Ο ηράκλειος άθλος για την οικονομική και οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων
ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 10 '
Κάποτε λέγαμε η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά. Στις σύγχρονες πόλεις η ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της καθαριότητας και των απορριμάτων, είναι δείγμα υψηλού πολιτισμού. Για την Αθήνα και τους άλλους Δήμους της Αττικής θα λέγαμε ευγενικά πως το αποτύπωμα δεν είναι στο επίπεδο που αξίζει στην κοιτίδα του πολιτισμού. Όπως θα λέγαμε ότι κακοδαιμονίες, συμφέροντα, λανθασμένες νοοτροπίες, κακοτεχνίες δεν αντιμετωπίζονται και δεν λύνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν στην εξίσωση προστεθούν και οι παράγοντες της γραφειοκρατίας, των χρόνιων παθογενειών και των δυσλειτουργιών του ελληνικού δημοσίου, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι δυσκολίες απαιτούν ένα άθλο του Ηρακλή. Έναν “Ηράκλειο Άθλο”.
Η Περιφέρεια Αττικής έχει ξεκινήσει έναν «ηράκλειο άθλο» για να καθαρίσει την Αττική από την κόπρο του παλαιοκομματισμού και των συμφερόντων
Και δεν χρειάζεται πολύ, για να αντιληφθεί ένας αντικειμενικός παρατηρητής ότι η περιφερειάρχης Ρένα Δούρου, εδώ και 4.5 χρόνια, έβαλε τις βάσεις και ξεκίνησε τον ηράκλειο άθλο να καθαρίσει την Αττική από την κόπρο του παλαιοκομματισμού και των συμφερόντων. Το πότε και το αν θα ολοκληρωθεί η προσπάθεια αυτή, θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των εκλογών στις 26 Μαΐου για την Περιφέρεια.
Όμως, επειδή τα λόγια περιττεύουν και παρασύρονται από τον αέρα, την απόδειξη για τα προαναφερόμενα τη δίνουν τα σχέδια και τα έργα. Η απτή πραγματικότητα δηλαδή. Πρόληψη, διαλογή, ανακύκλωση – αυτή είναι η φιλοσοφία στη διαχείριση απορριμμάτων που προωθεί από το 2016 η Ρένα Δούρου στην περιφέρεια Αττικής με το νέο ΠΕΣΔΑ. Έχει συνεπώς αρχίσει και υλοποιείται εδώ και 3 χρόνια.
Το αποτυχημένο μοντέλο του παρελθόντος τάφηκε εκεί που θάβονται και τα απορρίμματα
Κόντρα στη φαραωνική λογική της συλλογής και ταφής – με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε βάρος του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας – των 2.000.000 και πλέον τόνων απορριμμάτων που παράγονται κάθε χρόνο στην Αττική, το νέο ΠΕΣΔΑ που υλοποιεί η περιφέρεια αλλάζει τη λογική αυτή τελείως. Το αποτυχημένο μοντέλο του παρελθόντος τάφηκε εκεί που θάβονται και τα απορρίμματα. Σύμφωνα με το νέο μοντέλο που προωθεί η νέα φιλοσοφία, οι Δήμοι καλούνται να παίξουν ενεργό ρόλο για την αποσυμφόρηση του χώρου ταφής απορριμμάτων, αλλά και για την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση των δημοτών – κατοίκων της Περιφέρειας, προκειμένου να αποκτήσουν κουλτούρα ανακύκλωσης. Γιατί η κουλτούρα ανακύκλωσης είναι ο θεμέλιος λίθος.
Η Περιφέρεια Αττικής απαντά με έργα ουσίας και αντιμετωπίζει με κομβικές παρεμβάσεις τη διαχείριση των απορριμμάτων
Η ολιστική απάντηση για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής
Αλλά τι ακριβώς κάνει η Περιφέρεια Αττικής με το νέο ΠΕΣΔΑ;
Η απάντηση εκτενής και ολοκληρωμένη είναι:
1. Προωθεί τη διαλογή και ανακύκλωση στην πηγή και την επαναχρησιμοποίηση (52,66%) των αστικών αποβλήτων, 2.Δημιουργεί την αποκεντρωμένη διαχείριση με πολλές μικρές μονάδες (τουλάχιστον 12 ΜΕΑ, ΜΕΒΑ, ΧΥΤΥ) κατά κανόνα σε διαφορετικούς χώρους, με όρους εγγύτητας αυτών στους τόπους παραγωγής των απορριμμάτων.
