Ημέρα ισότητας των αμοιβών: Ο μισθός των φύλων

Σήμερα, την ημέρα της ισότητας των αμοιβών ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαπιστώνεται ότι υπάρχει ακόμη ένα χάσμα ως προς την ισότητα των αμοιβών. Το ζήτημα το θέτουν η Αντιπρόεδρος Αξιών και Διαφάνειας Β. Γιούροβα και η Επίτροπος Ισότητας Χ. Ντάλι και με τρόπο τεκμηριωμένο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα μεταδίδονται, οι δύο γυναίκες αξιωματούχοι της Ένωσης τονίζουν ανάμεσα στα άλλα: «Ίση αμοιβή για ίση εργασία: πρόκειται για θεμελιώδη αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αδικία του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων δεν μπορεί να αρθεί αν δεν μεταβληθούν οι διαρθρωτικές ανισορροπίες της κοινωνίας. Γι’ αυτόν τον λόγο η Επιτροπή έχει εντείνει σημαντικά τις προσπάθειές της για την ισότητα των φύλων και για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μισθολογικής ανισότητας. Πρέπει να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Ωστόσο, λείπει ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ: η μισθολογική διαφάνεια. Καλούμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν αμελλητί την πρότασή μας για οδηγία σχετικά με τη μισθολογική διαφάνεια».

Πράγματι, ο στόχος της ισότητας των αμοιβών των δύο φύλων είναι κεντρικός και περιλαμβάνει ενέργειες και δράσεις στους τομείς της απασχόλησης, της κοινωνίας της πληροφορίας, της κατάρτισης, της προώθησης της επιχειρηματικότητας των γυναικών, της ίσης αμοιβής και της εναρμόνισης επαγγελματικών και οικογενειακών ευθυνών.

Στην Ευρώπη των 27 χωρών μελών, ισχύει μια από τις πιο προοδευτικές νομοθεσίες στα θέματα ισότητας των δύο φύλων στον εργασιακό τομέα. Ωστόσο, η πολιτική για την ισότητα δεν εξαντλείται όταν αίρονται τα νομικά εμπόδια που βασίζονται στο φύλο, αλλά οφείλει να είναι σταθερά προσανατολισμένη προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της μετάβασης από τα ίσα δικαιώματα στην πραγματική ισότητα των ευκαιριών.

Βασική αρχή της ευρωπαϊκής πολιτικής για την απασχόληση βασίζεται στην εφαρμογή και υλοποίηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και προστασίας των ανέργων. Η πολιτική για την απασχόληση δηλαδή έχει σκοπό να καταπολεμήσει την ανεργία, να ενισχύσει την απασχόληση και να δημιουργήσει νέα διάσταση στη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.

Οι πολιτικές απασχόλησης ενισχύθηκαν με τις «ολοκληρωμένες παρεμβάσεις» που συνδυάζουν την προσφορά υπηρεσιών επανειδίκευσης, πρόνοιας και προώθησης στην εργασία.

Ωστόσο, δεν υπήρξαν οι ανάλογες πρόοδοι αναφορικά με τη μισθολογική διαφάνεια. Έτσι, ενώ οι γυναίκες χαίρουν συνταγματικής ισότητας στην Ευρώπη των 27 και κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην εργασία όχι μόνο για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες, η Ε.Ε. παρουσιάζει σοβαρές ανεπάρκειες και σοβαρά ελλείμματα ως προς την ισότητα των μισθών ανάμεσα στα δύο φύλα.

Οι δύο Ευρωπαίες αξιωματούχοι σημαδεύουν σωστά, όταν επιμένουν ιδιαίτερα στην ανάγκη της κοινοτικής της θέσπισης. Σε άλλη περίπτωση, η ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα παραμένει διακηρυκτική και γενικόλογη.

Εκείνο όμως που δεν αναφέρεται είναι το γεγονός ότι η Ε.Ε. έδρασε επί μακρόν ως άλλος «Πόντιος Πιλάτος». Αφού δεν υπάρχει ευρωπαϊκός συνταγματικός χάρτης, που να δεσμεύει ομοιόμορφα τα κράτη μέλη, η επίλυση του ζητήματος αφέθηκε ουσιαστικά στο πεδίο αρμοδιοτήτων του κάθε κράτους μέλους. Αυτά τα κράτη, με τη σειρά τους, κατοχυρώνουν τη μισθολογική διαφάνεια, αλλά μεταθέτουν, ολοένα και περισσότερο, την έμπρακτη εφαρμογή τους σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, έτσι ώστε, σε τελικό βαθμό, ο πρακτικός έλεγχος ως προς την τήρηση της μισθολογικής διαφάνειας να γίνεται αδύνατος ή σχεδόν αδύνατος από τα κοινοτικά όργανα.

Αυτά, εντούτοις, επανέρχονται στο ακανθώδες ζήτημα, με την οδηγία του 2006 «για την ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης ήδη απαιτεί από τους εργοδότες να εξασφαλίζουν ίση αμοιβή για όμοια εργασία ή για εργασία ίσης αξίας μεταξύ γυναικών και ανδρών», όπως αναφέρεται στην πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή η οδηγία κρίνεται ανεπαρκής και η Ένωση «απαντά» στην ανεπάρκεια αυτή με ειδική σύσταση, σύσταση της Commission πριν από οκτώ χρόνια, η οποία βελτιώνει ουσιαστικά την κατάσταση. Δεν είναι όμως επαρκής, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, όπου για κάθε ένα ευρώ που κερδίζει ένας άνδρας της Ένωσης μια γυναίκα κερδίζει 0,87.

Η πρόταση, λοιπόν, των δύο αξιωματούχων της Ένωσης είναι εύστοχη, αν και τη σχετική περαιτέρω ρύθμιση θα μπορούσε να αναλάβει η Κομισιόν, προκειμένου να κινηθεί ταχύτερα η διαδικασία.