Πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι κινδυνεύουν να πεθάνουν από HIV, φυματίωση και ελονοσία

Την ώρα που η παγκόσμια κοινότητα έχει στρέψει την προσοχή της στην καταπολέμηση του κορωνοϊού, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες σε όλον τον κόσμο κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους από AIDS και άλλες αρρώστιες. Τι λένε οι ειδικοί;

Ό,τι περνά από το χέρι τους κάνουν οι υγειονομικές υπηρεσίες σε όλον τον κόσμο προκειμένου να νικήσουν την μάχη που δίνουν με τον SARS-CoV-2. Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο πλανήτης μετρά πάνω από 11,7 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα κορωνοϊού και περισσότερους από 540.600 νεκρούς σε 213 χώρες. Και ενώ οι απόψεις των ειδικών για το πότε θα είναι έτοιμο το εμβόλιο διίστανται, τίθεται σε κίνδυνο η πρόοδος που είχε σημειωθεί το προηγούμενο διάστημα στις άλλες ασθένειες, όπως ο HIV, η φυματίωση και η ελονοσία.

Τα ανησυχητικά στοιχεία παρουσιάζει το CNN βάσει μιας νέας έκδοσης που δημοσίευσε η Διεθνής Κοινότητας για το AIDS. Ειδικότερα, ο Δρ. Άντον Πόζνιακ, πρόεδρος της Διεθνούς Κοινότητας για το AIDS τονίζει: «Οι προσπάθειες κοινωνικής αποστασιοποίησης και τα lockdown έχουν διαταράξει τα προγράμματα πρόληψης και θεραπείας για τον HIV και έχουν βάλει σε παύση τις σχετικές έρευνες».

Αρκετές έρευνες αποδεικνύουν ότι έχει δίκιο, μεταξύ των οποίων και εκείνη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο από το Παγκόσμιο Ταμείο για το , τη Φυματίωση και την Ελονοσία, έναν διεθνή χρηματοδοτικό μη κυβερνητικό οργανισμό.

Ανακάλυψε ότι στις 106 χώρες όπου δραστηριοποιείται, το 85% ανέφεραν προβλήματα στις υπηρεσίες τους για το AIDS, με τα αντίστοιχα ποσοστά να βρίσκονται στο 78% στην περίπτωση της φυματίωσης και στο 73% για την ελονοσία. Σχεδόν το 20% αντιμετώπιζε τεράστιες δυσκολίες στον έλεγχο και των τριών ασθενειών. Μοντέλα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), της συνεργασίας Stop TB, και του Imperial College έχουν προβλέψει ότι αυτού του είδους τα προβλήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο επιπλέον θανάτους εξαιτίας αυτών των τριών ασθενειών.

Για παράδειγμα, πρόσφατα μοντέλα που παρήγγειλε ο ΠΟΥ και το πρόγραμμα του ΟΗΕ για τον HIV/AIDS (UNAIDS) υπολογίζουν ότι μια εξάμηνη διατάραξη των υπηρεσιών στην υποσαχάρια Αφρική και μόνο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε 500,000 επιπλέον θανάτους από ασθένειες που σχετίζονται με το AIDS το 2021. Χωρίς αυτούς τους θανάτους και βάσει των στοιχείων του 2018, ήδη οι νεκροί από επιπλοκές της ασθένειας αναμένονταν στους 470,000. «Υπάρχει κίνδυνος οι σκληρά κερδισμένες νίκες μας απέναντι στην επιδημία του AIDS να θυσιαστούν στον βωμό του κορωνοϊού», προειδοποιεί η γενική διευθύντρια της UNAIDS, Γουίνι Μπιανίμα. «Όμως το δικαίωμα στην υγεία σημαίνει ότι καμία ασθένεια δεν θα πρέπει να καταπολεμείται εις βάρος μιας άλλης».

«Όταν όλες οι υπηρεσίες σου ασχολούνται με τον κορωνοϊό και το σχετικό τεστ, κανείς δεν εξετάζεται για HIV», εξηγεί ο Πόζνιακ στο CNN.

Τον Ιούνιο, μαθηματικά μοντέλα που δημοσιεύθηκαν από τη συνεργασία Stop TB υπολόγισαν ότι κατά τη διάρκεια ενός δίμηνου lockdown που ακολουθείται από δύο μήνες ανάκαμψης, τα κρούσματα φυματίωσης σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά περισσότερα από 1,8 εκατομμύρια, πράγμα που θα κατέληγε σε περισσότερους από 340,000 επιπλέον θανάτους μέχρι το 2025. Και πάλι, αυτοί οι αριθμοί δεν αφορούν το σύνολο, αλλά προστίθενται στα 10 εκατομμύρια ετήσια κρούσματα που καταγράφονται συνήθως και στο 1,5 εκατομμύριο ετήσιων θανάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ για το 2018.