Έτσι, ο μεγάλος όγκος απορριμμάτων που θάβονταν ετησίως προκαλώντας τεράστια περιβαλλοντική ζημιά, θα είναι διαχειρίσιμος πλέον διαφορετικά. Συγκεκριμένα, με την εφαρμογή του νέου ΠΕΣΔΑ το 52,66% των απορριμμάτων θα μένει για διαχείριση υποχρεωτικά στους τόπους (Δήμους) παραγωγής τους. Είναι σημαντικό να γίνει σαφές ότι οι Δήμοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η μισή λύση του προβλήματος είναι δική τους ευθύνη. Με τη χρηματοδότηση που λαμβάνουν από το ΕΣΠΑ, αλλά και τις πρόσθετες χρηματοδοτήσεις από την Περιφέρεια και τον ΕΔΣΝΑ καθώς και τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας που εισπράττουν από τους Δημότες, καλούνται να οργανώσουν τα τοπικά σχέδιά τους και να ενημερώσουν τους Δημότες για τους νέους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων, να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους και να πάρουν μέτρα πρόληψης. Οι πρακτικές αυτές θα μειώσουν δραματικά το κόστος διαχείρισης (μεταφορά στη Φυλή), ενώ βοηθούν και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Αξίζει να αναφερθεί επίσης, ότι το υπόλοιπο 47,34% των απορριμμάτων στην Αττική (περίπου 900.000 τόννοι το έτος) θα συγκεντρώνεται ως σύμμεικτα απορρίμματα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα θάβεται. Θα πηγαίνει υποχρεωτικά σε μονάδες επεξεργασίας (ΜΕΑ), οι οποίες θα αξιοποιούν το 25,56% αυτών. Επομένως, από το τον συνολικό όγκο σκουπιδιών με το νέο ΠΕΣΔΑ μονάχα το 21,78% θα οδηγείται προς ταφή.
Οι παρεμβάσεις της Περιφέρειας οδηγούν σε ένα νέο μοντέλο με 13 και περισσότερους χώρους όπου θα γίνεται διαχείριση ανά μονάδα.
Οι παρεμβάσεις από την Περιφέρεια Αττικής είναι κομβικές για τη διαχείριση των απορριμμάτων με ένα σχέδιο που θα φέρει απτά αποτελέσματα. Από το παλαιό μοντέλο των 3 χώρων της Αττικής με όλες τις μονάδες (ΧΥΤΥ και εργοστάσια) εντός αυτών οδηγούμαστε σε ένα νέο μοντέλο με 13 και περισσότερους χώρους όπου θα γίνεται διαχείριση ανά μονάδα με ποσοστό από το σύνολο των αποβλήτων (1%-18%).
Συγκεκριμένα για την Αττική προβλέπονται 6 μονάδες ΜΕΑ για 900.000 τόννους το έτος ως εξής:
1. ΜΕΑ Δ. Αττικής 350.000 tn/έτος (18%) πρόκειται για εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου ΕΜΑΚ Λιοσίων 2. ΜΕΑ Ν. Αττικής 150.000 tn/έτος (8%) 3. ΜΕΑ Β.Α. Αττικής 60.000 tn/έτος (3%) 4. ΜΕΑ Πειραιά 180.000 tn/έτος (10%) 5. ΜΕΑ Κ.Τ. Αθηνών Δυτικά 130.000 tn/έτος (7%) 6. ΜΕΑ Κ.Τ. Αθηνών Ανατολικά 130.000 tn/έτος (7%)
(τα ποσοστά 3%-18% για κάθε ΜΕΑ αντιστοιχούν στην ποσότητα που θα δέχονται οι μονάδες σε σχέση με το σύνολο των αποβλήτων που σήμερα οδηγούνται στη Φυλή).
Επιπλέον για το σύνολο της Αττικής προβλέπονται αρχικά οι εξής μονάδες Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ):
1. ΕΜΑΚ Λιοσίων 100.000 tn/έτος 2. ΜΕΒΑ Μεγάρων 10.000 tn/έτος 3. ΜΕΒΑ Β.Α. Αττικής 20.000 tn/έτος 4. ΜΕΒΑ Ν.Α. Αττικής 45.000 tn/έτος
Αναμένονται επιπλέον οι διαδημοτικές συνεργασίες για νέες ΜΕΒΑ σε όλη την υπόλοιπη Αττική (ήδη έχουν κατατεθεί προτάσεις από Δήμους), με προϋπόθεση συνολικά μαζί με τις προαναφερθείσες ΜΕΒΑ να καλυφθούν 345.000 τόννοι το έτος βιοαποβλήτων. Εφόσον αυτή η ποσότητα δεν καλυφθεί από διαδημοτικές συνεργασίες, οι υπόλοιπες ποσότητες θα ενσωματωθούν στις αντίστοιχες ΜΕΑ (σήμερα επομένως απαιτείται απόφαση για 215.000 τόννους το έτος). Τέλος για το σύνολο της Αττικής προβλέπονται 3 νέοι ΧΥΤΥ για το αδρανές υπόλειμμα των εργοστασίων (ΜΕΑ).
