Απροετοίμαστη για την κλιματική αλλαγή η Ευρώπη, λέει το Politico

Tο οικόσημο της Basilicata διαθέτει κυματιστές μπλε γραμμές που αντιπροσωπεύουν τέσσερις μεγάλους ποταμούς οι οποίοι -τεχνικά- καθιστούν την περιοχή πλούσια σε νερό. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Καθώς η κλιματική αλλαγή φέρνει καύσωνες, ξηρασίες και ξαφνικές εκρήξεις καταρρακτώδους βροχής, μεγάλο μέρος της διαρροής της υποδομής νερού της Ευρώπης είναι επικίνδυνα απροετοίμαστο για την επερχόμενη καταιγίδα.

Σε ορισμένα μέρη της γραφικής, νότιας ιταλικής περιοχής της Μπαζιλικάτα (Basilicata), έως και το 70 % του πόσιμου νερού δεν φτάνει ποτέ στη βρύση, αναφέρει το Politico.

Tο οικόσημο της Basilicata διαθέτει κυματιστές μπλε γραμμές που αντιπροσωπεύουν τέσσερις μεγάλους ποταμούς οι οποίοι -τεχνικά- καθιστούν την περιοχή πλούσια σε νερό. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Η Μπαζιλικάτα όμως το περασμένο καλοκαίρι εισήλθε σε μια περίοδο ασυνήθιστα σοβαρής ξηρασίας, η οποία αποστράγγισε το φράγμα, στέρησε από 29 δήμους το κανονικό τρεχούμενο νερό, επηρέασε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και ώθησε την ιταλική κυβέρνηση να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης από το φθινόπωρο του 2024 έως τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.

Το φιάσκο έριξε τα φώτα της δημοσιότητας σε ένα μακροχρόνιο ζήτημα που αντιμετωπίζει η περιοχή, επιδεινώνοντας την κρίση: Οι σωλήνες της Μπαζιλικάτα διαρρέουν κατά κόρον.

Η περιφέρεια χάνει περισσότερα από τα δύο τρίτα του νερού της μέσω ενός πεπαλαιωμένου δικτύου ύδρευσης . Το ποσοστό ανεβαίνει στο 70% στην πρωτεύουσά της, την Ποτέντσα, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας.

Η περιφέρεια «επιστρέφει στον Μεσαίωνα εξαιτίας μιας κρίσης νερού που δεν είναι μόνο και αποκλειστικά αποτέλεσμα της ακραίας ζέστης και της ξηρασίας, αλλά κυρίως διαχρονικά άστοχων διοικήσεων προς ένα «δίκτυο – σουρωτήρι» και μια διαχείριση του συστήματος που αποτελείται από μπαλώματα και όχι δομικές παρεμβάσεις», δήλωσε ο Καρμίνε Βακάρο, γραμματέας της Ιταλικής Ένωσης Συνταξιούχων εν μέσω της κρίσης.

Πανευρωπαϊκό πρόβλημα

Η Μπαζιλικάτα είναι ένα ακραίο παράδειγμα ενός πανευρωπαϊκού προβλήματος. Δεκαετίες ανεπαρκών επενδύσεων σε υποδομές νερού και κακής διαχείρισης των ποταμών και των υδροφόρων οριζόντων επιδεινώνουν την αυξανόμενη υδατική πίεση που αντιμετωπίζουν πολλές περιοχές.

«[Η] υδατική υποδομή της Μπαζιλικάτα – όπως και της υπόλοιπης Νότιας Ιταλίας – χρονολογείται από τη δεκαετία του 1940 και του 1950», δήλωσε στο POLITICO η Βέρα Κορμπέλι , γενική γραμματέας της Αρχής Λεκάνης Απορροής της Περιφέρειας των Νότιων Απεννίνων. «Σήμερα, η υποδομή αυτή έχει φτάσει, και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ξεπεράσει, τη διάρκεια ζωής της».

«Προκύπτει ότι η απλή αντικατάσταση του υφιστάμενου δικτύου δεν είναι βιώσιμη από πολλές απόψεις, ιδίως από οικονομική άποψη».

Καθώς η κλιματική αλλαγή πλήττει, φέρνοντας καύσωνες, ξηρασίες και ξαφνικές εκρήξεις καταρρακτώδους βροχής, μεγάλο μέρος των υποδομών ύδρευσης της Ευρώπης – που γίνονται όλο και πιο ακατάλληλες ακόμη και για κανονικές συνθήκες – είναι επικίνδυνα απροετοίμαστο για την επερχόμενη καταιγίδα.

Σε μια προσπάθεια να το διορθώσει αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τον Ιούνιο μια στρατηγική της ΕΕ για την ανθεκτικότητα των υδάτων.

Προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια παροχή νερού του μπλοκ, «πρέπει να δοθεί έμφαση στην καταπολέμηση των διαρροών και των ανεπιθύμητων απωλειών, με την υποστήριξη ψηφιακών εργαλείων», γράφει το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ σε σχέδιο που διέρρευσε και το οποίο περιήλθε στην κατοχή του POLITICO.

