Για τα αραβικά κράτη, ένα ισχυρό Ιράν είναι πολύ καλύτερο από ένα νικηφόρο Ισραήλ

Στην συνέντευξη τύπου που έδωσε στις 16 Ιουνίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε με θράσος: «Αλλάζουμε το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής», ενώ οι δυνάμεις κατοχής βομβάρδιζαν στόχους του Άξονα της Αντίστασης σε πολλαπλά μέτωπα. Η «αλλαγή» του Νετανιάχου ξεκίνησε τρεις ημέρες νωρίτερα με σφοδρές επιθέσεις κατά της Τεχεράνης, των στρατιωτικών και πυρηνικών εγκαταστάσεών της, καθώς και με τη δολοφονία των μεγαλύτερων στρατιωτικών ηγετών και πυρηνικών επιστημόνων της χώρας.

Οι άμεσες συγκρούσεις του Τελ Αβίβ με την Τεχεράνη είχαν ως στόχο να ωθήσουν αποφασιστικά την περιοχή στο χείλος ενός ευρύτερου πολέμου – ο οποίος προς το παρόν έχει μόνο ανασταλεί χάρη σε μια επιβαλλόμενη από τις ΗΠΑ εκεχειρία στο Τελ Αβίβ.

Για τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου – ειδικά εκείνα που είναι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον – η ξαφνική διακοπή έφερε στο φως μια σκληρή πραγματικότητα: αν το Τελ Αβίβ βγει νικηφόρο από αυτή την αντιπαράθεση, ο αραβικός κόσμος θα χάσει το τελευταίο του σημαντικό μέσο πίεσης.

Μια αποφασιστική νίκη του Ισραήλ επί του Ιράν και των συμμάχων του στη Γάζα, το Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη θα εξάλειφε τα τελευταία εμπόδια στην ανοιχτά διακηρυγμένη εδαφική επέκταση του Τελ Αβίβ στη Συρία, το Λίβανο και την Παλαιστίνη – ακόμη και στην Ιορδανία και το Ιράκ. Η παλαιστινιακή υπόθεση – που αποτελεί από καιρό στρατηγικό μέσο πίεσης για τις αραβικές κυβερνήσεις – θα διαλυόταν εν μία νυκτί. Και οι ηγέτες του Κόλπου, που μέχρι τώρα προστατεύονταν από τις περιφερειακές αντιπαλότητες, θα έβρισκαν τον εαυτό τους υποτελή σε ένα ενδυναμωμένο κράτος κατοχής.

Όμως, μόλις 11 ημέρες αργότερα, και παρά την ισχυρολογία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι «εξολόθρευσε» το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι επιθέσεις του Τελ Αβίβ – και αργότερα της Ουάσιγκτον – είχαν μόνο καθυστερήσει τον κύκλο εμπλουτισμού της Τεχεράνης κατά μερικούς μήνες, ότι οι βασικές εγκαταστάσεις παρέμεναν άθικτες και ότι το Ιράν είχε καταφέρει να μεταφέρει μεγάλο μέρος του εμπλουτισμένου ουρανίου πριν από τις επιθέσεις.

Ακόμη και μετά την έναρξη της εκεχειρίας, το Ιράν φέρεται να εκτόξευσε πυραύλους προς το Ισραήλ – αν και το αρνήθηκε αμέσως, ενώ ο Τραμπ επέπληξε δημοσίως και τις δύο πλευρές και χαιρέτισε την παύση των επιθέσεων.

Οι μεταπολεμικές φιλοδοξίες του Νετανιάχου

Πολύ πριν από οποιονδήποτε άμεσο πόλεμο με το Ιράν, εξέχοντες ισραηλινοί υπουργοί είχαν ήδη ζητήσει την επίσημη προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, σχεδίαζαν τη μακροπρόθεσμη επανκατάληψη της Γάζας, διένειμαν χάρτες που διέγραφαν την Πράσινη Γραμμή του 1967 και επιτάχυναν την κατασκευή οικισμών.

Ακόμη και πριν από την επιχείρηση «Al-Aqsa Flood» της 7ης Οκτωβρίου 2023, υπουργοί του υπουργικού συμβουλίου του Νετανιάχου είχαν πιέσει για την προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, τη διάλυση της Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ) και τη μόνιμη κατοχή της Γάζας. Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν ανακοινώσει την ετοιμότητά τους για το 2025 ως το «Έτος της Ισραηλινής Κυριαρχίας» επί της «Ιουδαίας και Σαμαρείας» (κατεχόμενη Δυτική Όχθη), αφού προετοιμάσουν την απαραίτητη υποδομή για αυτό.