Οι νέοι ΧΥΤΥ οργανώνονται ως εξής:
1 ΧΥΤΥ Δ. Αττικής 275.000 tn/ έτος (14%) 1 ΧΥΤΥ Ν. Αττικής 115.000 tn /έτος (6%) 1 ΧΥΤΥ Β.Α. Αττικής 23.000 tn/ έτος (1,2%) Προβλέπονται επίσης και μικροί τοπικοί ΧΥΤΥ (π.χ. Ύδρα-Τροιζηνία).
Πρόληψη, διαλογή, ανακύκλωση και έργα ουσίας από την Περιφέρεια Αττικής που δεν περιορίζεται στις στενές δυνατότητες που υπάρχουν, αλλά προχωρά σε διαβούλευση και αξιοποίηση επιπλέον χώρων.
Η Περιφέρεια Αττικής δεν περιορίζεται στις στενές δυνατότητες και επιλογές που δίνει η υφιστάμενη χωροθέτηση περιοχών και για αυτό έχει προχωρήσει σε διαβούλευση και επιλογές επιπλέον χώρων (π.χ. Πειραιάς, Σχιστό), καθώς και στη μελέτη για αξιοποίηση Λατομικών χώρων ανενεργών, οι οποίοι προσφέρουν περαιτέρω δυνατότητες (εκτός όσων προβλέπονται στο ν. 3164/2003).
Ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων στην Αττική κατατάσσει τα έργα σε τρεις ομάδες. Σε έργα η κατασκευή των οποίων έχει ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε τελικό στάδιο της κατασκευής, σε έργα που παρουσιάζουν μελετητική ωριμότητα, διαθεσιμότητα γης, μηδενικά ή ελάχιστα προαπαιτούμενα χωροθέτησης και χρηματοδοτική κάλυψη από το ΕΣΠΑ 2014-2020/ΠΕΠ Αττικής καθώς και σε έργα που είναι σε αρχικό στάδιο ωρίμανσης, χωρίς εξασφαλισμένη χωροθέτηση.
Διασφάλιση πόρων
Στην παρούσα φάση, οι εγκεκριμένοι πόροι για τη χρηματοδότηση των έργων που προβλέπονται στον εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ, περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πηγές χρηματοδότησης:
- Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική» 2014 – 2020 (εγκεκριμένος προϋπολογισμός 13,2 εκ. €) μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων Κυθήρων και Αντικυθήρων (αποκατάσταση ΧΑΔΑ και δημιουργία ΧΥΤΥ και μονάδας επεξεργασίας βιοαποβλήτων), η προμήθεια εξοπλισμού συλλογής, επεξεργασίας και μεταφοράς βιοαποβλήτων με δικαιούχο τον ΕΔΣΝΑ (προμήθεια κάδων, κλαδοτεμαχιστών κ.λπ.) και η ανάπτυξη πιλοτικών ενεργειών πρόληψης και εφαρμογής τοπικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων στις Αστικές Αρχές (συμπράξεις Δήμων) που υλοποιούν Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΟΧΕ – ΒΑΑ).
- Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014 – 2020 (Ταμείο Συνοχής) με διαχείριση από την ΕΥΔ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, για τη χρηματοδότηση όλων των Δήμων της Χώρας (και των Δήμων της Περιφέρειας Αττικής) για την υλοποίηση των τοπικών τους σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων. Η αξιολόγηση είναι σε εξέλιξη. Περιλαμβάνει όλων των τύπων τις δράσεις (ΜΕΑ, Πράσινα Σημεία κλπ).
- Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014 – 2020 (Ταμείο Συνοχής) με εκχώρηση στην ΕΥΔΕΠ Περιφέρειας Αττικής (εγκεκριμένος προϋπολογισμός 150 εκατ. ευρώ).
Τέλος, είναι βασικό να αναφερθεί ότι για την ωρίμανση (εκπόνηση τεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών) των υπολοίπων έργων διαχείρισης αποβλήτων που έχουν χαμηλή ωριμότητα, έχουν εξασφαλιστεί πόροι από την τεχνική βοήθεια του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014 – 2020 (Ταμείο Συνοχής) ή και από εθνικούς πόρους ύψους περίπου 4 εκατ. Ευρώ
Το αποτέλεσμα των Περιφερειακών εκλογών θα είναι ο καθρέπτης αν το έργο της ολιστικής αντιμετώπισης που προωθεί η Περιφέρεια Αττικής και η Ρένα Δούρου θα ολοκληρωθεί με επιτυχία ή αν θα αφήσουμε την Αττική να γίνει Νάπολη!
Όπως γίνεται αντιληπτό από τα προαναφερόμενα προκύπτει ένα πρόγραμμα-σχέδιο ολιστικής αντιμετώπισης και από τα αποτελέσματα των εκλογών στην Περιφέρεια θα εξαρτηθεί αν αυτό θα ολοκληρωθεί ή η Αττική θα κινδυνεύσει να γίνει… Νάπολη.
Διαβάστε όλα τα άρθρα του Θανάση Λυρτσογιάννη, εδώ
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας