Νίκος Αλέφαντος: Ήρθε, μας «έμαθε μπαλίτσα» και έφυγε

Ο Νίκος Αλέφαντος πρέσβευε μια ποδοσφαιρική εποχή που δεν υπάρχει πια. Πλέον, και ο ίδιος δεν βρίσκεται μαζί μας, καθώς έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών. Από τα Εξάρχεια βρέθηκε στον Ολυμπιακό, όπου και συνέδεσε το όνομά του. Έγινε τραγούδι, σύνθημα και ταυτίστηκε όσο κανείς άλλος προπονητής με τους ελληνικούς πάγκους.

Φτωχότερο είναι από σήμερα, Τρίτη 23 Ιουνίου, το ελληνικό ποδόσφαιρο, καθώς όπως έγινε γνωστό ο Νίκος Αλέφαντος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών ύστερα από καρδιακή προσβολή. Ο έμπειρος τεχνικός ήταν από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του χώρου. Συνέδεσε το όνομά του με τον Ολυμπιακό, στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές, αλλά ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους φιλάθλους όλων των ομάδων. Τα τελευταία χρόνια είχε απομακρυνθεί από τους πάγκους, ωστόσο παρέμενε εντός των τεσσάρων γραμμών είτε σχολιάζοντας σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές, είτε αρθρογραφώντας.

Μάλιστα, για μεγάλο χρονικό διάστημα είχε τη δική του στήλη εδώ στο pagenews.gr. Σε αυτή, έκανε ειδική μνεία στα τεκταινόμενα του  ποδοσφαίρου, το οποίο αγαπούσε τόσο πολύ.

Αυθόρμητος, παθιασμένος με την στρογγυλή “θεά” και με αρκετή δόση χιούμορ, δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει την άποψή του. Μεταξύ άλλων στο pagenews.gr έγραψε για τον Ολυμπιακό και τα πρώτα συμπεράσματα από τα φιλικά του καλοκαιριού, για τον Αβραάμ Παπαδόπουλο, αλλά και για την αποχώρηση του Ραζβάν Λουτσέσκου από τον ΠΑΟΚ. Επίσης, είχε μιλήσει για τον σέντερ φορ που έπρεπε να πάρουν οι Πειραιώτες αλλά και την αλλαγή στην αγωνιστική εικόνα της ΑΕΚ λόγω Καρντόσο.

Από τα Εξάρχεια, στον Πειραιά και τα Μέγαρα:

Ο Νίκος Αλέφαντος γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια. Ως ποδοσφαιριστής αγωνιζόταν στη θέση του επιθετικού. Από πολύ μικρή ηλικία βρέθηκε στα γήπεδα φορώντας τη φανέλα Αστέρα Εξαρχείων. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στις ΑΕ Χαλανδρίου, ΠΑΟ Ρουφ, Ολυμπιακό Πειραιώς, Ατρόμητο Πειραιώς (Καμινίων), Ολυμπιακός Χαλκίδας, Παναιγιάλειο, Πανελευσινιακό και Βύζαντα Μεγάρων, όπου το 1969 τερμάτισε την καριέρα του.

Αφού “κρέμασε” τα παπούτσια του αφιερώθηκε στην προπονητική. Ο Αστέρας Εξαρχείων ήταν η πρώτη ομάδα που ανέλαβε ως προπονητής το 1969. Εργάσθηκε στους περισσότερους από τους πλέον δημοφιλείς ελληνικούς συλλόγους, με αποκορύφωμα τον Ολυμπιακό Πειραιώς στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές (ανά μία δεκαετία: τέλη 1983, 1994 και 2004), αλλά και στους ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, ΑΕ Λάρισας, Ηρακλή, Πανιώνιο και Εθνικό Πειραιώς. Στην Α’ Εθνική προπόνησε και τους ΟΦΗ, Καστοριά, Παναχαϊκή, Ιωνικό, Δόξα Δράμας, Κόρινθο, Απόλλωνα Καλαμαριάς, Προοδευτική και Εθνικό Αστέρα. Επίσης, παρακολούθησε τις προπονητικές και αγωνιστικές μεθόδους σπουδαίων προπονητών, όπως ο Ερνστ Χάπελ, o Κάρλος Αλμπέρτο Παρρέιρα, o Ένζο Μπεαρζότ, ο Μπομπ Πέισλι, ο Αρίγκο Σάκι, ο Μαρτσέλο Λίπι και ο Κάρλο Αντσελότι.