Πίστευαν ότι, αν το Ιράν μπορούσε να παραγκωνιστεί, η Χεζμπολάχ να αποδυναμωθεί και η Συρία να κυβερνηθεί από μια δυτική διοίκηση με βαθιές ρίζες στην Αλ Κάιντα, το Τελ Αβίβ θα ήταν ελεύθερο να επανασχεδιάσει τα σύνορα, να εδραιώσει τους οικισμούς και να προχωρήσει σε μαζικές εκτοπίσεις με ελάχιστη αντίσταση.

Ακόμη και η απειλή περιφερειακής αντίδρασης είχε μειωθεί στο μυαλό των δεξιών κυβερνητικών αξιωματούχων του Ισραήλ. Η ήττα ή η περιθωριοποίηση του Άξονα της Αντίστασης θα αφαιρούσε το τελευταίο σημαντικό εμπόδιο στις ισραηλινές φιλοδοξίες, επιτρέποντας στο Τελ Αβίβ να αναδιαμορφώσει την πολιτική γεωγραφία της περιοχής από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη Μεσόγειο, σύμφωνα με τους μαξιμαλιστικούς σιωνιστικούς στόχους για ένα «Μεγάλο Ισραήλ».

Η ρεαλιστική σχολή των διεθνών σχέσεων προτείνει μια έννοια που ονομάζεται «Αξιοποίηση της στρατιωτικής νίκης», η οποία είναι πραγματικά πολύ απλή: όταν ένα κόμμα κερδίζει έναν μεγάλο πόλεμο, μπορεί να χρησιμοποιήσει τη νέα του δύναμη και φήμη για να προωθήσει πολιτικές αλλαγές που προηγουμένως ήταν αδύνατες. Ο νικηφόρος στρατός είναι ισχυρότερος, οι εχθροί του είναι πιο αδύναμοι και όλοι έχουν μόλις δει ότι είναι έτοιμος και ικανός να πολεμήσει – έτσι, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ο χάρτης των περιφερειακών βάσεων γίνεται εύπλαστος πηλός που ο νικητής μπορεί να διαμορφώσει κατά το δοκούν.

Αν το Ισραήλ είχε αναδειχθεί ως ο σαφής νικητής, θα επιδίωκε σκόπιμα να ανατρέψει τη στρατηγική ισορροπία που έχει καθορίσει τα σύνορα και τα κέντρα εξουσίας στη Δυτική Ασία για δεκαετίες. Τα αραβικά κράτη που κάποτε, χωρίς να το γνωρίζουν, βασίζονταν στην αποτρεπτική ασπίδα του Ιράν για να περιορίσουν τα τεράστια περιφερειακά σχέδια του Ισραήλ, θα στερούνταν το τελευταίο τους προστατευτικό φράγμα αν η Ισλαμική Δημοκρατία έπεφτε τώρα.

Το Τελ Αβίβ θα ασκούσε ανεξέλεγκτη επιρροή, όχι μόνο στην Παλαιστίνη, αλλά και στους αραβικούς γείτονές του, μέσω οικονομικού εξαναγκασμού, πολιτικών επιταγών και μιας αναδιαμορφωμένης περιφερειακής τάξης ασφαλείας με επίκεντρο τη δική του κυριαρχία.

Γιατί οι αραβικές χώρες χρειάζονται το Ιράν

Σχεδόν εν μία νυκτί, οι «φιλενέμφοι» του Ιράν στον Περσικό Κόλπο και οι αραβικές χώρες συνειδητοποίησαν με οδυνηρό τρόπο ότι η δεκαετής επιθυμία τους να εξουδετερώσουν την ιρανική δύναμη πρέπει να αναθεωρηθεί. Είχαν ευημερήσει χάρη στην ασφάλεια που τους παρείχε η Τεχεράνη και, χωρίς αυτήν, θα μπορούσαν να γίνουν πιόνια στην ηγεμονική ατζέντα του Ισραήλ.

Για δεκαετίες, μια λεπτή ισορροπία δυνάμεων χαρακτήριζε τη Δυτική Ασία. Ούτε το Ιράν ούτε το Ισραήλ μπορούσαν να κυριαρχήσουν πλήρως, καθώς και τα δύο θα είχαν να αντιμετωπίσουν σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση επιθετικής δράσης. Το δίκτυο συμμάχων του Ιράν – από τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο έως τις ένοπλες δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Ανσαράλα στην Υεμένη – λειτουργούσε ως αντίβαρο στις επιδιώξεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Αυτή η ισορροπία έδινε στα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου περιθώρια ελιγμών, ακόμη και όταν εναντιώνονταν ρητά στη Τεχεράνη.

