Η Ισπανία στοιχηματίζει για την κορυφαία θέση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Το τυπογραφείο ετοιμάζεται να πυροβολήσει για τον αγώνα διαδοχής της Christine Lagarde ως προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας το 2027, και δύο βαρύτητες χώρες που δεν έχουν ποτέ κατέχει τη θέση φαίνονται πιθανό να πρωταγωνιστήσουν: η Ισπανία και η Γερμανία.

Η Μαδρίτη έχει διατηρήσει εμφανώς σιωπή σχετικά με την υποψηφιότητα αντικατάστασης του τρέχοντος εκπροσώπου της στο διοικητικό συμβούλιο, Luis de Guindos, ο οποίος προετοιμάζεται να εγκαταλείψει την αντιπροεδρία τον Ιούνιο. Αυτό έχει τροφοδοτήσει εικασίες στις αγορές και σε κύκλους πολιτικής ότι το τέταρτο μεγαλύτερο μέλος της ευρωζώνης στοχεύει σε ένα μεγαλύτερο έπαθλο.

Η ΕΚΤ ετοιμάζεται για μια μεγάλη αναδιάρθρωση ηγεσίας τα επόμενα δύο χρόνια, δημιουργώντας μια σπάνια ευκαιρία για εθνικές κυβερνήσεις να τοποθετήσουν έμπιστες φιγούρες στην κορυφή ενός από τα ισχυρότερα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Η θέση του De Guindos είναι ανοιχτή τον Μάιο του επόμενου έτους, ενώ ο ρόλος του κύριου οικονομολόγου, η προεδρία και η σημαντική διεύθυνση αγορών θα γίνουν όλα κενά το 2027.

Ενώ η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν πάντα κατέχει μία από τις έξι περιζήτητες θέσεις στο Εκτελεστικό Συμβούλιο, η Ισπανία έχει υποστεί ένα κενό έξι ετών χωρίς εκπροσώπηση. Αν παραμείνει σιωπηλή καθώς γεμίζουν οι άλλες θέσεις του συμβουλίου, αυτό θα ήταν σαφής ένδειξη ότι η Ισπανία θέλει την κορυφαία θέση.

Το ισπανικό υπουργείο Οικονομίας αρνήθηκε να σχολιάσει άμεσα, αλλά τόνισε ότι «η Ισπανία παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην ισχυρή και επιδραστική παρουσία σε βασικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως έχει κάνει σταθερά».

Το στοίχημα για την προεδρία είναι ένα ρίσκο για τη Μαδρίτη, και ο ανταγωνισμός είναι σκληρός — όχι λιγότερο επειδή η Γερμανία, η οποία δεν έχει ποτέ κατέχει την κορυφαία θέση της ΕΚΤ, μπορεί επίσης να θέλει να αρπάξει την ευκαιρία.

Για μία φορά, η Ισπανία έχει έναν ισχυρό υποψήφιο στο πρόσωπο του Pablo Hernández de Cos, του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ισπανίας που είναι τώρα γενικός διευθυντής στην Τράπεζα Διεθνών Αποκαταστάσεων (BIS).

Προετοιμασμένος από τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ Mario Draghi, ο de Cos αποκατέστησε τη φήμη της Τράπεζας της Ισπανίας μετά από μια σειρά λαθών πριν και κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η επιτυχία του αναγνωρίστηκε έμμεσα με την τοποθέτησή του σε δύο θητείες ως προέδρου της Επιτροπής Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS), του παγκόσμιου καθοριστή προτύπων για την τραπεζική ρύθμιση.

Αλλά αναπόφευκτα, η σκιά του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump πλανάται πάνω από το ζήτημα. Η μετακίνηση του de Cos στην ΕΚΤ θα μπορούσε να κοστίσει στην Ευρώπη την ηγεσία της BIS. Δεδομένης της μειούμενης σημασίας της Ευρώπης για την παγκόσμια οικονομία, ο Trump μπορεί να πείσει άλλους ότι — με το ΔΝΤ, την BCBS και το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να ηγούνται ήδη από Ευρωπαίους — η Παλιά Ήπειρος έχει περισσότερο από το δίκαιο μερίδιο κορυφαίων θέσεων.

Παρόλο που δεν είναι ισχυρή, η BIS είναι ένας εξαιρετικά έγκριτος θεσμός που διαθέτει μοναδική επισκόπηση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών ροών. Δύο άτομα εξοικειωμένα με τη σκέψη της ΕΚΤ δήλωσαν στο POLITICO ότι η τρέχουσα ανώτατη διοίκησή της ανησυχεί για τον κίνδυνο απώλειας μιας θέσης που παραδοσιακά κατέχεται από Ευρωπαίο.

Η στιγμή της Γερμανίας

Πολύ θα εξαρτηθεί από τη Γερμανία, η οποία, όπως και η Ισπανία, δεν έχει ποτέ κατέχει την προεδρία της ΕΚΤ. Η γερμανική κυβέρνηση θα σχηματίσει γνώμη «όταν έρθει η ώρα» αλλά θα απέχει από εικασίες σήμερα, δήλωσε ένας εκπρόσωπος.

Οι προηγούμενοι υποψήφιοι της χώρας — Axel Weber και Jens Weidmann — έπεσαν θύματα της αμείλικτης πίστης τους στην συντηρητική νομισματική ορθοδοξία σε περιόδους κρίσης. Αλλά σήμερα, μετά την πιο σοβαρή φάση πληθωρισμού στην Ευρώπη για πάνω από μισό αιώνα, το κλίμα φαίνεται πολύ πιο φιλόξενο για έναν πιο «γερακιού» ηγέτη.

