Νέο ρεκόρ στην τιμή του ελαιόλαδου – Φόβοι ότι θα φτάσει στο ράφι πάνω από τα 30 ευρώ

Τα έντονα καιρικά φαινόμενα που προκαλεί η κλιματική αλλαγή στις χώρες της Μεσογείου έχουν ωθήσει στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών την τιμή του ελαιολάδου και δεν προβλέπεται να αποκλιμακωθεί, όπως εκτιμά ο Economist, σημειώνοντας ότι το ελαιόλαδο έχει φτάσει πλέον να είναι 17 φορές ακριβότερο από το πετρέλαιο.

Ο Όμηρος το ονόμασε υγρό χρυσάφι. Για τον Ιπποκράτη ήταν «ο μεγάλος θεραπευτής». Αυτές τις μέρες το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται για να σοτάρει λαχανικά ή να ντύσει σαλάτες -αλλά γίνεται και πάλι πολυτέλεια. Τον Σεπτέμβριο, όπως , σημειώνεται στο άρθρο στην ηλεκτρονική έκδοση του βρετανικού περιοδικού, οι τιμές έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδό τους από τότε που άρχισαν να τηρούνται αρχεία, σημειώνοντας αύξηση 117% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ελαιόλαδο είναι δεκαεπτά φορές πιο πολύτιμο από αργό πετρέλαιο ίδιου βάρους, ενώ το 2019 ήταν επτά φορές φθηνότερο. Γιατί έχει εκτοξευθεί η τιμή;

Το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Ιπποκράτης είχε δίκιο: καθώς ο κόσμος έχει αρχίσει να αναγνωρίζει τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής για την υγεία, η όρεξη για ελαιόλαδο έχει αυξηθεί. Η Ισπανία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός του στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ του ετήσιου συνόλου, ακολουθούμενη από την Ιταλία και την Ελλάδα. Τα θερμά καλοκαίρια της Νότιας Ευρώπης και οι ήπιοι χειμώνες παρέχουν ένα ιδανικό κλίμα για τα ελαιόδεντρα. Αλλά η αυξανόμενη ζήτηση συνέπεσε με ελλείψεις προσφοράς. Οι παρατεταμένοι καύσωνες, οι ξηρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα εμποδίζουν την παραγωγή.

Η περασμένη σεζόν ήταν ιδιαίτερα κακή. Στην Ισπανία, τον Απρίλιο, ορισμένες περιοχές ήταν 5° C θερμότερες από τον μέσο όρο για αυτόν τον μήνα, πράγμα που σημαίνει ότι οι ελαιώνες δεν κατάφεραν να ανθίσουν. Το καλοκαίρι δεν πρόσφερε ανάπαυλα. Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, το ένα τρίτο της χώρας υπέστη «παρατεταμένη ξηρασία» τον Ιούνιο, που κατέστρεψε τα λίγα ελαιόδεντρα που είχαν ανθίσει. Εν τω μεταξύ, στην Ιταλία, όπου οι θερμοκρασίες ήταν επίσης καυτές, το Xylella fastidiosa, ένα βακτήριο, κατέστρεψε δέντρα. Η ασθένεια, η οποία μεταδίδεται από έντομα, πιστεύεται ότι εισήχθη από ένα διακοσμητικό φυτό από την Κόστα Ρίκα το 2008. Από τότε έχει σκοτώσει περίπου 21 εκατομμύρια δέντρα. Η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι τα ακραία κλιματικά φαινόμενα καθιστούν τους ελαιώνες πιο ευάλωτους σε ξεσπάσματα ασθενειών.

Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή στην ΕΕ μειώθηκε κατά περίπου 40% πέρυσι, προκαλώντας αύξηση των τιμών. Δύο παράγοντες τις ώθησαν ακόμη υψηλότερα. Πρώτον, τα αυξημένα επιτόκια και το αυξανόμενο κόστος των λιπασμάτων συμπίεσαν τα περιθώρια κέρδους των αγροτών. Δεύτερον, η Τουρκία, μία από τις λίγες χώρες που απολάμβαναν καλή συγκομιδή ελιάς, απαγόρευσε την εξαγωγή ελαιολάδου χύμα, σε μια προσπάθεια να μειώσει τις εγχώριες τιμές. Αυτό διατήρησε τις τιμές σταθερές στην Τουρκία, αλλά τις οδήγησε σε άνοδο αλλού.

Ορισμένες αντιδράσεις σε αυτές τις αυξανόμενες τιμές ήταν δραστικές. Η Ισπανία έχει γίνει μάρτυρας μιας έξαρσης ληστειών ελαιολάδου. Τον Αύγουστο έκλεψαν ελαιόλαδο αξίας 500.000 δολ. από μια αποθήκη στην επαρχία της Κόρδοβα. Οι αρχές της χώρας αφαίρεσαν 11 μάρκες ελαιολάδου από τα ράφια των σούπερ μάρκετ, αφού διαπιστώθηκε ότι είναι χαμηλής ποιότητας και ακατάλληλες για ανθρώπινη κατανάλωση. Η συγκομιδή του επόμενου έτους φαίνεται ότι θα φέρει περισσότερη αναταραχή. Τον Σεπτέμβριο η βροχή κατέστρεψε τα ελαιόδεντρα στην Απουλία, τη φτέρνα της ιταλικής μπότας. Μια ακόμη ξηρασία διαφαίνεται στην Ισπανία. Η παραγωγή το 2024 θα είναι κατά ένα τρίτο χαμηλότερη από τον προηγούμενο τετραετή μέσο όρο, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας της χώρας. Χιλιάδες σαλάτες μπορεί για άλλη μια φορά να μείνουν χωρίς ελαιόλαδο, καταλήγει το άρθρο του Economist.