Καθώς το Ισραήλ και η Συρία φέρεται να βρίσκονται σε συνεχή διάλογο σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις εντάσεις, η Τουρκία και το Ισραήλ — που κάποτε βρισκόταν σε πορεία σύγκρουσης λόγω των φαινομενικά αντικρουόμενων συμφερόντων τους στη Συρία και τον πόλεμο στη Γάζα — πιθανότατα θα μειώσουν και οι δύο τις εντάσεις τους μέσω των συνομιλιών αποσυμπίεσης που φιλοξενεί το Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα με ειδικούς.
Όπως αναφέρει το al monitor, σε μια απροσδόκητη αποκάλυψη, ο ισραηλινός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζάτσι Χανέγκμπι ανακοίνωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι το Ισραήλ και η Συρία βρίσκονται σε σχεδόν καθημερινή επαφή. «Υπάρχει καθημερινός άμεσος διάλογος σε όλα τα επίπεδα μεταξύ του Ισραήλ και του καθεστώτος στη Συρία», δήλωσε ο Χανέγκμπι την Τρίτη, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.
Περιέγραψε επίσης τη Συρία ως υποψήφια για να ενταχθεί στις διευρυμένες Συμφωνίες του Αβραάμ, τις οποίες προώθησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το 2020 και οι οποίες ομαλοποίησαν τις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ, Μπαχρέιν, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μαρόκου και Σουδάν.
Η δήλωση εξέπληξε πολλούς, καθώς ήρθε αμέσως μετά από εκατοντάδες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στη Συρία από την ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο. Μεταξύ των στόχων ήταν η στρατηγική αεροπορική βάση T4 κοντά στην Παλμύρα, η οποία χτυπήθηκε ακριβώς τη στιγμή που, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τουρκικές δυνάμεις ετοιμάζονταν να προχωρήσουν. Το περιστατικό ανέδειξε τον αυξανόμενο κίνδυνο σύγκρουσης μεταξύ των δύο ισχυρότερων στρατών της περιοχής, ωθώντας τις ΗΠΑ και το Αζερμπαϊτζάν να εντείνουν τις προσπάθειες διαμεσολάβησης.
Καθώς προχωρούν οι συνομιλίες μεταξύ Συρίας και Ισραήλ για την αποφυγή συγκρούσεων, το ίδιο συμβαίνει και με τις παράλληλες συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, με ορισμένους αναλυτές να αναμένουν μια σημαντική πρόοδο. Οι δύο χώρες έχουν ήδη καταλήξει σε προκαταρκτικές συμφωνίες σχετικά με τον τρόπο αποφυγής συγκρούσεων εντός της Συρίας και την εμβάθυνση του τριμερούς συντονισμού με το Μπακού, στενό εταίρο και των δύο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει δημιουργηθεί μια γραμμή επικοινωνίας μεταξύ των στρατών των δύο χωρών για την αποφυγή άμεσης σύγκρουσης μεταξύ τους εντός της Συρίας. Ωστόσο, η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών σχετικά με τα όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν θα είναι πιθανώς πολύ πιο δύσκολη.
«Είναι πιθανό να επιτευχθεί συμφωνία για την αποφυγή συγκρούσεων», δήλωσε ο Ομέρ Οζκιζιλτσίκ, εμπειρογνώμονας για τη Συρία και μη μόνιμος συνεργάτης του Atlantic Council στην Ουάσινγκτον, στο Al-Monitor.
Ωστόσο, ο Οζκιζιλτσίκ υποστήριξε ότι μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ της Συρίας και του Ισραήλ φαίνεται μακρινή προοπτική.
«Το Ισραήλ συνεχίζει να καταλαμβάνει τα Υψώματα του Γκολάν και να επιτίθεται σε αμάχους στην περιοχή της Κουνέιτρα», είπε, προσθέτοντας ότι καμία από τις χώρες που υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Αβραάμ δεν είχε εδαφικές διαφορές με το Ισραήλ όταν υπογράφηκαν οι συμφωνίες.
Η πλεονεκτική θέση της Τουρκίας
Η Τουρκία θεωρεί τη σταθερότητα στη Συρία ως ακρογωνιαίο λίθο της εθνικής της ασφάλειας και θεωρεί τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις στο εσωτερικό της χώρας ως άμεση απειλή για τον στόχο αυτό.
Η πρωταρχική προτεραιότητα της Άγκυρας είναι η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, κυρίως επειδή φοβάται ότι η αυτονομία των κουρδικών ομάδων στη βόρεια Συρία, ιδίως εκείνων που συνδέονται με το παράνομο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), θα μπορούσε να πυροδοτήσει το αυτονομιστικό αίσθημα μεταξύ του κουρδικού πληθυσμού της Τουρκίας, ο οποίος εκτιμάται σε 18 εκατομμύρια άτομα.
