Jets, chips και στρατηγικές συνεργασίες σηματοδοτούν νέο κεφάλαιο στις αμερικανο-σαουδαραβικές σχέσεις

Η επιστροφή του Μπιν Σαλμάν

Μόλις τρία χρόνια πριν, η Σαουδική Αραβία βρισκόταν σε δύσκολη θέση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει ότι ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα έπρεπε να γίνει παρίας, ενώ ακόμα και οι πωλήσεις όπλων σε έναν από τους στενότερους στρατιωτικούς εταίρους της Ουάσινγκτον βρίσκονταν υπό αυστηρή αναθεώρηση.

Αυτή την εβδομάδα, όμως, ο πρίγκιπας μπιν Σαλμάν βρέθηκε στο Oval Office, όπου ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ τον υπερασπίστηκε δημόσια, φτάνοντας στο σημείο να καλέσει δημοσιογράφο να μην «ενοχλεί τον καλεσμένο μας» όταν η συζήτηση στράφηκε στο δολοφονημένο δημοσιογράφο Jamal Khashoggi.

Η ουσία όμως δεν κρύβεται στις θεατρικές στιγμές: η Σαουδική Αραβία πέτυχε σχεδόν όλα όσα ήθελε – από στρατηγικές συμφωνίες έως οικονομικές συνεργασίες και τεχνολογικά projects.

Κύρια επιτεύγματα της επίσκεψης

Ο μπιν Σαλμάν κατάφερε να εξασφαλίσει:

• Κατάταξη της Σαουδικής Αραβίας ως «Μείζων Σύμμαχος εκτός ΝΑΤΟ», δίνοντάς της προνόμια στρατηγικής φύσης.
• Συμφωνία για πώληση F-35, παρόμοιων με αυτά που διαθέτει το Ισραήλ, ενισχύοντας την αεροπορική ισχύ της Σαουδικής Αραβίας.
• Στρατηγική Αμυντική Συμφωνία, που ανοίγει δρόμους για περαιτέρω συνεργασία στον τομέα ασφαλείας.
• Πλαίσιο συνεργασίας στην Τεχνητή Νοημοσύνη και την τεχνολογία, που περιλαμβάνει την πώληση προηγμένων chips στη Σαουδική Αραβία.
• Συμφωνία για κρίσιμα ορυκτά και διεύρυνση συνεργασίας στον πυρηνικό τομέα, ενισχύοντας την οικονομική αναδιάρθρωση της χώρας.
• Υποστήριξη για την επίλυση της σύγκρουσης στο Σουδάν, δείχνοντας το περιφερειακό ενδιαφέρον της Σαουδικής Αραβίας.

Ο ίδιος ο μπιν Σαλμάν δήλωσε από το Oval Office:«Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική στιγμή στην ιστορία μας», υπογραμμίζοντας ότι οι συμφωνίες εξυπηρετούν τόσο τις ΗΠΑ όσο και τη Σαουδική Αραβία.

Τι δεν πήρε ο πρίγκιπας

Παρά τις μεγάλες νίκες, υπήρξαν δύο σημαντικά «όρια» που δεν υπερέβη η Ουάσινγκτον:

1. Η δυνατότητα εγχώριας εμπλουτισμένης ουρανίου για μελλοντικά πυρηνικά εργοστάσια.
2. Μια πλήρης δέσμευση αμυντικής προστασίας τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, που απαιτεί έγκριση από το Κογκρέσο.

Ο αναλυτής Aaron David Miller από το Carnegie Endowment σημειώνει ότι η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ παρείχαν τέτοια δέσμευση ήταν 65 χρόνια πριν, με τη συνθήκη με την Ιαπωνία το 1960.

Η ανατροπή σε σχέση με τον Μπάιντεν

Η προηγούμενη διοίκηση Μπάιντεν είχε θέσει τρεις προϋποθέσεις για οποιαδήποτε σημαντική συμφωνία:

1. Διμερείς συμφωνίες αμυντικής και εμπορικής φύσης.
2. Κανονικοποίηση σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ.
3. Δέσμευση Ισραήλ για μονοπάτι προς λύση Παλαιστινιακού κράτους.

Με τον Τραμπ, αυτές οι τρεις συνθήκες αποσυνδέθηκαν, επιτρέποντας στη Σαουδική Αραβία να αποκτήσει το μεγαλύτερο μέρος των επιθυμιών της χωρίς παραχώρηση στο Ισραήλ.

Γεωπολιτική ανάλυση

Η επίσκεψη του μπιν Σαλμάν αποκαλύπτει:

• Την αποκατάσταση της Σαουδικής Αραβίας ως στρατηγικού εταίρου των ΗΠΑ.
• Την ικανότητα του πρίγκιπα να αξιοποιεί τις διεθνείς ισορροπίες υπέρ του, συνδυάζοντας οικονομία, στρατηγική και τεχνολογία.
• Την εστίαση της Σαουδικής Αραβίας σε οικονομική αναδιάρθρωση και στρατιωτική αναβάθμιση, ανεξάρτητα από τις πετρελαϊκές εξαρτήσεις.

Αυτή η ανατροπή στις σχέσεις ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας σηματοδοτεί σημαντικές αλλαγές στην ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, με πιθανές επιπτώσεις σε Ιράν, Ισραήλ και τους υπόλοιπους περιφερειακούς παίκτες.