Ως τρέχων πρόεδρος της Bundesbank, ο Joachim Nagel θα ήταν η προφανής επιλογή. Μια πιο μετριοπαθής φωνή από τον Weber ή τον Weidmann, ο Nagel μπορεί να είναι πιο αποδεκτός από άλλα κράτη-μέλη. Ωστόσο, ο Nagel — μέλος του νεότερου συνασπισμού SPD — έχει περισσότερες από μία φορές πατήσει τα κάλους του Γερμανού Καγκελάριου Friedrich Merz — πρόσφατα εκφράζοντας υποστήριξη για κοινή ευρωπαϊκή έκδοση χρέους για χρηματοδότηση αμυντικών έργων.

Όπως και ο de Cos, ο Nagel θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει ανταγωνισμό εντός της δικής του χώρας. Ο Lars-Hendrik Röller, πρώην κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος της τότε Καγκελαρίας Angela Merkel και ακόμα βαρύτητα στους βερολινέζικους κύκλους πολιτικής, έχει προτείνει τον Jörg Kukies, που ήταν υπουργός Οικονομικών υπό τον Olaf Scholz.

Ενώ επίσης σοσιαλδημοκράτης, ο Kukies συνδέεται σαφώς με το δεξιό φτερό του κόμματος και δεν έχει πρόσφατα αντιταχθεί δημόσια στον Merz. Ο Kukies μπορεί να είναι αποδεκτός υποψήφιος για τον καγκελάριο, δήλωσε στο POLITICO ένα πρόσωπο κοντά στον Merz. Η άψογη αγγλικά του, το διδακτορικό του σε οικονομικά από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και η θητεία του ως επικεφαλής των γερμανικών επιχειρήσεων της Goldman Sachs θα βοηθούσαν επίσης την υποψηφιότητά του.

Αλλά ενδιαφέροντα, σε μια πρόσφατη δημόσια εκδήλωση στο Βερολίνο, ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας François Villeroy de Galhau φάνηκε να υπονοεί ότι ο Röller προωθεί επίσης μια Γερμανίδα — αντί για τον Nagel — για την προεδρία.

Αυτή η γυναίκα θα μπορούσε να είναι η τρέχουσα επικεφαλής αγορών της ΕΚΤ, Isabel Schnabel, η οποία λέγεται ότι στοχεύει στη θέση. Συνήθως, όμως, κανείς δεν επιτρέπεται να υπηρετήσει περισσότερες από μία θητείες στο Εκτελεστικό Συμβούλιο, που σημαίνει ότι θα χρειαστεί να βρεθεί νομικό παραθυράκι για να την φιλοξενήσει. Δεδομένης της παρουσίας εναλλακτικών υποψηφίων, και δεδομένου ότι άλλα κράτη-μέλη μπορεί να την βλέπουν ως υπερβολικά «γερακιού», ένας πρώην μέλος του συμβουλίου δήλωσε ότι δεν υπάρχει προφανής λόγος η Γερμανία να ρισκάρει να την προωθήσει.

Πάντως, το Βερολίνο μπορεί να προτιμήσει να υποστηρίξει έναν «γερακιού» από άλλη χώρα, για να αποφύγει πίεση να παραιτηθεί νωρίς από την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Η θητεία της Ursula von der Leyen λήγει το 2029.

Ολλανδική παρέμβαση;

Εισέρχεται ο Klaas Knot, ο οποίος παραιτήθηκε ως πρόεδρος της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας τον Ιούνιο μετά από 14 χρόνια. Ο Knot, όπως ο Draghi, πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, θα έφερνε βαθιά θεσμική εμπειρία και τεχνογνωσία νομισματικής πολιτικής. Επίσης, έλαβε εμφανώς υποστηρικτικά σχόλια τον προηγούμενο μήνα από την Lagarde, η οποία δήλωσε ότι «έχει το πνεύμα» καθώς και την αντοχή και την «σπάνια» και «πολύ απαραίτητη» ικανότητα να περιλαμβάνει ανθρώπους.

Τα περισσότερα εμπόδια στον δρόμο του Knot φαίνονται υπερβιβάσιμα: Ενώ υιοθέτησε μια σαφώς «γερακιού» γραμμή καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης, έγινε πολύ πιο λεπτομερής ομαδικός παίκτης κατά τη δεύτερη θητεία του. Και ενώ η Ολλανδία θα είχε ακόμα εκπρόσωπο — τον Frank Elderson — στο συμβούλιό της όταν έρθει η προεδρία, μια παρόμοια κατάσταση αντιμετωπίστηκε εύκολα το 2011, όταν ο Lorenzo Bini Smaghi έφυγε νωρίς για να ανοίξει χώρο στον Draghi.

Το μόνο πραγματικό πρόβλημα του Knot είναι ότι αυτή τη στιγμή είναι εκτός του κύκλου πολιτικής.

«Θα χρειαστεί να βρει τρόπο να παραμείνει ορατός και σχετικός για να γεφυρώσει τον χρόνο», δήλωσε ο πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου.

Ο Knot εξακολουθεί να καλλιεργεί δυνητικά σημαντικές συνδέσεις: Συμβουλεύει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (το ταμείο διάσωσης της ΕΕ) για στρατηγικό θέση, και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανεξαρτησία κεντρικών τραπεζών σε πιθανές χώρες ένταξης. Παραμένει επίσης ενθουσιώδης δημόσιος ομιλητής — με όχι λιγότερες από πέντε εμφανίσεις στην ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου τον προηγούμενο μήνα.

Αλλά δύο χρόνια μπορεί να είναι μεγάλος χρόνος στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Πηγή: Pagenews.gr