Η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία, η αποκαλούμενη ομάδα Ε3, ενεργοποίησαν τον μηχανισμό που τους επιτρέπει να επιβληθούν εκ νέου οι κυρώσεις του ΟΗΕ στο Ιράν, επειδή δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του, όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμά του.
Σε επιστολή τους προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, η οποία περιήλθε σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου, και μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι τρεις χώρες «επιθυμούν να ενημερώσουν ότι, σύμφωνα με βάσιμες αποδείξεις, η Ε3 εκτιμά ότι το Ιράν» δεν τηρεί τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει με τη συμφωνία του 2015. Ζητούν έτσι την ενεργοποίηση του μηχανισμού (snapback) με τον οποίο ξεκινά μια διαδικασία 30 ημερών για την επανεπιβολή όλων των κυρώσεων που είχε επιβάλει ο ΟΗΕ και οι οποίες είχαν ανασταλεί πριν από δέκα χρόνια. Οι Ευρωπαίοι απειλούσαν εδώ και μήνες να επαναφέρουν τις κυρώσεις.
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού γίνεται λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τη λήξη της συμφωνίας, σε μια περίοδο που οι διπλωματικές προσπάθειες βρίσκονται σε νεκρό σημείο. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν «βάλτωσαν» μετά τους ισραηλινούς και αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η συνεργασία της Τεχεράνης με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας είναι περιορισμένοι και οι συνομιλίες των Ιρανών με τους Ευρωπαίους δεν κατέληξαν πουθενά.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα συνεδριάσει την Παρασκευή κεκλεισμένων των θυρών για να συζητήσει το θέμα.
Η Ε3 θα χρησιμοποιήσει την περίοδο των 30 ημερών προκειμένου να βρεθεί μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων και να αποφευχθεί η επαναφορά των κυρώσεων, συμπληρώνουν στην επιστολή τους οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν Νοέλ Μπαρό, της Βρετανίας Ντέιβιντ Λάμι και της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεφουλ.
Δεσμεύονται να «χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμο διπλωματικό εργαλείο, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι το Ιράν δεν θα αναπτύξει ποτέ πυρηνικό όπλο», τόνισαν σε επιστολή που απέστειλαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και την οποία είδε το Reuters, υπογραμμίζοντας ότι στα εργαλεία αυτά περιλαμβάνεται και ο μηχανισμός του “snapback”.
«Η πυρηνική κλιμάκωση του Ιράν δεν πρέπει να συνεχιστεί», ανέφερε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ ο Μπαρό. «Το μέτρο αυτό δεν σηματοδοτεί το τέλος της διπλωματίας: είμαστε αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούμε αυτήν την περίοδο των 30 ημερών για να ξεκινήσουμε διάλογο με το Ιράν», πρόσθεσε.
Ο Βάντεφουλ, από την πλευρά του, σημείωσε ότι η εκ νέου επιβολή των κυρώσεων μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας νέας φάσης διπλωματικών διαπραγματεύσεων και ζήτησε την πλήρη συνεργασία του Ιράν με τον ΔΟΑΕ. Η Τεχεράνη αντέδρασε αμέσως, χαρακτηρίζοντας «αδικαιολόγητη και παράνομη» την απόφαση.
«Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αραγτσί δήλωσε ότι το Ιράν θα απαντήσει με τον τρόπο που αρμόζει σε αυτήν την παράνομη και αδικαιολόγητη ενέργεια» ανέφερε ανακοίνωση του υπουργείου. Είχε προηγηθεί η τηλεφωνική επικοινωνία του Αραγτσί με τους ομολόγους του των τριών ευρωπαϊκών χωρών. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, χαιρέτισε την κίνηση των Ε3 και δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον παραμένει διαθέσιμη για άμεση εμπλοκή με το Ιράν «προς όφελος μιας ειρηνικής και διαρκούς επίλυσης του ζητήματος των ιρανικών πυρηνικών».
Πηγή από την Τεχεράνη ανέφερε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο «εάν η Ουάσινγκτον εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρξουν (στρατιωτικά) πλήγματα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών». Οι Ε3 δήλωσαν ότι ελπίζουν το Ιράν να εμπλακεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, ώστε να κατευναστούν επαρκώς οι ανησυχίες για το πυρηνικό του πρόγραμμα και να μπορέσουν εκείνοι να αναβάλουν τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.
Ο ρώσος αναπληρωτής πρεσβευτής στον ΟΗΕ Ντμίτρι Πολιάνσκι δήλωσε ότι οι τρεις χώρες δεν διαθέτουν καμιά νομική βάση για να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό της επαναφοράς των κυρώσεων , καταγγέλλοντας «εκβιασμό». Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έλαβε γνώση της κοινής επιστολής των Ε3 και επανέλαβε την ανάγκη «να δοθεί προτεραιότητα στον διάλογο για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες που σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και τη συνολική περιφερειακή ασφάλεια».