Δημιουργείται ψηφιακό «one stop shop» για το ακίνητο – Στο υπουργικό η νομοθετική πρωτοβουλία ΥΠΕΝ

Η μεταρρύθμιση που αλλάζει τα δεδομένα της ιδιοκτησίας

Σε μια από τις πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ΝΔ, παρουσιάστηκε στις 28 Νοεμβρίου 2025 στο Υπουργικό Συμβούλιο η νομοθετική πρόταση των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εσωτερικών. Πρόκειται για ολιστική αναδιάρθρωση του χώρου της ακίνητης περιουσίας, που θέτει τα θεμέλια ενός ψηφιακού «one stop shop» – ενός ενιαίου σημείου αναφοράς για όλες τις υπηρεσίες ιδιοκτησίας και δόμησης. Η πρωτοβουλία, με υπουργούς Σταύρο Παπασταύρου (ΥΠΕΝ) και Δημήτρη Παπαστεργίου (Ψηφιακής Διακυβέρνησης), και υφυπουργό Νίκο Ταγαρά (Εσωτερικών), εστιάζει στην απλοποίηση, διαφάνεια και ταχύτητα, ενισχύοντας την ασφάλεια δικαίου και την αξιοποίηση της ιδιοκτησίας ως πυλώνα της οικονομίας.

Ο ΕΟΚΕΔ: Από το Κτηματολόγιο σε εθνικό φορέα δόμησης

Κεντρικό στοιχείο είναι η σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης (ΕΟΚΕΔ), που μετεξελίσσει το Ελληνικό Κτηματολόγιο σε ενιαίο ψηφιακό φορέα εθνικής εμβέλειας. Ο ΕΟΚΕΔ συγκεντρώνει αρμοδιότητες από Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) Δήμων και Κτηματολόγιο, δημιουργώντας ένα δίκτυο 20 Περιφερειακών και 77 Τοπικών Κέντρων Δόμησης, βασισμένο στα υπάρχοντα Κτηματολογικά Γραφεία. Αυτό εξασφαλίζει:

• Ενιαία εφαρμογή νομοθεσίας παντού, χωρίς εντοπιότητες
• Ψηφιακή διαδρομή για κύκλο ζωής ακινήτου (από άδεια έως έλεγχο)
• Ταχύτερη εξυπηρέτηση με AI για στοχευμένους ελέγχους (30% αδειών, όχι τυχαία)
• Ισότιμη πρόσβαση, ανεξαρτήτως δήμου – εξ αποστάσεως υπηρεσίες

Ο Οργανισμός, με Διοικητή και δύο Υποδιοικητες (ένας για Κτηματολόγιο, ένας για Δόμηση), θα ελέγχει οικοδομικές άδειες με κλήρωση ανεξάρτητων ελεγκτών, ενισχύοντας διαφάνεια και ασφάλεια.

Οι Δήμοι κρατούν τον σχεδιασμό – Αλλά χάνουν τις άδειες

Οι Δήμοι διατηρούν κρίσιμες αρμοδιότητες: πολεοδομικές μελέτες, αναπλάσεις, διαχείριση κοινόχρηστων χώρων και συμμετοχή σε χωροταξία. Ωστόσο, η έκδοση αδειών και έλεγχος δόμησης μεταφέρονται στον ΕΟΚΕΔ, καταργώντας τις ΥΔΟΜ ως αυτοτελείς υπηρεσίες. Το προσωπικό μεταφέρεται με εργασιακή συνέχεια, ενώ το δίκτυο βασίζεται σε 185 Κτηματολογικά Γραφεία (από 332 δήμους, 56% έχουν ΥΔΟΜ σήμερα). Αυτό λύνει προβλήματα όπως:

• Μέσος χρόνος αδειοδότησης >3 μήνες (23% ΥΔΟΜ)
• 147 δήμοι χωρίς ΥΔΟΜ (28 με >10.000 κατοίκους)
• 35% ΥΔΟΜ με ≤2 μηχανικούς

Η ΣτΕ (1728/2025) επιβεβαιώνει: η αδειοδότηση είναι κεντρική αρμοδιότητα.

AI και «έξυπνος έλεγχος»: Πώς θα λειτουργεί στην πράξη

Για πρώτη φορά, εισάγεται Μητρώο Ανεξάρτητων Ελεγκτών Δόμησης, με κλήρωση για έλεγχο 30% αδειών. Η ΤΝ αναλύει δεδομένα για «υψηλού ρίσκου» φακέλους (π.χ. προστατευόμενες ζώνες, ιστορικοί τόποι), προτείνοντας στοχευμένους ελέγχους. Αν εντοπιστεί πλημμέλεια, η Γενική Διεύθυνση Δόμησης επεμβαίνει. Αυτό ενισχύει προληπτική προστασία περιβάλλοντος και χώρου, με ενιαία πρότυπα.

Χρονοδιάγραμμα: Από ψήφιση σε πλήρη λειτουργία

• Τέλος Q1 2026: Ψήφιση νομοσχεδίου
• Ιούνιος 2026: Πιλοτική λειτουργία σε 3 ΠΚΔ
• Αρχές 2027: Πλήρης εφαρμογή ΕΟΚΕΔ και όλων Κέντρων

Η μετάβαση διασφαλίζει εργασιακή σταθερότητα και ψηφιακή ενσωμάτωση με Εθνικό Χάρτη (πολεοδομικά/περιβαλλοντικά δεδομένα).

Η στρατηγική οργάνωσης χώρου: Κωδικοποίηση και ψηφιακός χάρτης

Ο ΕΟΚΕΔ εντάσσεται σε ευρύτερη στρατηγική:

• Κωδικοποίηση πολεοδομικής νομοθεσίας σε 477 άρθρα (ενιαία εφαρμογή)
• Εξορθολογισμός ΝΟΚ (σαφείς κανόνες δόμησης)
• Ψηφιακός Χάρτης με AI για ελέγχους
• Διπλοί έλεγχοι (προληπτικοί) για ασφάλεια δικαίου

Αυτό φέρνει ισότητα πρόσβασης, ψηφιακή απλοποίηση και προστασία χώρου – απαντώντας σε 35% ΥΔΟΜ με <2 μηχανικούς και καθυστερήσεις >5 ετών.

Ο ρόλος του Κτηματολογίου: Ο πυρήνας του ΕΟΚΕΔ

Το Κτηματολόγιο γίνεται ο «πυρήνας» του Οργανισμού: καταγράφει ιδιοκτησία, εγγυάται ασφάλεια δικαίου και ενσωματώνει δεδομένα δόμησης. Παρέχει ενιαία ψηφιακή εικόνα «πού, τι και πώς χτίζεται», με διαλειτουργικότητα μητρώων. Το δίκτυο Κτηματολογικών Γραφείων γίνεται εθνικό δίκτυο Κέντρων Δόμησης, καλύπτοντας 56% δήμων σήμερα.

Μεταφορά ΥΔΟΜ: Απλοποίηση, όχι κατάργηση

Οι ΥΔΟΜ καταργούνται ως αυτοτελείς, με αρμοδιότητες (άδειες, έλεγχοι) να μεταφέρονται σε Γενική Διεύθυνση Δόμησης του ΕΟΚΕΔ. Το προσωπικό ενσωματώνεται με συνέχεια, ενώ Δήμοι κρατούν σχεδιασμό (μελέτες, αναπλάσεις, χωροταξία). Αυτό λύνει κατακερματισμό (147 δήμοι χωρίς ΥΔΟΜ) και ενισχύει εθνική εικόνα.

AI έλεγχος αδειών: Στοχευμένη, όχι τυχαία εποπτεία

Ο «έξυπνος έλεγχος» με ΤΝ ελέγχει 30% αδειών, προτείνοντας «υψηλού ρίσκου» φακέλους (π.χ. προστατευόμενες ζώνες) βάσει δεδομένων. Κλήρωση ανεξάρτητων ελεγκτών, με Γενική Διεύθυνση για τελικό έλεγχο. Αυτό ενισχύει προληπτική προστασία, μειώνοντας παραβάσεις και καθυστερήσεις (23% >3 μήνες).

Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής: Από ψήφιση σε πλήρη λειτουργία

• Τέλος Q1 2026: Ψήφιση
• Ιούνιος 2026: Πιλοτική σε 3 ΠΚΔ
• Αρχές 2027: Πλήρης ΕΟΚΕΔ και δίκτυο Κέντρων

Η μετάβαση εξασφαλίζει σταθερότητα προσωπικού και ψηφιακή ενσωμάτωση.

Συνολική οργάνωση χώρου: Κωδικοποίηση και ψηφιακός χάρτης

Ο ΕΟΚΕΔ εντάσσεται σε στρατηγική: κωδικοποίηση πολεοδομικής σε 477 άρθρα, εξορθολογισμός ΝΟΚ, διπλοί έλεγχοι με AI, Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης. Ενοποιεί δεδομένα Κτηματολογίου-Δόμησης, προσφέροντας ασφάλεια δικαίου και αξιοποίηση ιδιοκτησίας.

Η μεταρρύθμιση δεν είναι απλή αλλαγή – είναι το πρώτο ολοκληρωμένο βήμα για σύγχρονη Ελλάδα, με πολίτες να εξυπηρετούνται γρήγορα και δίκαια.

Πηγή: Pagenews.gr