Θεσσαλονίκη: Όταν οι εύποροι Ευρωπαίοι του 19ου την επισκέπτονταν

Κυρίως με στόχο να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, αλλά και γιατί ήταν σταθμός περιηγητών από την Αθήνα προς την Κωνσταντινούπολη. Ο πρώτος ταξιδιωτικός οδηγός για την Ελλάδα, που εκδόθηκε το 1854 στο Λονδίνο, περιλαμβάνει και τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη, ενώ σύμφωνα με ιστορικές πηγές, οι επισκέπτες της πόλης εκείνη την εποχή ασχολούνται ιδιαίτερα με τα τείχη, τα μνημεία, τις γειτονιές, αλλά και τις τρεις κύριες εθνότητες, στους Εβραίους, τους Μουσουλμάνους, τους Έλληνες, καθώς και τους λίγους Φράγκους της πόλης.

«Ζωή» στο πολύβουο και πολιτισμικό λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπως ήταν κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, δίνει επιστημονική ημερίδα που πραγματοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, συμμετέχοντας στους εθνικούς εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση.

Μέσα από την παρουσίαση των μνημείων, του αστικού ιστού και του δημόσιου βίου των κατοίκων της πολυπολιτισμικής πόλης στην αυγή και έως τα μέσα του 19ου αιώνα, της μελέτης γραπτών και εικαστικών πηγών και αρχαιολογικών ή εθνολογικών δεδομένων, η ημερίδα καταγράφει τον απόηχο της Ελληνικής Επανάστασης στην πόλη και τον αντίκτυπο που αυτή είχε στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης.

«Μέσα από τα μνημεία της πόλης αναδύεται η φυσιογνωμία της και μέσα από γραπτές πηγές ο αντίκτυπος της επανάστασης» τόνισε κατά την έναρξη της ημερίδας η Ελισάβετ Τσιγαρίδα, προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, ενώ η Φλώρα Καραγιάννη, τμηματάρχης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, συμπλήρωσε ότι το πρώτο μισό του 19ου αιώνα είναι «μία περίοδος που έχει να δώσει πολλά ακόμη στην επιστήμη και στην έρευνα».

Θεσσαλονίκη: Οι περιηγητές του 19ου

Μιλώντας για τη περιγραφές μέσα από τα μάτια περιηγητών της Θεσσαλονίκης τον 19ο αιώνα, η Σαπφώ Ταμπάκη, ανέφερε ότι την εποχή εκείνη, την πόλη είχαν αρχίσει να επισκέπτονται όλο και περισσότεροι περιηγητές, για λόγους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς, εμπορικούς, ιεραποστολικούς, κατασκοπείας, αλλά και γνώσης, καθώς η Θεσσαλονίκη ήταν μέρος του «Grand Tour», του ταξιδιού γνώσεων, που συνήθιζαν να κάνουν την εποχή εκείνη εύποροι Ευρωπαίοι. Σύνηθες ήταν, σύμφωνα με τις πηγές, η Θεσσαλονίκη να αποτελεί και σταθμό στο ταξίδι περιηγητών από την Αθήνα προς την Κωνσταντινούπολη.

Η ημερίδα επικεντρώνεται στα μνημεία όπως η Αχειροποίητος, οι προεπαναστατικές εκκλησίες, ο ναός του Αγίου Αθανασίου, η Ροτόντα, η Αγία Σοφία και η Μονή Βλατάδων, αλλά και στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης: τη χριστιανική κοινότητα της εποχής, τους εξισλαμισμούς στην προεπαναστατική Θεσσαλονίκη, τους Εβραίους κατοίκους της, αλλά και την εικόνα της πόλης όπως αυτή αναδύεται μέσα από αγγλόφωνες εγκυκλοπαίδειες και λεξικά.