Ζοζέ Μουρίνιο, Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, Ερνστ Χάπελ και Σέσαρ Λουίς Μενότι, ήταν οι προπονητές που “προσκυνούσε”.

Ο Νίκος Αλέφαντος έδινε μεγάλη βάση στην τακτική. Είχε ασκήσει έντονη κριτική στο «τίκι – τάκα» της Μπαρτσελόνα, το οποίο θεωρούσε βαρετό και βλαβερό για την ποιότητα του ποδοσφαίρου. Γνώμη είχε και για την Εθνική Ομάδα του Ότο Ρεχάγκελ, την οποία αποθέωνε για τον τρόπο που έπαιξε στην Πορτογαλία το 2004. Εκτός από προπονητής ήταν και φανατικός οπαδός του Ολυμπιακού, τον οποίο υπηρέτησε τόσο ως παίκτης όσο και ως προπονητής. Βέβαια, έτρεφε μεγάλη συμπάθεια για τον ΠΑΟΚ αλλά και τον Ηρακλή.

Ως “αφεντικό” στον ΠΑΣ Γιάννενα το 1973-1974  και στον Πιερικό το 1974-1975, πέτυχε ισάριθμες ανόδους στην Α’ Εθνική κατηγορία, κατακτώντας παράλληλα και τις δύο χρονιές το πρωτάθλημα της Β’ Εθνικής. Εκτός από τους δύο αυτούς τίτλους,  σήκωσε και το κύπελλο Κύπρου τη σεζόν 1996-1997 ως τεχνικός του ΑΠΟΕΛ, μετά από νίκη με 2-0 επί της Ομόνοιας στον τελικό. Τον Μάρτιο του 1978 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Καστοριάς, για να παραιτηθεί επεισοδιακά μετά από ένα μόλις αγώνα πρωταθλήματος. Η απόφασή του αυτή προκάλεσε μακροσκελή ανακοίνωση του συλλόγου με κατηγορίες για εκ μέρους του Αλέφαντου παρακράτηση μη δεδουλευμένων αμοιβών, για εξυβρίσεις ποδοσφαιριστών, παραγόντων, οπαδών και συμπολιτών, για απειλές και εκβιασμό.

Ανάλογο περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Αλέφαντο συνέβη και στις 12 Απριλίου 1987, όταν ως προπονητής της ΑΕΚ ξυλοκόπησε τον δημοσιογράφο Γιώργο Βενετούλια, επειδή του είχε ασκήσει κριτική για την απόφασή του να κάνει αλλαγή τον Θωμά Μαύρο στον αγώνα με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς την προηγούμενη μέρα. Ο Βενετούλιας μετά τον ξυλοδαρμό του προσέφυγε στη δικαιοσύνη, με τον Αλέφαντο να τιμωρείται με δίμηνο αποκλεισμό από τα γήπεδα και πρόστιμο 100.000 δραχμών.

Στη Θεσσαλονίκη, ως προπονητής του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή είχε αρκετά καλή πορεία και επαινέθηκε για το επιθετικό του ποδόσφαιρο. Ανέλαβε προπονητής του ΠΑΟΚ (1989) εν μέρει λόγω και της συμπάθειας και υποστήριξης του γνωστού οργανωμένου φιλάθλου Μάκη Μαυρομιχάλη («Μάκης ο μανάβης»). Παρέλαβε τον Ηρακλή (19987-1988) σε πολύ κακή κατάσταση, με μόλις έναν βαθμό στο πρωτάθλημα μετά από έξι ματς, και κατάφερε να δημιουργήσει μια αποτελεσματική και άκρως επιθετική ομάδα με πρωταγωνιστές τους Βασίλη Χατζηπαναγή, Λάκη Παπαϊωάννου, Δανιήλ Παπαδόπουλο, Δημήτρη Αδάμου και Κώστα Μαλουμίδη. Η ομάδα πραγματοποίησε εξαιρετικές εμφανίσεις και κατάφερε να κερδίσει στη Θεσσαλονίκη και τους τρεις μεγάλους συλλόγους των Αθηνών. Συγκεκριμένα, έφερε 3–1 με Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό και 3–0 με την ΑΕΚ, τερματίζοντας στην τρίτη θέση του πρωταθλήματος. Αρνητικό ρεκόρ στην ιστορία της καριέρας του αποτελεί η παραμονή του στην τεχνική ηγεσία του Φωστήρα για τρεις μόλις ώρες, το Σεπτέμβριο του 2002.

Στην καρδιά του πάντα ο Ολυμπιακός:

Οι “ερυθρόλευκη” ΠΑΕ καταλάμβανε ειδική θέση στην καρδιά του Νίκου Αλέφαντου. Από το τιμόνι των Πειραιωτών πέρασε τρεις φορές. Η πρώτη του ήταν από την 1η Δεκεμβρίου του 1983 μέχρι τις 12 Μαρτίου του 1984 (αγωνιστική περίοδος 1983-1984). Τότε πρόεδρος του Ολυμπιακού ήταν ο Σταύρος Νταϊφάς. Σε 14 αγώνες (12 για το Πρωτάθλημα και 2 για το Κύπελλο) ο Αλέφαντος είχε απολογισμό εννιά νίκες, τρεις ήττες και δύο ισοπαλίες με τέρματα 23 υπέρ και εννιά κατά.

Η δεύτερη του ήταν η μεγαλύτερη χρονικά, από τις 27 Ιανουαρίου 1994 μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου 1994 (αγωνιστική περίοδος 1993-1994 και ξεκίνημα της περιόδου 1994-1995). Πρόεδρος του Ολυμπιακού ήταν πλέον ο Σωκράτης Κόκκαλης, που είχε αναλάβει την ΠΑΕ τον Μάιο του 1993. Μάλιστα ο Αλέφαντος ήταν ο πρώτος προπονητής με σφραγίδα Κόκκαλη, καθώς όταν ο γνωστός επιχειρηματίας ανέλαβε τον Ολυμπιακό αρχικά διατήρησε ως προπονητή τον Λιούμπομιρ Πέτροβιτς και μετά τη απόλυσή του τον Νοέμβριο του 1993, τον βοηθό του Κώστα Πολυχρονίου ως υπηρεσιακό, μέχρι να καταλήξει στην επιλογή Αλέφαντου. Σε αυτή τη δεύτερη θητεία του, σε 19 αγώνες (15 για το Πρωτάθλημα, τρεις για το Κύπελλο και ένα για το Κύπελλο UEFA) ο Αλέφαντος είχε απολογισμό 11 νίκες, πέντε ήττες και τρεις ισοπαλίες, με τέρματα 40 υπέρ και 17 κατά.

Η τρίτη και τελευταία φορά που προπόνησε τους «ερυθρόλευκους» ήταν από τις 19 Μαρτίου 2004 μέχρι τις 31 Μαΐου 2004, και πάλι επί προεδρίας Σωκράτη Κόκκαλη. Σε 10 αγώνες (επτά για το Πρωτάθλημα και τρεις για το Κύπελλο) πέτυχε επτά νίκες, μία ήττα και δύο ισοπαλίες, με τέρματα 21 υπέρ και οχτώ κατά. Ο Ολυμπιακός κατάφερε να κερδίσει όλα τα παιχνίδια στο πρωτάθλημα εκτός του ντέρμπι στη Λεωφόρο με τον Παναθηναϊκό, το οποίο έληξε ισόπαλο με 2-2, μετά από εξόφθαλμο, καταδικαστικό για τον Ολυμπιακό λάθος του διαιτητή Γιώργου Δούρου, το οποίο έχει παραδεχτεί δημόσια και ο ίδιος ο Δούρος σε συνεντεύξεις του. Συγκεκριμένα, με το σκορ στο 1-2 υπέρ του Ολυμπιακού, ο αμυντικός του Παναθηναϊκού, Σωτήρης Κυργιάκος, χτύπησε με γροθιά στο πρόσωπο εκτός φάσης και μέσα στη μεγάλη περιοχή του τον επιθετικό του Ολυμπιακού Τζιοβάνι, ο οποίος ανταπόδωσε με κλωτσιά. Ο Δούρος αντί να αποβάλει και τους δύο παίκτες, απέβαλε μόνο τον Τζιοβάνι αφήνοντας εντελώς ατιμώρητο τον Κυργιάκο να συνεχίσει τον αγώνα.

