολούθως δεν είναι βέβαιο το κοίτασμα που θα τον τροφοδοτεί. Σε κάθε περίπτωση τεχνικά και οικονομικά είναι ο ακριβότερος αγωγός παγκοσμίως. Εν συνεχεία με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις εφόσον τα υπόλοιπα βρεθούν, (κατασκευαστεί με κόστος περί τα 7 δις ευρώ και υπάρχει και το κοίτασμα), θα διοχετεύει φυσικό αέριο με κόστος ανά μονάδα περίπου πενταπλάσιο από το κόστος που θα έχει το αέριο μέσω του αντίστοιχου τουρκικού αγωγού.

Εδώ τελειώνουν τα οικονομικά και αρχίζουν τα γεωστρατηγικά.

Ο αγωγός εκ των πραγμάτων εντάσσεται στο πάντα υπαρκτό σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών για ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης από την Ρωσία. Στο τελικό στάδιο όμως ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε επιφυλάξεις. Επιπλέον η μέχρι τώρα στρατηγική των ΗΠΑ που προσκρούει στην ενεργειακή συνεργασία Γερμανίας – Ρωσίας δεν έχει επιβεβαιωθεί και φυσικά η αντίστοιχη προσπάθεια της Ελλάδας δεν θα την φέρει πιο κοντά με τις δύο αυτές δυνάμεις. Επιπλέον, ο EastMed συμπλέκεται και αυξάνει την πίεση για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο γι’ αυτό και ο Ερντογάν (αλλά και λόγω του ότι θα υποβαθμιστεί η Τουρκία ως ενεργειακός κόμβος), έσπευσε να βάλλει εμπόδια με την Συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας. Η ενεργειακή υποβάθμιση και γεωστρατιγική απομόνωση της Τουρκίας ευνοεί σε κάθε περίπτωση το Ισραήλ, κάτι που δεν κρύβει ο νυν πρωθυπουργός του και φάνηκε και από τις δηλώσεις του με αφορμή την τελετή για τον EastMed.

Το πρώτο και ίσως καταληκτικό ερώτημα είναι στην περίπτωση που η Άγκυρα όπως έχει προειδοποιήσει στείλει το ερευνητικό της σκάφος ακριβώς για να βάλλει προσκόμματα στον EastMed, συνοδευόμενα από φρεγάτες, όπως έκανε και με την Κύπρο, ποιος θα αναλάβει τη φύλαξη και στρατιωτική θωράκιση του αγωγού; Το Ισραήλ που είναι σε ανταγωνισμό και θέλει να μειώσει την Τουρκία στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείο και της Μέσης Ανατολής δεν είναι διατεθειμένο να διακινδυνεύσει μία στρατιωτική σύρραξη μικρής ή μεγάλης εμβέλειας με την Τουρκία.

Κάπου εδώ μπαίνει στην εξίσωση ο παράγων Αμερική.

Η αξιωματική αντιπολίτευση ήδη ζήτησε από τον πρωθυπουργό, στο επικείμενο ταξείδι του να ζητήσει την εγγύηση των ΗΠΑ για τον αγωγό και επιπλέον να συνδέσει τις εγγυήσεις αυτές με την κύρωση της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ που επίκειται. Ωστόσο, κατά το στάδιο της κατάρτισης της συμφωνίας με τις ΗΠΑ που παραχωρεί την ανάπτυξη τεσσάρων βάσεων σε ελληνικό έδαφος, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχασε την ευκαιρία να ζητήσει σαν αντάλλαγμα την διασφάλιση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ πήραν τις τέσσερις βάσεις χωρίς καμία προϋπόθεση και αντίστοιχη διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων. Τώρα, εάν δεν είναι αργά, είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθούν εκ των υστέρων όροι. Ειρήσθω εν παρόδω δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Ουάσινγκτον είναι διατεθειμένη να αυξήσει τις προστριβές της με την Άγκυρα. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από μερικές ημέρες υπήρξε τηλεφώνημα του Τραμπ στον Ερντογάν. Οι εκτιμήσεις θέλουν να τον ενημέρωσε για το χτύπημα που έκανε στον Ιρανό στρατηγό στην Βαγδάτη, προκειμένου να μην αντιδράσει η Άγκυρα, και όντως τις πρώτες κρίσιμες ώρες δεν αντέδρασε.

Τούτων δοθέντων το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα πρέπει να ξανασκεφθεί εάν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός ευρύτερου γεωπολιτικού παιχνιδιού ή απλώς γίνεται ο χρήσιμος ηλίθιος με κίνδυνο να καταβάλλει το κόστος μίας αντιπαράθεσης με την Τουρκία, σε λάθος πεδίο, από το οποίο θα βγουν άλλοι ευνοημένοι.