Η Τουρκία, οι ΗΠΑ και το Αιγαίο: Μεσολάβηση, F-35 και S-400 σε ένα επικίνδυνο γεωπολιτικό παιχνίδι

Άγκυρα υπό όρους δεκτική στη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ

Μια τουρκική πηγή δήλωσε στο Al-Monitor ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να δεχθεί τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στην εκτόνωση των εντάσεων με την Ελλάδα, αλλά υπό αυστηρούς όρους. Η Τουρκία τονίζει ότι όλα τα ζητήματα πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστούν σε διμερές επίπεδο, ενώ οποιαδήποτε τρίτη παρέμβαση πρέπει να είναι δίκαιη, να αποφύγει την υποστήριξη των μαξιμαλιστικών θέσεων της Ελλάδας και να μην παίξει ρόλο διαιτητή.

Η στάση αυτή αντανακλά τον φόβο της Άγκυρας ότι η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να συνεχίσει πολιτικές που θεωρούνται ευνοϊκές για την Ελλάδα, ειδικά μετά την ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας και την ανάπτυξη αμερικανικών θωρακισμένων οχημάτων σε ελληνικά νησιά του Αιγαίου, γεγονός που είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις της Τουρκίας το 2022.

Παρά τις δηλώσεις του πρέσβη Τομ Μπάρακ ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να λειτουργήσουν ως «γέφυρα» ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα, η ελληνική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει ότι τα ζητήματα αντιμετωπίζονται αυστηρά σε διμερές πλαίσιο και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Το διπλό παιχνίδι του Μπάρακ: S-400 και F-35

Μέσα σε λίγες ημέρες, ο Αμερικανός πρέσβης κατάφερε να στείλει αντικρουόμενα μηνύματα στην Άγκυρα. Από τη μία υπογράμμισε ότι η Τουρκία είναι «κοντά» στην επίλυση των εμποδίων για την επιστροφή της στο πρόγραμμα των F-35. Από την άλλη, επανέλαβε ότι βάσει αμερικανικής νομοθεσίας η Τουρκία δεν μπορεί ούτε να λειτουργεί ούτε να κατέχει τους S-400.

Αυτή η διπλή γραμμή δείχνει την προσπάθεια του Μπάρακ να κρατήσει ανοικτό τον διάλογο με την Τουρκία, χωρίς όμως να προκαλέσει αντιδράσεις στο Κογκρέσο ή στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

Οι S-400, επισήμως, θεωρούνται απειλή για τα F-35 και τη συνολική αρχιτεκτονική ασφάλειας του ΝΑΤΟ. Στην πράξη όμως έχουν μετατραπεί σε πολυεργαλείο πολιτικής πίεσης, που καλύπτει βαθύτερες γεωπολιτικές ενστάσεις: τον αναθεωρητικό ρόλο της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τη στρατηγική της σχέση με τη Ρωσία, και κυρίως την αντίθεση του Ισραήλ στην απόκτηση μαχητικών 5ης γενιάς από την Άγκυρα.

Η ισραηλινή πίεση, μαζί με ελληνικές και αρμενικές ομάδες στο Κογκρέσο, αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα εμπόδιαγια την Τουρκία, καθιστώντας τους S-400 περισσότερο πρόσχημα παρά πραγματική αιτία του αδιεξόδου.

Το μέλλον των S-400: Πέντε σενάρια

Στον δημόσιο διάλογο επανέρχονται πέντε πιθανά σενάρια για την τύχη των S-400 και τη θέση της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, από πλήρη αποδέσμευση και επιστροφή στο πρόγραμμα, έως διατήρηση περιορισμένων δυνατοτήτων ή αντικατάσταση με άλλο σύστημα. Η επιλογή θα εξαρτηθεί από διπλωματικές ισορροπίες, πίεση από το Κογκρέσο και συμμαχικές δεσμεύσεις.

Η κατάσταση υπογραμμίζει ότι η Άγκυρα κινείται σε μια λεπτή γραμμή ισορροπίας: προσπαθεί να διατηρήσει στρατηγική αυτονομία, να μην αποξενώσει τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, και ταυτόχρονα να χειριστεί τις πολυεπίπεδες γεωπολιτικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η υπό όρους ανοικτή στάση της Τουρκίας στη μεσολάβηση των ΗΠΑ και το διπλό παιχνίδι του πρέσβη Μπάρακ αναδεικνύουν τις πολύπλοκες ισορροπίες στην περιοχή. Από το Αιγαίο μέχρι τους S-400 και τα F-35, η γεωπολιτική πραγματικότητα απαιτεί διπλωματική ευελιξία, στρατηγική ψυχραιμία και στενή παρακολούθηση των εξελίξεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΗΠΑ φαίνεται ότι προσπαθούν να διαχειριστούν τις συγκρούσεις μεταξύ συμμάχων, χωρίς να θίξουν ζωτικά εθνικά συμφέροντα και να διασφαλίσουν ότι η Τουρκία παραμένει εντός του νατοϊκού πλαισίου, χωρίς όμως να ενδώσει πλήρως σε αμερικανικές απαιτήσεις.

Πηγή: pagenews.gr