Ο Παναθηναϊκός εκμεταλλευόμενος το αναπάντεχο αριθμητικό πλεονέκτημα, αλλά και την αποφυγή του πιθανού 1-3 από το πέναλτι, ένα δεκάλεπτο αργότερα κατάφερε στο 82′ να ισοφαρίσει σε 2-2 και να διατηρήσει την καθοριστική διαφορά των 2 βαθμών. Σε περίπτωση νίκης του, ο Ολυμπιακός θα είχε προσπεράσει με μόλις έναν βαθμό τον αιώνιο αντίπαλο, τέσσερις αγωνιστικές πριν το τέλος. Ο ίδιος ο Αλέφαντος έχει τεράστιο παράπονο από αυτό το παιχνίδι και θεωρεί ότι ο Δούρος του στέρησε μια επιτυχία που εδικαιούτο 100%, χαρακτηρίζοντας τα διαιτητικά λάθη ως την «κλοπή του αιώνα». Ύστερα από την απομάκρυνσή του από τον Ολυμπιακό το Μάιο του 2004, κατόπιν της απώλειας πρωταθλήματος και κυπέλλου, δεν ανέλαβε κάποια ομάδα.

Εκτός από τον Ολυμπιακό ο Αλέφαντος προπόνησε τις εξής ομάδες:

• Αστέρας Εξαρχείων
• Π.Α.Ο. Ρουφ
• ΠΑΣ Γιάννινα
• Πιερικός
• ΟΦΗ
• Καστοριά
• Πιερικός
• ΠΑΣ Γιάννινα
• Κόρινθος
• ΟΦΗ
• Δόξα Δράμας
• Ολυμπιακός Πειραιώς
• Πανιώνιος
• Ελλάδα U21
• Ηρακλής
• ΑΕΚ
•  Ηρακλής
• ΠΑΟΚ
• Δόξα Δράμας
• Απόλλων Καλαμαριάς
• ΑΕ Λάρισας
• Ιωνικός Νίκαιας
• Ιωνικός Νίκαιας
• Καλαμάτα
• Ξάνθη
• Ολυμπιακός Πειραιώς
• Πανιώνιος
• ΑΠΟΕΛ
• Απόλλων Καλαμαριάς
• Λύκοι Καλοχωρίου
• Εθνικός Πειραιώς
• Προοδευτική
• Παναχαϊκή
• Παναργειακός
• Εθνικός Αστέρας
• Φωστήρας
• Ολυμπιακός Πειραιώς

Πολλοί θα μπορούσαν να γράψουν βιβλίο με τις αμέτρητες ιστορίες που βίωσαν δίπλα στον Νίκο Αλέφαντο.

Άλλωστε, ήταν μια γνήσια προσωπικότητα, που εξωτερίκευε όλα όσα σκεφτόταν. Αυτό το στοιχείο της προσωπικότητάς του ήταν που ενέπνευσε και το συγκρότημα “Τα Παιδιά από την Πάτρα”, για να γράψουν το τραγούδι με το όνομά του. «Όταν με κατηγορούν, για κάτι που νομίζουν κι όταν με παρεξηγούν, χωρίς να με γνωρίζουν, όταν άδικα με βάζουν ν’ απολογηθώ, θυμάμαι τον Αλέφαντο. Γεια σου ρε Αλέφαντε είσαι παλικάρι…», είναι τα λόγια του τραγουδιού, που έγινε και σύνθημα. Γράφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και κυκλοφόρησε στον δίσκο του 1987 «Τα χρυσά τραγούδια», για να γίνει μεγάλη επιτυχία.