Mary Somerville επιστήμονας: Ποια είναι η σπουδαία γυναίκα που τιμάται από τη Google

Mary Somerville επιστήμονας: Tο σημερινό Doodle της Google είναι αφιερωμένο σε μια σπουδαία γυναίκα, μια λαμπρή επιστήμονα που άσκησε τεράστια επιρροή στον επιστημονικό κόσμο, αψηφώντας τα στερεότυπα της εποχής της.  

Mary Somerville επιστήμονας: Tο σημερινό Doodle της Google είναι αφιερωμένο σε μια σπουδαία γυναίκα. H Mairy Somerville, ήταν Σκωτσέζα επιστήμων κι ευρυμαθής. Σπούδασε μαθηματικά κι αστρονομία και διορίστηκε από κοινού ως η πρώτη γυναίκα μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας ταυτόχρονα με την Κάρολαϊν Χέρσελ, ενώ η Βασιλική Ακαδημία της Αγγλίας της απένειμε τον τίτλο του τιμητικού μέλους (εκείνη την εποχή δεν επιτρεπόταν σε γυναίκες να είναι μέλη της Βασιλικής Ακαδημίας).

Ήταν κυρίως αυτοδίδακτη κι έγραφε εκλαϊκευμένα εγχειρίδια αστρονομίας. Είχε το απίστευτο χάρισμα της σύνθεσης εργασιών άλλων επιστημόνων και της απόδοσής τους σε κατανοητή για το ευρύ κοινό γλώσσα ενώ συνέθετε τις ξεχωριστές επιστήμες σε ενιαία και εμπνευσμένα σύνολα. Η Σόμερβιλ μετέφρασε και σχολίασε το δύσκολο έργο του μαθηματικού-αστρονόμου Πιερ Σιμόν Λαπλάς Mécanique Céleste στα Αγγλικά. Η μετάφραση αυτή χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό βιβλίο στα κολέγια για περίπου έναν αιώνα. Μια από τις σημαντικότερες υποθέσεις της οδήγησε κατευθείαν στην ανακάλυψη του πλανήτη Ποσειδώνα ενώ η αγγλική λέξη scientist (επιστήμονας) επινοήθηκε για να περιγράψει εκείνη και το έργο της.

Η Μαίρη Σόμερβιλ πέθανε στη Νάπολη στις 29 Νοεμβρίου 1872, ενώ μετά τον θάνατό της η εφημερίδαThe Morning Post δημοσίευσε στη νεκρολογία της: «Όσο κι αν δυσκολευόμαστε να ορίσουμε στα μέσα του 19ου αι., επιλέγοντας ένα βασιλιά της επιστήμης, δεν θα υπήρχε καμία αμφιβολία ή δυσκολία ως προς ποιαν θα ορίζαμε βασίλισσά της». Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της, που αποτελείται από αναμνήσεις που γράφονται κατά τη διάρκεια της ηλικίας της. Πάνω από 10.000 κομμάτια βρίσκονται στη Συλλογή Σόμερβιλ στην Μπεντλέια βιβλιοθήκη του κολλεγίου Σόμερβιλ, στην Οξφόρδη. Η συλλογή περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τη γραφή και το δημοσιευμένο έργο της, καθώς κι αλληλογραφία με μέλη της οικογένειας, πολυάριθμους επιστήμονες και συγγραφείς κι άλλα πρόσωπα στη δημόσια ζωή. Περιλαμβάνεται επίσης ουσιαστική αλληλογραφία με τις οικογένειες Βύρωνα και Λάβλεϊς.

Η “επαναστατική” της φύση

Κατά την διάρκεια της ζωής της έγινε εξαιρετικά διάσημη και άσκησε τεράστια επιρροή στον επιστημονικό κόσμο της εποχής της. Αν και επέλεξε να αψηφήσει τα στερεότυπα της εποχής της που θεωρούσαν τις γυναίκες ανίκανες για ανώτερη μόρφωση και επιστημονική σκέψη και δεν δίστασε να έρθει και σε άμεση σύγκρουση με την οικογένειά της προκειμένου να σπουδάσει, η Σόμερβιλ γενικά στη ζωή της επέλεξε να μην έρθει σε σύγκρουση με το κατεστημένο αλλά να το προσεγγίσει προκειμένου να γίνει αποδεκτή.

Οι γυναίκες ήταν αδύνατον να εισέλθουν στον ακαδημαϊκό κόσμο καθώς αποκλείονταν από κάθε επίσημη μόρφωση και από κάθε επιστημονική κοινότητα. Μπορούσαν μόνο να μάθουν γραφή και ανάγνωση και να ασχοληθούν με τις επιστήμες ως ερασιτέχνες παρά το γεγονός ότι πολλές από αυτές είχαν λαμπρά μυαλά. Η Σόμερβιλ όμως φρόντισε να παίξει άψογα τον ρόλο της συζύγου, της μητέρας και της οικοδέσποινας και με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να δικτυωθεί και να δημιουργήσει συμπάθειες και φιλίες με την υψηλή κοινωνία του Λονδίνου και την ακαδημαϊκή κοινότητα, γεγονός που της επέτρεψε να απολαύσει φήμη και αναγνώριση.

Η λήθη και η αποκατάσταση

Μετά τον θάνατό της το έργο της άρχισε σταδιακά να παραβλέπεται και να μην αναφέρεται στα βιβλία ιστορίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Σόμερβιλ και το έργο της όπως και πολλές άλλες γυναίκες πριν και μετά από αυτή να ξεχαστούν και δημιουργηθεί η εντύπωση πως δεν υπήρχαν γυναίκες ικανές για επιστημονική και μαθηματική σκέψη. Μέχρι και σήμερα τα κορίτσια αποθαρρύνονται από το να ασχοληθούν με τα μαθηματικά και τις επιστήμες έστω και με έμμεσους τρόπους. Η ζωή όμως και το έργο της Μαίρης Σόμερβιλ, όπως και εκείνα πολλών άλλων γυναικών, αποδεικνύουν πως η ενασχόληση με την επιστήμη δεν έχει φύλο. Η Μαίρη Σόμερβιλ και η Κάρολαϊν Χέρσελ αποτέλεσαν πρότυπα για την αμερικανίδα αστρονόμο Μαρία Μίτσελ, την αγγλίδα μαθηματικό Άντα Λάβλεϊς και τον βρετανό φυσικό Τζέημς Κλερκ Μάξγουελ. Από τον Οκτώβριο του 2018 η Μαίρη Σόμερβιλ εμφανίζεται στο σκωτσέζικο χαρτονόμισμα των 10 λιρών.