Σήμερα, αυτός ο υπολογισμός έχει αλλάξει. Η εκεχειρία που υποστηρίζεται από τον Τραμπ μπορεί να έχει σταματήσει τις χειρότερες συγκρούσεις, αλλά έχει επίσης υπογραμμίσει πόσο κοντά έφτασε το Ισραήλ να αναδιαμορφώσει μονομερώς την περιοχή. Μια ισραηλινή νίκη θα κατέστρεφε την υπάρχουσα ισορροπία και θα έθετε το Τελ Αβίβ ως μοναδικό ηγεμόνα της περιοχής.

Στη θέση του θα αναδυόταν ένα κράτος κατοχής, το οποίο θα ενθαρρυνόταν να ενεργεί με ατιμωρησία. Η αντοχή του Ιράν δεν είναι απλώς μια στρατηγική προτίμηση – είναι μια αναγκαιότητα για τη διατήρηση των τελευταίων υπολειμμάτων της αραβικής επιρροής στην περιοχή.

Αυτό αποτελεί άμεση απειλή για τα γειτονικά κράτη. Η Ιορδανία αντιμετωπίζει το φάσμα της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης και της πιθανής μαζικής ροής προσφύγων από τη Γάζα. Η Αίγυπτος ανησυχεί για την πιθανότητα οι Παλαιστίνιοι να ωθηθούν στο Σινά, ένα σενάριο που ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι έχει χαρακτηρίσει ως κόκκινη γραμμή.

Σε περιφερειακό επίπεδο, η αποδυνάμωση του Ιράν θα μείωνε την ικανότητα της Τεχεράνης να χρηματοδοτεί και να οπλίζει τις παλαιστινιακές αντιστασιακές φατρίες, μειώνοντας την ανάγκη του Ισραήλ και της Δύσης για μεσολάβηση της Αιγύπτου – και του Κατάρ – σε μελλοντικές συγκρούσεις. Η Αίγυπτος εξαρτάται από το ισραηλινό φυσικό αέριο, το οποίο καλύπτει περίπου το 15-20% της κατανάλωσής της. Το Τελ Αβίβ έχει ήδη διακόψει τις προμήθειες μετά το κλείσιμο των κοιτασμάτων φυσικού αερίου Leviathan και Kreish κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κλιμάκωσης, αφήνοντας τα αιγυπτιακά εργοστάσια χωρίς καύσιμα. Με αυτόν τον τρόπο, η Αίγυπτος μπορεί να βρεθεί αναγκασμένη να διαπραγματευτεί από μια πιο αδύναμη θέση σε θέματα συνόρων, ενέργειας και ρυθμίσεων ασφαλείας.

Ο Λίβανος παραμένει υπό την απειλή συνεχών ισραηλινών προκλήσεων, με τις ισραηλινές επιθέσεις κατά του κράτους να αυξάνονται κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράν. Δεν είναι μυστικό ότι το Τελ Αβίβ ονειρεύεται από καιρό να προσαρτήσει λιβανέζικο έδαφος για να αποκτήσει πρόσβαση στον ποταμό Λιτάνι, και γιατί να σταματήσει εκεί, όπου όλα τα εμπόδια έχουν αφαιρεθεί;

Η Συρία έχει ήδη δει την κατάληψη μεγάλων εκτάσεων του νότιου εδάφους της από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής, με αναφορές από το πεδίο να επιβεβαιώνουν ότι το Τελ Αβίβ έχει επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει ολόκληρα τα Υψώματα του Γκολάν (περίπου 1200 km²) και περίπου 500 km² στη νοτιοδυτική Συρία. Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν επίσης καταλάβει το φράγμα Μαντάρα, την κύρια πηγή νερού της Κουνεϊτρά, αποκτώντας έτσι σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι οποιασδήποτε πιθανής απειλής.

Ακόμη πιο κρίσιμο είναι το γεγονός ότι τα κράτη του Κόλπου θα χάσουν τη στρατηγική τους σημασία. Εάν το Ιράν εξουδετερωθεί, η Ουάσιγκτον δεν θα χρειάζεται πλέον τους Σαουδάραβες, τους Εμιράτες ή τους Καταριανούς για να περιορίσει την Τεχεράνη. Η χρησιμότητά τους ως στρατηγικοί εταίροι θα υπονομευθεί. Αυτό που θα την αντικαταστήσει είναι ένας νέος άξονας εξουσίας ΗΠΑ-Ισραήλ, όπου τα κράτη του Περσικού Κόλπου θα είναι απλώς υποτελείς, όχι εταίροι.

Η επιρροή τους στην Ουάσιγκτον θα μειωθεί δραματικά, όπως και η ικανότητά τους να εξασφαλίζουν εγγυήσεις ασφάλειας, συμφωνίες για την προμήθεια όπλων ή διπλωματική υποστήριξη.

