Πράσινη μετάβαση χωρίς κόστος και ενημέρωση για τους πολίτες;

Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί στοχοπροσήλωση, αλλά, παράλληλα, και ενημέρωση των πολιτών, προκειμένου να μη χαθεί αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα λόγω ανεπαρκούς έλλειψης πολιτικής βούλησης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και η συναφής πληθωριστική κρίση προκαλούν σοβαρές αυξήσεις τιμών, που, το ξέρουμε, καταλήγουν δυσβάστακτες για νοικοκυριά αλλά και επιχειρήσεις. Η Κυβέρνηση ορθά και έγκαιρα άνοιξε το ζήτημα της ενεργειακής μετάβασης, αλλά οφείλει παράλληλα να τηρεί ενημερωμένη την κοινή γνώμη. 

Είναι γνωστό ότι σε οποιαδήποτε συναλλαγή στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, η τιμή απορρέει από τον καρπό μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. 

Η πράσινη μετάβαση, οι πιέσεις της κοινής γνώμης, των θεσμικών επενδυτών και της κοινωνίας οδηγούν σε μείωση των επενδύσεων και της προσφοράς από τις αποκαλούμενες εταιρείες «oil and gas», οδηγώντας έτσι και σε μείωση της προσφοράς σε ηλεκτρισμό που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. 

Σε αντίθεση, όμως, προς ό,τι είχαν ενδεχομένως φανταστεί κάποιοι ονειροπόλοι θεωρητικοί του κλίματος, η ζήτηση δεν μειώνεται, αλλά αυξάνεται. Κατά συνέπεια, έχουμε το φαινόμενο μείωσης της προσφοράς με αύξηση της ζήτησης και κάθε φορά που το φαινόμενο αυτό οξύνεται, θα γεννάται μια νέα κρίση.

Έτσι, υπάρχουν χώρες, όπως είναι η Κίνα, που είχαν αποφασίσει να μειώσουν την παραγωγή άνθρακα, να κάνουν εσπευσμένα το αντίθετο, για να δώσουν λύση στο οξύ πρόβλημα, ενώ φαίνεται πλέον ξεκάθαρα η έλλειψη νέων σχεδίων υγροποιημένου φυσικού αερίου. 

Στην δική μας ήπειρο, στην Ευρώπη, τα περιθώρια επιλογών είναι εξαιρετικά περιορισμένα. Καλύπτει τις ανάγκες της σε ένα ποσοστό περί το 40% σε ορυκτά καύσιμα. Το υπόλοιπο το εισάγει, κυρίως από τη Ρωσία. Κι εδώ αρχίζει η γεωπολιτική διάσταση του θέματος, με δεδομένη κυρίως την επεκτατικότητα της αυταρχίας Πούτιν.

Για τους υπέρμαχους της πράσινης ενέργειας, εκεί εντοπίζεται και το κλειδί για την ενεργειακή ανεξαρτησία των ευρωπαϊκών χωρών. Η Ευρώπη αποφάσισε να γίνει ο κύριος υπέρμαχος της ενεργειακής μετάβασης, λαμβάνοντας και το αντίστοιχο μήνυμα από την κοινή γνώμη. Η κοινή γνώμη, όμως, δεν είχε όλα τα δεδομένα στα χέρια της. Ούτε για τον χρόνο που θα απαιτηθεί, ούτε για το κόστος που θα αναληφθεί. Το ερώτημα που τέθηκε ήταν ημιτελές, ατελεύτητο, με μια έννοια. Η κοινή γνώμη δεν ρωτήθηκε αν είναι υπέρ της πράσινης μετάβασης με μεγάλο κόστος και αυτό δεν είναι ένα επιχείρημα ενάντια στην πράσινη μετάβαση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αντιθέτως, μια κατά το δυνατόν ομαλή μετάβαση μπορεί πραγματικά να μειώσει στο ελάχιστο κρίσεις όπως είναι η τρέχουσα. 

Πράγματι, την τρέχουσα περίοδο έχουμε έλλειψη προσφοράς σε ορυκτά καύσιμα, έχουμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που όμως προχωρούν με αργούς ρυθμούς λόγω προβλημάτων και καθυστερήσεων στην αδειοδότηση, και το μείγμα γίνεται εκρηκτικό. Η χώρα μας είχε ως ίδιο καύσιμο μόνο τον λιγνίτη (και περιορισμένη υδροηλεκτρική παραγωγή), με τον οποίο εξηλεκτρίστηκε και εκβιομηχανίστηκε. Όμως, οι λιγνίτες εξαντλήθηκαν, τα εργοστάσια πάλιωσαν και οι εκπομπές ρύπων καθιστούν τη λειτουργία τους σχεδόν απαγορευτική. Άρα, μένουμε με το εισαγόμενο φυσικό αέριο, η τιμή του οποίου έχει μεγάλη μεταβλητότητα., ενώ, από την άλλη, οι ανανεώσιμες πηγές έχουν «στοχαστικότητα», δεν είναι δηλαδή σε θέση να προσφέρουν συνεχή ομαλή λειτουργία, εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες, είτε πρόκειται για φωτοβολταϊκά, είτε για αιολικά.

Το πρόβλημα αυτό θα λυθεί όταν αναπτυχθεί η τεχνολογία συσσωρευτών μεγάλης χωρητικότητας για αποθήκευση της ενέργειας. Δυστυχώς, όμως, απέχουμε ακόμη αρκετά χρόνια από αυτές τις τεχνολογίες σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση σε μεγάλη κλίμακα.

Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί η υποστήριξη της κοινής γνώμης στην πορεία προς την ολοκλήρωση της μετάβασης. Φαινόμενα όπως αυτά που συμβαίνουν τώρα, με τις εκρηκτικές αυξήσεις τιμών, θέτουν σε κίνδυνο το εγχείρημα. Το κόστος της πράσινης μετάβασης πρέπει να εξηγηθεί, η συναίνεση των πολιτών είναι αναγκαία, διότι, χωρίς αυτούς, η μετάβαση δεν θα συμβεί, όσες αποφάσεις υπερεθνικών και εθνικών οργάνων κι αν υπάρξουν. Η παρούσα Κυβέρνηση καλείται, λοιπόν, να δράσει πιο αποφασιστικά στον τομέα αυτό.