Μείωση των δαπανών για τις συντάξεις μέχρι το 2070 προβλέπει το ταμείο επικουρικής ασφάλισης

Μείωση των δαπανών για τις συντάξεις κατά 4,9% από το 2021 μέχρι και το 2070 προβλέπει με συμμετοχή και του νέου κεφαλαιοποιητικού ταμείου επικουρικής ασφάλισης, παρά τα δυσμενή δημογραφικά δεδομένα που δίνει, η τελευταία μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2021 για την Ελλάδα.

Οι δαπάνες για τη γήρανση του πληθυσμού είναι ένας τομέας εντατικής παρακολούθησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των δημοσιονομικών της χώρας. Με βάση τις προβλέψεις που περιλαμβάνονται στο ΠΣΑ 2023-2026 για τις δαπάνες γήρανσης του πληθυσμού, οι εκτιμήσεις των συναρμόδιων υπουργείων Εργασίας και Οικονομικών περιλήφθηκαν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2023-2026, δείχνουν μείωση κατά 4,3% του ΑΕΠ μεταξύ 2021 και 2070, λόγω της πτωτικής πορείας των δαπανών για συντάξεις.

Συγκεκριμένα, οι συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού έφταναν στο 23,8% του ΑΕΠ για το 2021 και πρόκειται να μειωθούν στο 19,6% το 2070. Το υποσύνολο των δαπανών γήρανσης που αφορά τις συντάξεις έφτασε το 2021 στο 15,9% του ΑΕΠ. Οι συνταξιοδοτικές δαπάνες μειώνονται την 10ετία από 2021 έως το 2030 από 15,9% του ΑΕΠ στο 13,8% του ΑΕΠ και συνεχίζουν να υποχωρούν μέχρι και το 11,6% του ΑΕΠ στο τέλος του 2070. Ένα μικρό ποσοστό αυτής της μείωσης (0,3% το 2070) οφείλεται στο γεγονός ότι μέρος των δαπανών των επικουρικών συντάξεων εκτρέπεται στο νέο επικουρικό συνταξιοδοτικό σύστημα, το οποίο ταξινομείται εκτός Γενικής Κυβέρνησης και άρα αφαιρείται από τις δαπάνες για συντάξεις.

Η σχετικά μικρή μείωση οφείλεται στο γεγονός ότι το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης είναι εθελοντικό. Πάντως, τα αποτελέσματα της ανάλυσης δείχνουν ότι οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια στο συνταξιοδοτικό σύστημα μπορούν να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, ακόμη και σε ένα πλαίσιο δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων, όπως περιγράφηκε στην προηγούμενη ενότητα.

Οι υπόλοιπες δαπάνες για τη γήρανση Όσον αφορά τις μη συνταξιοδοτικές δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση, οι προβλέψεις της Έκθεσης για τη Γήρανση του 2021 δείχνουν μια σχετικά σταθερή δαπάνη έναντι του ΑΕΠ που ξεκινά από 8%, ως το 2030 και στη συνέχεια κυμαίνεται από 7,8% έως 8,1% και σταθεροποιείται ξανά στο 8% στο τέλος της περιόδου προβολής. Ειδικότερα, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξάνονται από 4,6% του ΑΕΠ το 2021 σε 5,2% του ΑΕΠ στο τέλος του 2070, ενώ δαπάνες μακροχρόνιας περίθαλψης παραμένουν σταθερές στο 0,2%. Η πτωτική τάση είναι αποτέλεσμα του εκπαιδευτικού κόστους, το οποίο μειώνεται από 3,2% το 2021 σε 2,6% το 2070, απεικονίζοντας τη μείωση του πληθυσμού στις νεότερες ηλικίες.

Οι συνταξιοδοτικές εισφορές (το άθροισμα των εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων) ως ποσοστό στο ΑΕΠ μειώνονται από 8,3% του ΑΕΠ το 2021 σε 6,8% του ΑΕΠ το 2070. Αυτή η μείωση εξηγείται κυρίως από το μερίδιο των εισφορών που εκτρέπονται στο νέο σύστημα FDC, που ανέρχεται σε 1,4 % του ΑΕΠ στο τέλος του 2070.

Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε εξαιρετικά δυσμενή δημογραφικά στοιχεία για την εξέλιξη του πληθυσμού και το εργατικό δυναμικό Εκτός από τη μείωση του πληθυσμού κατά 2 εκατομμύρια από τα 10,6 εκ, στα 8,6 εκ το 2070 η πρόβλεψη θέλει τα άτομα άνω των 65 ετών να αυξηθούν από περίπου έναν στους 5 που ήταν το 2021 (22,4%) σε έναν στους 3 (32,9%) το 2070. Την ίδια ώρα, η ενσωμάτωση μεταναστών δε θα ξεπερνά το 0,1%-0,2% για όλη την εξεταζόμενη περίοδο. Το προσδόκιμο ζωής προβλέπεται ότι θα αυξηθεί για τους άντρες κατά 7,1 χρόνια, από τα 79,6 χρόνια το 2021 στα 86,4 χρόνια το 2070 και για τις γυναίκες κατά από τα 84,5 χρόνια το 2021 στα 90,3 χρόνια το 2070.

Στα – λίγα – θετικά η συμμετοχή στην αγορά εργασίας για τις ηλικίες από 24 μέχρι και τα 64 χρόνια, θα αυξηθεί από το 74,5% το 2021, στο 82,2% το 2070. Η παραγωγικότητα εργασίας θα φτάσει από το 0 το 2021 στο 0,9% το 2030 και στη συνέχεια στο 2% μέχρι το 2060 για να υποχωρήσει στο 1,8% από το 2026 έως το 2070.