Αυτή η ανησυχία οδήγησε την Τουρκία να υποστηρίξει τη συμφωνία της 10ης Μαρτίου μεταξύ του Μαζλούμ Κομπάνε, διοικητή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, και του Συρίου Προέδρου Αχμέντ αλ-Σαράα, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία τον Δεκέμβριο με την υποστήριξη της Τουρκίας. Η συμφωνία αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των κουρδικών εδαφών στην κεντρική κυβέρνηση σε αντάλλαγμα για μερίδιο των εσόδων από το πετρέλαιο και την αναγνώριση περιορισμένων πολιτιστικών και πολιτικών δικαιωμάτων των Κούρδων. Ωστόσο, οι δύο πλευρές δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης των SDF στον κεντρικό στρατό της Συρίας.
Η ευρύτερη ανησυχία της Τουρκίας είναι ότι οι ενέργειες του Ισραήλ, ιδίως οι αεροπορικές επιδρομές που στοχεύουν τις στρατιωτικές υποδομές της Συρίας, θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν την κυβέρνηση υπό τον Σαράα και να υπονομεύσουν τις προσπάθειες σταθεροποίησης της Συρίας. Οι τουρκικές αρχές ανησυχούν επίσης για τις αναφορές ότι το Ισραήλ διατηρεί σχέσεις με κουρδικές ομάδες της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων των SDF, θεωρώντας αυτό ως άμεση απειλή για την τουρκική κυριαρχία.
Η Άγκυρα είναι εξίσου ανήσυχη για την ανανεωμένη εμπλοκή του Ιράν και της Ρωσίας στη Συρία, δεδομένης της προηγούμενης υποστήριξής τους προς τον Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Οι κόκκινες γραμμές του Ισραήλ
Οι κόκκινες γραμμές του Ισραήλ στη Συρία φαίνεται να επικεντρώνονται στον περιορισμό τόσο της ισλαμιστικής επιρροής όσο και της στρατιωτικής εδραίωσης της Τουρκίας.
Σύμφωνα με έκθεση του Middle East Eye του Μαΐου, ανώνυμοι ισραηλινοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι θα μπορούσαν να αποδεχθούν μια περιορισμένη τουρκική χερσαία ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων αρμάτων μάχης και πεζικού, αλλά θα αντιταχθούν σθεναρά στην εγκατάσταση τουρκικών συστημάτων αεροπορικής άμυνας και ραντάρ. Προειδοποίησαν ότι τέτοια συστήματα θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ελευθερία δράσης του Ισραήλ στον συριακό εναέριο χώρο. Το Axios ανέφερε τις τελευταίες εβδομάδες ότι το Ισραήλ αντιτίθεται κατηγορηματικά στη δημιουργία οποιωνδήποτε τουρκικών στρατιωτικών βάσεων στη Συρία.
Το Ισραήλ είναι επίσης βαθιά καχύποπτο για το ισλαμιστικό υπόβαθρο του Σαράα, θεωρώντας τους δεσμούς του με σκληροπυρηνικές σουνιτικές φατρίες ως απειλή για την ασφάλειά του. Ισραηλινοί αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η αυξανόμενη σύγκλιση μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού μπορεί να προσφέρει καταφύγιο σε τζιχαντιστικές ομάδες που βρίσκονται κοντά στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψώματα του Γκολάν.
Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο για τη δρούζικη κοινότητα της Συρίας, η οποία διατηρεί δεσμούς με συγγενείς στο Ισραήλ. Οποιαδήποτε κλιμάκωση στη Συρία κινδυνεύει να θέσει τη δρούζικη κοινότητα σε επισφαλή θέση, καθώς οι σχέσεις της θα μπορούσαν να θέσουν υπό αμφισβήτηση την πίστη της ή να την εκθέσουν σε κινδύνους για την ασφάλειά της. Πράγματι, περισσότεροι από 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια συγκρούσεων που ξέσπασαν μεταξύ φατριών πιστών του Σαράα και δρούζων στο νότιο τμήμα της Συρίας στις αρχές Μαΐου.
Κοινό συμφέρον: Περιορισμός της επιρροής του Ιράν
Ωστόσο, παρά τις διαφορές αυτές, φαίνεται ότι σιγά-σιγά διαμορφώνεται ένας άτυπος στρατιωτικός συντονισμός. Μια γραμμή επικοινωνίας για την αποφυγή συγκρούσεων, που έχει ευρέως αναφερθεί στα μέσα ενημέρωσης, συνδέει τις δύο πλευρές στη Συρία, επιτρέποντάς τους να αποφεύγουν ακούσιες συγκρούσεις. Κατά τη διάρκεια των ισραηλινών επιθέσεων κοντά στο προεδρικό μέγαρο στη Δαμασκό τον περασμένο μήνα, μια σύντομη ραδιοεπικοινωνία μεταξύ τουρκικών και ισραηλινών αεροσκαφών συνέβαλε στην αποφυγή μιας σύγκρουσης, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.
Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ και η Τουρκία έχουν επίσης κοινά συμφέροντα στη Συρία, ένα από τα οποία είναι η προσπάθεια να περιοριστεί η επιστροφή του Ιράν στη Συρία, η οποία έχει ενταθεί μετά τις πρόσφατες απώλειες που υπέστη η Ισλαμική Δημοκρατία από τον ισραηλινό στρατό.
Ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις κατά του Ιράν και χαιρέτισε την εκεχειρία που μεσολάβησε η Ουάσινγκτον μεταξύ της Τεχεράνης και του εβραϊκού κράτους, δεν προχώρησε στο να καταδικάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες για τους βομβαρδισμούς ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η περιφερειακή πολιτική της Τεχεράνης, ιδίως η επιρροή της μέσω σιιτικών ομάδων-αντιπροσώπων σε γειτονικές χώρες, εξακολουθεί να αποκλίνει σημαντικά από τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας.
Η αντίσταση του Ισραήλ σε έναν βαθύτερο ρόλο της Τουρκίας στη Συρία έχει προκαλέσει την απορία της Άγκυρας, δεδομένων των κοινών ανησυχιών τους για τον ρόλο του Ιράν στη Συρία στο παρελθόν.
Ένας ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος, μιλώντας στο Al-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε: «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί το Ισραήλ δεν αναγνωρίζει ότι τα συμφέροντά μας συμπίπτουν, ιδίως όσον αφορά την αποτροπή της επανάκτησης της επιρροής του Ιράν στη Συρία μετά τον Άσαντ».
Ένας συνταξιούχος Τούρκος αξιωματούχος πρόσθεσε: «Διαθέτουμε την εκπαίδευση, τις ιδέες, τις αρχές και την εμπειρία για να βοηθήσουμε τους Σύρους να ανοικοδομήσουν τον στρατό τους με βάση τις σημερινές ανάγκες. Μια ασφαλέστερη και λειτουργική Συρία είναι προς το συμφέρον του Ισραήλ μακροπρόθεσμα».
Ο Μπάρακ ανατρέπει την ισορροπία
Παρά τον αργό ρυθμό των συνομιλιών για την αποφυγή συγκρούσεων, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Τουρκία μπορεί να έχει μερικά σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι του Ισραήλ στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής Συρίας.
Ο Σονέρ Καγκαπτάι, διευθυντής του Προγράμματος Ερευνών για την Τουρκία στο Ινστιτούτο Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι οι δημόσιες δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά την επίσκεψη του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο ήταν αξιοσημείωτες. Μιλώντας μαζί με τον Νετανιάχου, ο Τραμπ προέτρεψε σε μια πιο «λογική» προσέγγιση απέναντι στον Ερντογάν — μια κίνηση που ο Καγκαπτάι χαρακτήρισε ως «μικρή επανάσταση» στην πολιτική της Ουάσιγκτον για τη Μέση Ανατολή.
«Ενώ το Ισραήλ θεωρείται συνήθως ο προτιμώμενος εταίρος των ΗΠΑ στην περιοχή, αυτή τη φορά ο Τραμπ τάχθηκε στο πλευρό της Τουρκίας», δήλωσε ο Καγκαπτάι στο Al-Monitor.
Αυτή η αλλαγή έγινε πιο εμφανής κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Τραμπ στον Κόλπο τον περασμένο μήνα, όταν ανακοίνωσε την άρση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Συρίας και διόρισε τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, ως ειδικό απεσταλμένο του για τη Συρία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ισραήλ άσκησε πιέσεις κατά της κίνησης αυτής στην κυβέρνηση Τραμπ. Ο Νετανιάχου ζήτησε προσωπικά από τον Τραμπ να διατηρήσει τις κυρώσεις κατά της Συρίας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Λευκό Οίκο, σύμφωνα με το Times of Israel, το οποίο επικαλέστηκε ισραηλινούς αξιωματούχους τον περασμένο μήνα.
Σύμφωνα με τον Καγκαπτάι, αυτές οι κινήσεις υπογραμμίζουν την προτεραιότητα που δίνεται στα τουρκικά συμφέροντα. «Αυτό δείχνει τη σημασία που αποδίδει η κυβέρνηση Τραμπ στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας», δήλωσε. «Ο Τραμπ στέλνει το μήνυμα ότι δίνει προτεραιότητα στις ανησυχίες της Τουρκίας στη Συρία».
Ο Μπάρακ έχει από τότε δραστηριοποιηθεί ενεργά για την εκτόνωση των εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Μετά την επίσκεψή του στη Συρία τον περασμένο μήνα, ο Μπάρακ ταξίδεψε στο Ισραήλ στις 4 Ιουνίου, όπου συναντήθηκε με αξιωματούχους της εθνικής ασφάλειας και αναγνώρισε δημοσίως τις ανησυχίες του Ισραήλ για την επιρροή του Ιράν και τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Τουρκίας στη νότια Συρία.
«Πρέπει να αναγνωριστεί ότι οι εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών όντως μειώθηκαν μετά την επίσκεψη του Μπάρακ στη Συρία τον περασμένο μήνα και στο Ισραήλ πιο πρόσφατα», πρόσθεσε ο Καγκαπτάι.
Πηγή: Pagenews.gr