Κλιματική αλλαγή: Αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη – Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας

Κλιματική αλλαγή: Η κατανόηση τέτοιων μακροπρόθεσμων κλιματικών τάσεων είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής, επιτρέποντας στους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Καθόλου ευχάριστα δεν είναι τα νέα για τον πλανήτη, καθώς συνεχίζεται η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Goddard Institute for Space Studies (GISS) της NASA η μέση θερμοκρασία του 2020 ήταν κατά 1,02 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τη μέση τιμή αναφοράς των ετών 1951-1980. Μάλιστα, η χρονιά που έφυγε ξεπέρασε το 2016 με πολύ μικρή διαφορά, εντός του περιθωρίου στατιστικού σφάλματος, κατηγοριοποιώντας τα δύο έτη ως τα θερμότερα στα χρονικά.

Η παρακολούθηση των παγκόσμιων τάσεων θερμοκρασίας παρέχει έναν κρίσιμο δείκτη των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων – συγκεκριμένα των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου – στον πλανήτη μας. Η μέση θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί περισσότερο από 1,2 βαθμoύς Κελσίου από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες προκαλούν φαινόμενα όπως απώλεια μάζας θαλάσσιου πάγου και παγετώνων, αύξηση της στάθμης της θάλασσας, μεγαλύτερα και πιο έντονα κύματα καύσωνα και μετατοπίσεις οικοτόπων της χλωρίδας και πανίδας. Η κατανόηση τέτοιων μακροπρόθεσμων κλιματικών τάσεων είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής, επιτρέποντας στους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον με τρόπους όπως η φύτευση διαφορετικών καλλιεργειών, η διαχείριση των υδάτινων πόρων και η προετοιμασία για ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η ανάλυση της NASA, ενσωματώνει μετρήσεις επιφανειακής θερμοκρασίας από περισσότερους από 26.000 μετεωρολογικούς σταθμούς αλλά και χιλιάδες σταθμούς πλοίων και πλωτούς (σημαδούρες), για τις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας. Το αποτέλεσμα των υπολογισμών είναι μια αποτίμηση της παγκόσμιας μέσης διαφοράς θερμοκρασίας από μια περίοδο αναφοράς τα έτη 1951 έως 1980.

Η NASA μετρά τα ζωτικά σημάδια της Γης από τη γη, τον αέρα και το διάστημα με ένα σμήνος δορυφόρων, καθώς και εναέριες και επίγειες αποστολές παρατήρησης. Οι δορυφορικές μετρήσεις της επιφανειακής θερμοκρασίας από το όργανο AIRS (Atmospheric Infrared Sounder) του δορυφόρου Aura της NASA, επιβεβαιώνει ότι τα τελευταία επτά έτη ήταν ήταν τα θερμότερα στο σύνολο δεδομένων GISTEMP του GISS.

Οι παρακάτω παγκόσμιοι χάρτες, παρουσιάζουν την εξέλιξη των μεταβαλλόμενων παγκόσμιων αποκλίσεων της επιφανειακής θερμοκρασίας. Τα κανονικά επίπεδα αναφοράς για τις θερμοκρασίες είναι ο μέσος όρος της περιόδου 30 ετών 1951-1980. Οι υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες, εμφανίζονται με κόκκινο και οι χαμηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες με μπλε χρώμα. Το τελικό πλαίσιο αντιπροσωπεύει τις 5ετείς παγκόσμιες θερμοκρασιακές αποκλίσεις (ανωμαλίες) από το 2016-2020.

Άνοδος της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής στάθμης της θάλασσας:

Την ίδια ώρα, από την αύξηση των θερμοκρασιών παρατηρούνται φαινόμενα όπως απώλεια μάζας θαλάσσιου πάγου και παγετώνων και άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η τελευταία αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί περίπου 19 cm από το 1900, και συνεχίζει να αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Μάλιστα, έφτασε στην υψηλότερη τιμή που έχει ποτέ καταγραφεί το 2019.

Από το 1970, ο ανθρώπινος παράγοντας θεωρείται η πρωταρχική αιτία της επιταχυνόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας, τόσο παγκόσμια όσο και στις θάλασσες της Ευρώπης. Η θερμική διόγκωση του νερού των ωκεανών ήταν αρχικά ο κύριος οδηγός, ωστόσο το λιώσιμο των παγετώνων και η αποσύνθεση των στρωμάτων πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας έχουν ξεπεράσει τις επιδράσεις της θερμικής διόγκωσης των υδάτων, ήδη από το 2000.  Τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν άνοδο της στάθμης κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα που πιθανότατα θα κυμαίνεται από 0,29-0,59 m για το σενάριο χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και 0,61-1,10 m για το σενάριο υψηλών εκπομπών.

Τα προγνωστικά κλιματικά σενάρια της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας, που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ταχύτερης αποσύνθεσης των στρωμάτων πάγου της Αρκτικής, προβλέπουν αύξηση έως 2,4 m το 2100 και έως 15 m το 2300. Οι περισσότερες παράκτιες περιοχές της Ευρώπης έχουν βιώσει αύξηση της στάθμης της θάλασσας σε σχέση με την ξηρά, εκτός από τη βόρεια ακτή της Βαλτικής.

Τα βέλη στον παρακάτω χάρτη, αποτυπώνουν τις τάσεις της στάθμης της θάλασσας από επιλεγμένους ευρωπαϊκούς παλιρροιογράφους από το 1970 (σε mm / έτος). Τα χρώματα δείχνουν τα μελλοντικά κλιματικά σενάρια της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας στην Ευρώπη για την περίοδο 2081–2100 σύμφωνα με το σενάριο υψηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου RCP8.5 (σε μέτρα).