Η Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της, που θα μπορούσε να παραλληλιστεί με την κινηματογραφική ταινία της δεκαετίας του 1990 «Ο Άγγλος Ασθενής».
Η στερλίνα βυθίστηκε τη Δευτέρα το πρωί στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών έναντι του δολαρίου, με τον Διοικητή της Bank of England, Άντριου Μπέιλι, να παρεμβαίνει καθησυχάζοντας τις αγορές.
Σε λιγότερο από δύο μήνες, η στερλίνα έχει γράψει απώλειες της τάξης του 10%, μία εξωπραγματική υποτίμηση για ένα από τα σημαντικότερα νομίσματα της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ από την αρχή του έτους σημειώνει πτώση περίπου 20%. Οι διακυμάνσεις του βρετανικού νομίσματος είναι τόσο βίαιες και απότομες που μπορούν να συγκριθούν μόνο με νόμισμα αναδυόμενης οικονομίας που βρίσκεται σε βαθιά κρίση.
Μέσα στο 2022, η στερλίνα είναι το νόμισμα με τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των G10, ξεπερνώντας σε κατρακύλα ακόμη και το ιαπωνικό γεν, για το οποίο οι αρχές της Ιαπωνίας αναγκάστηκαν να κάνουν παρέμβαση στην αγορά για πρώτη φορά μετά το 1998.
Δυσοίωνες προβλέψεις
Ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) αναμένει ότι η οικονομία της Βρετανίας θα έχει χειρότερες επιδόσεις το επόμενο έτος (0% ανάπτυξη) από εκείνες οιασδήποτε άλλης ανεπτυγμένης χώρας, της Ρωσίας εξαιρουμένης, η οποία Ρωσία βρίσκεται ωστόσο σε κλοιό κυρώσεων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο παρατεινόμενος αντίκτυπος της πανδημίας, οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που έχουν υποστεί διαταραχές και το σοκ στις τιμές των εμπορευμάτων που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία προκαλούν προβλήματα στις οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται πως θα είναι υψηλότερος στο Ηνωμένο Βασίλειο από ό,τι σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, και η ανάπτυξη περισσότερο αδύναμη εντός των βρετανικών συνόρων.
Μνήμες δεκαετίας 1970
Κατά τη δεκαετία του 1970, το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο «χασομέρης» (laggard, ο «αργοκίνητος») της Δυτικής Ευρώπης. Ήταν μια χώρα με τοξικές εργασιακές σχέσεις, πεισματικά υψηλό πληθωρισμό και ασταθείς κύκλους οικονομικής δραστηριότητας. «Η Βρετανία είναι μια τραγωδία», είχε πει το 1975 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ.
Σε τροχιά Ιταλίας
Η Ιταλία πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήταν τόσο πλούσια όσο και η Γερμανία με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Μια δεκαετία αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, είχε υποχωρήσει πίσω από τη Γερμανία, αλλά ήταν ακόμα μπροστά από τη Βρετανία. Σήμερα, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ιταλίας είναι πιο κοντά σε εκείνο της Ισπανίας. Η Βρετανία φαίνεται πια να ακολουθεί παρόμοιο δρόμο με εκείνον που ακολούθησε η Ιταλία.
Παράλληλα ωστόσο, τα περασμένα χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία μειώθηκε και ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας. Η παραγωγικότητα ανά δεδουλευμένη ώρα εργασίας αυξανόταν κατά 1,9% ετησίως μεταξύ 1997 και 2007, αλλά μόνο κατά 0,7% μεταξύ 2009 και 2019.
Το Brexit ως επιταχυντής επιδείνωσης των προβλημάτων
Στην πορεία ωστόσο, τα προβλήματα της παραγωγικότητας και της ανάπτυξης της δεκαετίας του 2010 θα επιδεινώνονταν από το Brexit.
Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, και εν συνεχεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ένα από τα βασικά συστατικά στοιχεία του βρετανικού οικονομικού μοντέλου κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990. Η πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη αγορά όπως ήταν η ευρωπαϊκή βοήθησε τους Βρετανούς εξαγωγείς να αναπτυχθούν. Οι εγχώριες επιχειρήσεις δέχονταν μεγαλύτερη ανταγωνιστική πίεση καθώς οι εισαγωγές από την Ευρώπη έρεαν εύκολα και στη Βρετανία. Οι ίδιες μπορούσαν όμως παράλληλα να αξιοποιήσουν ευρύτερες αλυσίδες εφοδιασμού.
Και έπειτα ήρθε το Brexit, με τους οπαδούς της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ να υποστηρίζουν ότι μια «παγκόσμια Βρετανία» (Global Britain), απαλλαγμένη από τα δεσμά της ΕΕ, θα συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με μια σειρά από ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Έξι χρόνια έπειτα από εκείνο το δημοψήφισμα ωστόσο του 2016, η βρετανική κυβέρνηση ακόμη προσπαθεί να πείσει ότι το Brexit ήταν μια οικονομικά ορθή επιλογή.
Το σχόλιο σας