Αλλά οι επικριτές λένε ότι η επικείμενη στρατηγική είναι πολύ στενή. Οι σωλήνες που διαρρέουν είναι μόνο ένα κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου παζλ, υποστηρίζουν περιβαλλοντικές ομάδες και επιστήμονες, οι οποίοι θέλουν να δουν την ΕΕ να διοχετεύει περισσότερα χρήματα σε λύσεις που βασίζονται στη φύση.

Δίκτυα ύδρευσης

Στην Ιταλία, οι σωλήνες που διαρρέουν αποτελούν εθνικό πρόβλημα. Μια έκθεση του 2024 από την ένωση καταναλωτών Federconsumatori προειδοποιεί ότι η υποδομή ύδρευσης της Ιταλίας υφίσταται «σημαντική διαδικασία γήρανσης και υποβάθμισης», ιδίως στα αστικά κέντρα.

Σύμφωνα με την Federconsumatori, πάνω από το 60% των σωλήνων της χώρας τοποθετήθηκαν πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, ενώ το 25% είναι ηλικίας άνω των 50 ετών. Τα δημοτικά δίκτυα ύδρευσης της χώρας έχασαν λίγο πάνω από το 42 τοις εκατό του πόσιμου νερού τους το 2022, σύμφωνα με έκθεση του 2024 από το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας.

«Αυτές οι διαρροές είναι πολύ σημαντικές», δήλωσε ο Μάουρο Γκράσι, οικονομολόγος που έχει εργαστεί για την ανασφάλεια του νερού για προηγούμενες ιταλικές κυβερνήσεις. «Πολύ, πολύ υψηλές απώλειες».

Η Ιταλία βάζει 1,9 δισ. ευρώ σε κονδύλια της ΕΕ για τη μείωση των απωλειών νερού στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας του μπλοκ ύψους 194 δισ. ευρώ. Ο Μ. Γκράσι θέλει να δει την κυβέρνηση να επενδύει περισσότερα χρήματα στην ανανέωση και τη συντήρηση των δικτύων ύδρευσης.

Η Βέρα Κορμπέλι, τόνισε ότι οι όποιες επενδύσεις στο δίκτυο ύδρευσης της Μπαζιλικάτα «πρέπει να είναι στοχευμένες» χρησιμοποιώντας «νέες τεχνολογίες για την παρακολούθηση και … τον εντοπισμό των πιο ευάλωτων τμημάτων ενός δικτύου». Το απλό ξήλωμα όλων των σωλήνων θα ήταν πολύ δαπανηρό και ανασταλτικό.

Βουλγαρία, Ιρλανδία και Ρουμανία

Η Ιταλία δεν είναι το μόνο μέλος της ΕΕ με πρόβλημα υδραυλικών εγκαταστάσεων.

Παρόλο που δεν υπάρχει επίσημη ευρωπαϊκή μεθοδολογία για τη μέτρηση των διαρροών, το λόμπι των υπηρεσιών ύδρευσης της ΕΕ EurEau κατέταξε τις χώρες της ΕΕ με βάση όλες τις «απώλειες διανομής», οι οποίες – εκτός από τις διαρροές – περιλαμβάνουν πράγματα όπως ο καθαρισμός των δρόμων και η πυρόσβεση.

Η Βουλγαρία έχει τις υψηλότερες απώλειες στο μπλοκ με ποσοστό άνω του 60%. Η δέκατη μεγαλύτερη πόλη της, το Σούμεν, χάνει έως και το 84% του νερού της, σύμφωνα με τα τελευταία εθνικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πέρυσι. Ο υπουργός Δημοσίων Έργων της χώρας, Ιβάν Ιβάνοφ, δήλωσε ότι η επίλυση των προβλημάτων νερού της Βουλγαρίας αποτελεί «κύριο καθήκον» για την κυβέρνηση.

Η Ιρλανδία ακολουθεί με λίγο πάνω από το 50 τοις εκατό, αν και η Irish Water λέει ότι μόνο το 37 τοις εκατό οφείλεται σε διαρροές και ότι είναι «σε καλό δρόμο» για να φτάσει το 25 τοις εκατό μέχρι το 2030.

«Είναι πολύ αργό, επειδή … η υποδομή νερού βρίσκεται κάτω από τις πόλεις μας και τις κωμοπόλεις μας, και έτσι η προσπάθεια [να] διαχειριστούμε και να διορθώσουμε τις διαρροές είναι πολύ αποδιοργανωτική για τις καθημερινές επιχειρήσεις και τις δραστηριότητες», δήλωσε η Τριόνα Μάκγκραθ, επικεφαλής έρευνας και πολιτικής στο ιρλανδικό The Water Forum.

Το ποσοστό απώλειας νερού της Ρουμανίας έρχεται στην τρίτη θέση με ποσοστό λίγο πάνω από 40%.

Πηγή: ot.gr–Αλέξανδρος Σιουτζούκης