Γιατί Χαίρονται οι Άραβες το Σχέδιο Τραμπ–Νετανιάχου για τη Γάζα — και τι Κρύβεται Πίσω από τις Φανφάρες

Μέσα σε λίγες ώρες από την ανακοίνωση του σχεδίου Τραμπ–Νετανιάχου για τη Γάζα, πληθώρα αραβικών και μουσουλμανικών χωρών διατύπωσε δημόσια υποστήριξη. Η αποδοχή αυτή όμως δεν είναι μονοδιάστατη. Κρύβει πολιτικά μηνύματα, επιδιώξεις ισορροπίας και μια επιλογή στρατηγικής σκέψης σε φόντο πολέμου και ανθρωπιστικής κρίσης. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι: τι πανηγυρίζουν πραγματικά — και τι φοβούνται;

1. Η Ρητορική Υποστήριξη ως Στρατηγικό Παιχνίδι

Οι επίσημες δηλώσεις για «ειρηνευτική πρωτοβουλία», «τερματισμό των εχθροπραξιών», «απελευθέρωση των ομήρων» και «διεθνή εποπτεία της ανοικοδόμησης» λειτουργούν ως συμβολικά σημεία συναίνεσης. Πολλές χώρες — όπως Αίγυπτος, Ιορδανία, ΗΑΕ και Σαουδική Αραβία — επιδιώκουν να εμφανιστούν ως παράγοντες ισορροπίας στην περιοχή, χωρίς όμως να δεσμεύονται πλήρως σε λεπτομέρειες που θα τις φέρουν αντιμέτωπες με εσωτερικές και εξωτερικές αντιδράσεις.

Οι ηγέτες γνωρίζουν καλά ότι η πίεση των καιρών απαιτεί δημόσιες στάσεις — ακόμη και όταν στο παρασκήνιο διατηρούν επιφυλάξεις και “plan B”. Η υποστήριξη λειτουργεί σαν εργαλείο διπλωματικής κεφαλαιοποίησης: ήθελα να λέω “εγώ στήριξα την ειρήνη”, χωρίς να έχω υπογράψει κάθε σημείο του σχεδίου.

2. Η Σκιώδης Αντίθεση που Δεν Λέγεται

Παρά τους επαίνους, υπάρχουν ήδη κραυγαλέες αντιρρήσεις σε φράσεις και δεσμεύσεις που θα δυσκολεύσουν τη μετατροπή του σχεδίου σε πράξη:

• Η ιδέα απομάκρυνσης πληθυσμού, ακόμη και προσωρινά, θίγει την αρχή ότι οι Παλαιστίνιοι δεν είναι «φιλοξενούμενοι» σε ξένο έδαφος — πρόταση που θα μπορούσε να θεωρηθεί de facto εκδίωξη.
• Η απαίτηση για αποστρατικοποίηση της Χαμάς και έλεγχο της διακυβέρνησης από διεθνείς δυνάμεις εγείρει φόβους για απώλεια εθνικής κυριαρχίας.
• Πολλές χώρες υποστηρίζουν «δικαίωμα αυτοδιαχείρισης και κράτους» για τους Παλαιστινίους — ένα ζήτημα που στο σχέδιο Τραμπ αφήνεται ασαφές ή υποβαθμισμένο.

Έτσι η “χαίρεται πλατείας” υποστήριξη οργανώνεται γύρω από γενικές διακηρύξεις, ενώ στις λεπτομέρειες οι αντιφάσεις είναι έτοιμες να εμφανιστούν.

3. Η Εμπειρία της Ουκρανίας ως Παράδειγμα

Το μοντέλο είναι γνωστό: πρώτα γίνεται η αποδοχή ενός σχεδίου με ρήσεις υψηλού συμβολισμού — όπως έκαναν ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με την Ουκρανία — και μετά η εφαρμογή σκοντάφτει πάνω σε πρακτικά και πολιτικά εμπόδια. Παρόμοια, οι αραβικές χώρες δείχνουν διατεθειμένες να συνεργαστούν δημόσια, αλλά με «ασφαλιστικές ρήτρες» στην πράξη: αποφυγή αντιπαράθεσης με Παλαιστινιακές οργανώσεις, ελεγχόμενες δεσμεύσεις και «ευελιξία» στην εφαρμογή των όρων.

Το κύριο μάθημα; Οι υπογραφές δεν εξασφαλίζουν συνέπεια — και πολλοί θα επικαλεστούν «διαφωνίες στα ψιλά γράμματα» για να διασώσουν πολιτικό πρόσωπο.

4. Η Χώρα-Μεσάζων: Το Κατάρ και η Επανατοποθέτηση

Η απόφαση του Κατάρ να συμμετάσχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις και να μεσολαβήσει δείχνει πόσο σημαντικό θεωρεί τον ρόλο του ως “διπλωματικού μεσάζοντα”. Με τον Καταριανό πρωθυπουργό να μιλά άμεσα με τον Νετανιάχου, το Εμιράτο επιδιώκει να ενισχύσει το γεωπολιτικό του στάτους ως «γέφυρα» ανάμεσα στη Δύση, το Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο.

Άρα, πίσω από την υποστήριξη δεν κρύβεται μόνο συμφωνία· κρύβεται και ανταγωνισμός για το ποιος θα διαμορφώσει το επόμενο στάδιο στη Μέση Ανατολή.

5. Οι Παλαιστινιακές Αντιδράσεις: Μέσα στην Ελπίδα και τη Διστακτικότητα

Η Παλαιστινιακή Αρχή καλωσόρισε την πρωτοβουλία, καθορίζοντας όμως ότι δεν θα δεχθεί παραχώρηση εδαφών, προσάρτηση γης ή εκτοπισμό πολιτών. Αντιθέτως, οι οργανώσεις όπως η Χαμάς την κρίνουν ως μονομερή υπέρ Ισραήλ — «παραχωρήσεις υπό εκβιασμό» — και ανησυχούν ότι δεν πρόκειται παρά για ένα εργαλείο απονεύρωσής τους.

Οι κάτοικοι της Γάζας, από την πλευρά τους, παρουσιάζουν ανάμεικτα αισθήματα: η ανάγκη για ειρήνη και ανακούφιση είναι επιτακτική, αλλά η εμπιστοσύνη στις ηγεσίες — αμερικανικές και τοπικές — είναι βαθιά πληγωμένη.

6. Τι Κερδίζουν — και τι Χάνουν — οι Αραβικές Χώρες

Κέρδη:

• Διπλωματικό “καρτελάρισμα”: με ελάχιστο κόστος, καταγράφονται ως ειρηνευτές κατά την ιστορική στιγμή.
• Διαπραγματευτικό πλεονέκτημα: μπορούν να διεκδικήσουν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας, ανοικοδόμηση και οικονομικές λύσεις.
• Ενεχυρικό όπλο έναντι των ΗΠΑ: μπορούν να δείξουν «συνεννόηση», απαιτώντας ανταλλάγματα — από επενδύσεις έως συνεργασίες για ασφάλεια.

Κίνδυνοι:

• Εσωτερική πίεση: διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης, ιδιαίτερα σε χώρες με ισχυρή κοινή γνώμη, μπορεί να γίνουν δεσμευτικές.
• Απειλή εμβολισμού: αν το σχέδιο αποτύχει ή εκτελεστεί με βία, οι χώρες που το στήριξαν θα εκτεθούν πολιτικά.
• Διακρατικές εντάσεις: διαφωνίες με το Ιράν, την Τουρκία ή άλλες δυνάμεις ανάλογα με τις εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανακατανομή συμμαχιών.

Η «πανηγυρική» υποστήριξη πολλών αραβικών χωρών στο σχέδιο Τραμπ–Νετανιάχου είναι πολύ περισσότερο από μια στρατηγική επιλογή — είναι μια πολιτική τοποθέτηση που θέλει να αποκομίσει θετικά οφέλη με ελεγχόμενο ρίσκο.

Όμως, αν το σχέδιο δεν κατορθώσει να μετατραπεί σε δίκαιη και βιώσιμη λύση, οι ίδιοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις συνέπειες — την οργή της κοινής γνώμης, την καχυποψία των Παλαιστινίων και τη δυσκολία να αποστασιοποιηθούν.

Στην πραγματικότητα, οι δηλώσεις δεν πανηγυρίζουν την ειρήνη. Πανηγυρίζουν πιθανότητες. Και αυτές τις πιθανότητες, οι πλέον έξυπνοι παρατηρητές δεν θα τις αφήσουν να αποδράσουν.

Πηγή: pagenews.gr