Μεταξύ αποτροπής και κυριαρχίας

Ο πόλεμος στη Γάζα και η κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχουν αναγκάσει τις πρωτεύουσες του Περσικού Κόλπου να προβούν σε μια σοβαρή επανεκτίμηση της κατάστασης. Ενώ τα κράτη αυτά θεωρούσαν από καιρό το Ιράν ως αντίπαλο και απειλή, το φάντασμα της ισραηλινής υπεροχής έχει αποκαλύψει την αποτρεπτική αξία της Τεχεράνης. Η ικανότητα του Ιράν να οπλίζει τις αντιστασιακές φατρίες, να αμφισβητεί την κυριαρχία των ΗΠΑ και να ανατρέπει την ισραηλινή επέκταση έδωσε στα αραβικά κράτη περιθώρια να αναπνεύσουν. Χωρίς αυτό, οι επιλογές τους περιορίζονται δραματικά.

Γι’ αυτό, πίσω από κλειστές πόρτες, πολλοί αξιωματούχοι του Κόλπου ελπίζουν τώρα σιωπηλά σε ένα αποτέλεσμα που θα διατηρήσει τον ρόλο του Ιράν. Όχι επειδή θαυμάζουν την Τεχεράνη, αλλά επειδή φοβούνται ένα μέλλον που θα υπαγορεύεται από το Τελ Αβίβ. Ένα αποδυναμωμένο Ισραήλ – που ελέγχεται από έναν ανθεκτικό Άξονα Αντίστασης – εξασφαλίζει τη συνεχή σημασία και τη διαπραγματευτική δύναμη των αραβικών μοναρχιών.

Πράγματι, αρκετοί αναλυτές του Κόλπου έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι η μετα την εκεχειρία τάξη μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος κάθε αραβικής στρατηγικής ανεξαρτησίας. Το κύμα εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ, που κάποτε θεωρούνταν οικονομική ασφάλεια, θεωρείται πλέον βάρος. Αυτό το συναίσθημα είναι όλο και πιο διαδεδομένο μεταξύ των αραβικών ελίτ, που τώρα βλέπουν την ισορροπία – και όχι την κυριαρχία – ως τη μόνη οδό προς την ασφάλεια.

Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η νέα αντίληψη μπορεί να σηματοδοτήσει μια στρατηγική απομάκρυνση από την αναζήτηση προστασίας από τις ΗΠΑ και να οδηγήσει αυτούς τους ηγέτες να αναζητήσουν τη μεσολάβηση παγκόσμιων δυνάμεων όπως η Κίνα και η Ρωσία για να βοηθήσουν στην εφαρμογή νέων ρυθμίσεων για την περιφερειακή ασφάλεια. Η συμφιλίωση μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, με τη μεσολάβηση του Πεκίνου, επέφερε τελικά μια επιτυχημένη και διαρκή ειρήνη μεταξύ των περιφερειακών αντιπάλων, η οποία δεν πέρασε απαρατήρητη στις αραβικές πρωτεύουσες. Ήταν μια συμφωνία που η Ουάσιγκτον δεν μπορούσε και δεν θα επιδίωκε ποτέ.

Κατά τη διάρκεια της επικίνδυνης στρατιωτικής αντιπαράθεσης της περασμένης εβδομάδας, το Ιράν εξαπέλυσε αντίποινα πυραυλικά χτυπήματα εναντίον της αεροπορικής βάσης Al-Udeid στο Κατάρ – της μεγαλύτερης στρατιωτικής εγκατάστασης των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο και της έδρας του Κεντρικού Στρατηγείου των ΗΠΑ (CENTCOM). Η επίθεση σηματοδότησε μια σημαντική κλιμάκωση και αποκάλυψε πόσο γρήγορα τα κράτη του Κόλπου – ειδικά αυτά που φιλοξενούν αμερικανικές δυνάμεις – θα μπορούαν να εμπλακούν σε έναν άμεσο πόλεμο.

Σε αυτή τη στιγμή μετά την κατάπαυση του πυρός, η πραγματική γραμμή ρήξης στη Δυτική Ασία δεν είναι πλέον απλώς το Ιράν εναντίον του υπόλοιπου Περσικού Κόλπου. Είναι μεταξύ εκείνων που επιδιώκουν μια πολυπολική περιοχή, με χώρο για την αυτονομία των Αράβων, και εκείνων που θα ήθελαν να την κυβερνά το Τελ Αβίβ.

Για τους Άραβες συμμάχους της Ουάσιγκτον, η δυσάρεστη αλήθεια είναι ότι μια διαρκής αποτρεπτική δύναμη του Ιράν μπορεί να είναι η τελευταία τους εγγύηση ενάντια σε μια εποχή ισραηλινής κυριαρχίας.

Πηγή: Pagenews.gr