Ο έλεγχος της φυματίωσης απαιτεί την ταυτοποίηση των νοσούντων και την χορήγηση θεραπείας, πράγμα απαραίτητο τόσο για τους ίδιους τους ασθενείς όσο και για τις κοινότητες στις οποίες ζουν. Όπως ο κορωνοϊός, έτσι και η φυματίωση μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα από τους φορείς και εκτιμάται ότι ένας φορέας μπορεί να μολύνει έως και 10 με 15 άτομα σε ένα χρόνο, σύμφωνα με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.

Η ελονοσία πρόκειται επίσης να σημειώσει έξαρση, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Μοντέλα που δημοσιεύθηκαν από το Imperial College εκτιμούν ότι η ασθένεια θα σκοτώσει διπλάσιους ανθρώπους εντός της χρονιάς σε σχέση με το 2019, αγγίζοντας τους 760,000 θανάτους, εξαιτίας του γεγονότος ότι λιγότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κουνουπιέρες που θα τους προστατεύσουν από τα μολυσμένα τσιμπήματα, σε συνδυασμό με τη μείωση των τεστ και της χορήγησης θεραπείας σε εκείνους που έχουν ήδη την ασθένεια.

Την ίδια ώρα, οι φόβοι των ειδικών παίρνουν σάρκα και οστά στο Εσουατίνι (πρώην Σουαζιλάνδη), την μικρή χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα λοιμώξεων HIV στον κόσμο.

Υπολογίζεται ότι το 2018 το 27,3% του πληθυσμού ζούσε με HIV – περισσότεροι από ένας στους τέσσερις – σύμφωνα με τον UNAIDS. Μέχρι στιγμής στη χώρα έχουν καταγραφεί λίγα κρούσματα κορωνοϊού σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη, όχι όμως και σε σχέση με την υπόλοιπη ήπειρο. Μέχρι την 1η Ιουλίου έχουν καταγραφεί στη χώρα 954 λοιμώξεις και 13 θάνατοι.

Όμως η πανδημία έχει επιβαρύνει τον τομέα υγείας και ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται. Καθώς όλο και περισσότεροι πόροι διοχετεύονται για την καταπολέμησή του, οι ειδικοί ανησυχούν πολύ για τις άλλες λοιμώξεις που μπορεί να ξεσπάσουν στη σκιά τους. Από τις 14 Μαρτίου, όταν καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού, και εξαιτίας των lockdown που ακολούθησε και των φόβων των εθελοντών ότι θα κολλήσουν τον ιό, οι αριθμοί των εξωτερικών ασθενών μειώθηκαν κατά 50%. Οι πληθυσμοί της χώρας ζουν κυρίως στην επαρχία, πράγμα που σημαίνει ότι η επίσκεψη σε κλινική συχνά απαιτεί μεγάλα ταξίδια ή χρήση Μέσων Μεταφοράς.

Οι κινητές υπηρεσίες που προσφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν σταματήσει, καθώς συχνά οδηγούν σε μεγάλες συναθροίσεις σε δημόσιους χώρους. Εξαιτίας όλων αυτών, τα τεστ για τον HIV μειώθηκαν κατά 40% τον Απρίλιο και ο αριθμός των ανθρώπων που ξεκίνησαν αντιρετροϊκή θεραπεία μειώθηκε κατά 50%.

Αντίστοιχη εικόνα είχε δημιουργηθεί και παλιότερα εξαιτίας του Έμπολα.

Υπολογίζεται ότι η αδυναμία πρόσβασης σε υγειονομικές υπηρεσίες εν μέσω της επιδημίας είχε στοιχίσει τότε τη ζωή σε 10,000 άτομα που έπασχαν από HIV, φυματίωση ή ελονοσία. Εκτός από τα τεστ και την χορήγηση φαρμάκων, ο έλεγχος των επιδημιών απαιτεί και ορισμένα επίπεδα εποπτείας ώστε οι γιατροί να είναι σίγουροι ότι οι ασθενείς τους τα λαμβάνουν με τον τρόπο που θα έπρεπε και δεν τα πουλούν για να ανταπεξέλθουν σε οικονομικές δυσκολίες.

Παράλληλα, έχουν διακοπεί και προγράμματα εμβολιασμών για ασθένειες όπως η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα και η ερυθρά, κυρίως λόγω αναστολής τους από την κυβέρνηση της εκάστοτε χώρας. Στοιχεία του ΠΟΥ που δημοσιεύθηκαν τον περασμένο μήνα έδειξαν ότι τουλάχιστον 80 μωρά κάτω του ενός έτους σε περισσότερες από 68 χώρες έχουν επηρεαστεί από τη διακοπή των εμβολιασμών. Όλα αυτά ενώ οι προσπάθειες να αναπτυχθεί εμβόλιο για τον κορωνοϊό έχουν διακόψει εκείνες που αφορούσαν άλλε ασθένειες, όπως η ελονοσία και ο Ζίκα.