Το ΠΑΣΟΚ και ο ανταγωνισμός με τον ΣΥΡΙΖΑ για την δεύτερη θέση

Η αύξηση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ έγινε αρχικά δεκτή από τα μέλη και τους φίλους του με μάλλον υπερβολικές εκδηλώσεις οίησης, οι οποίες παραχώρησαν τη θέση τους στην μετριοπάθεια και την νηφαλιότητα. Με φόντο πλέον την εκλογική αναμέτρηση της 25^ης Ιουνίου, το ΠΑΣΟΚ καλείται να κατανοήσει πλήρως τον αποφασιστικό ρόλο που έπαιξε στην άνοδο των ποσοστών του η ηχηρή εκλογική κατάρρευση του Σύριζα και να αρθρώσει έναν σύγχρονο πολιτικό λόγο, ούτως ώστε να επιτύχει μια ακόμη καλύτερη εκλογική παρουσία.

Τις πρώτες ώρες μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων, οι προσκεκλημένοι από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από την παγίδα της οίησης και άρχισαν να ομιλούν για «ολική επαναφορά» του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στις εκλογές που πρόκειται να διεξαχθούν τον ερχόμενο μήνα, για το ΠΑΣΟΚ ως νέα αξιωματική αντιπολίτευση.

Προφανώς επηρεασμένοι από την αλματώδη αύξηση των ποσοστών του Σύριζα προ δεκαετίας, οι προσκεκλημένοι του ΠΑΣΟΚ υποτίμησαν πλήρως το γεγονός ότι ο Σύριζα ενηλικιώθηκε και ανδρώθηκε πολιτικά μέσα σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης. Το 16,7% του 2012 έγινε πράγματι 36,3% στις αρχές του 2015. Ωστόσο, ο Σύριζα είναι καρπός της κρίσης, πολιτικό τέκνο της εποχής των μνημονίων, όταν η χώρα πάλευε με την κρίση χρέους και οι λαϊκές μάζες μαστίζονταν από ογκώδη οικονομικά προβλήματα.

Απ’ την άποψη αυτή, το 2023 σε ελάχιστα μοιάζει με το 2013 ή το 2015. Σήμερα, η χώρα δεν διέρχεται παρόμοια οικονομική κρίση και δεν βιώνει τις διάχυτες κοινωνικές οδύνες που η σοβαρή οικονομική κρίση μπορεί να γεννήσει. Οι πολίτες εμπιστεύονται την Νέα Δημοκρατία υπό την προεδρία του Κυριάκου Μητσοτάκη με ποσοστό που αγγίζει το 41% και είναι πραγματικά πιθανό το κυβερνών κόμμα να κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία στην δεύτερη κάλπη του Ιουνίου.

Από την επομένη, όμως, επικράτησαν ψυχραιμότερες φωνές στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ και η οίηση αντικαταστάθηκε από νηφαλιότητα και αίσθηση του πολιτικού μέτρου. Το ΠΑΣΟΚ άγγιξε το 12% αλλά η «νίκη» του δεν είναι ούτε ιστορική, ούτε σαρωτική.

Και η εν λόγω «νίκη» δεν μπορεί να γίνει πραγματικά κατανοητή πέρα από το πλαίσιο, εντός του οποίου κατέστη εφικτή. Και το περίγραμμα αυτό το καθορίζει η ηχηρή κατάρρευση του Σύριζα, ο οποίος περιορίζεται πλέον στο 20,07% των ψήφων.

Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να επωφεληθεί της κατάρρευσης αυτής και της σύστοιχης αποδέσμευσης ψηφοφόρων. Ένα μέρος από αυτούς κινήθηκε προς το ΠΑΣΟΚ. Αλλά αυτό δεν συνιστά και λόγο «αυτοαποθέωσης».

Με αυτήν την έννοια, ο Σύριζα σώσοι ΠΑΣΟΚ. Κι είναι ενδιαφέρον ότι αυτός ο έντονος ανταγωνισμός στα αριστερά του κομματικού – πολιτικού συστήματος καταγράφεται και δημοσκοπικά, αφού στη χθεσινή δημοσκόπηση Κάπα Research, την πρώτη μετά τις εκλογές, οι πολίτες σε ποσοστό 52% υποστήριξαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να υποχωρήσει κι άλλο και να αντικατασταθεί από το ΠΑΣΟΚ στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.

Και στο σημείο αυτό, τίθεται ένα σοβαρό ζήτημα πολιτικής επικοινωνίας για τον Σύριζα, ο οποίος δείχνει μετεκλογικά ότι συνεχίζει να γοητεύεται από την τοξικότητα και την εχθροπάθεια εν όψει και της δεύτερης κάλπης, αντί να στραφεί προς την ουσιαστική, προγραμματική αντιπολίτευση.

Οι δημοσκοπήσεις αποκαλούνται και πάλι «πετσωμένες» από τα ποικίλα τρολ της Κουμουνδούρου στα social media, ο πρωθυπουργός γίνεται εκ νέου στόχος χυδαίων επιθέσεων (η έκφραση «χούντα Κούλη» χρησιμοποιήθηκε ξανά) και ο ίδιος ο πρόεδρος του Σύριζα αποκάλεσε την απόφαση των εκλογέων ως ασφυκτική για την δημοκρατία, μετερχόμενος ουσιαστικά το ίδιο σχήμα περί «χούντας Μητσοτάκη» και υποστηρίζοντας πως το ίδιο το εκλογικό σώμα υποθηκεύει τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες του.

Εξερχόμενος του Προεδρικού Μεγάρου, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε: «Φοβάμαι πως είναι οδυνηρό και για την κοινωνία, ακόμα και για όσους ψήφισαν Ν.Δ. ότι διαμορφώνονται συσχετισμοί που αν επαληθευτούν στις εκλογές της ενισχυμένης αναλογικής, θα δημιουργήσουν ασφυκτικό πλαίσιο για τη Δημοκρατία».

Απ’ την άποψη αυτή, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ήταν σαφώς πιο προωθημένος «φωτογραφίζοντας» όχι το εκλογικό σώμα αλλά την μείζονα αντιπολίτευση ως βασική υπεύθυνη του εκλογικού θριάμβου της ΝΔ, λέγοντας:  «Με την κυβέρνηση της ΝΔ βιώσαμε φαινόμενα διαφθοράς, υποκλοπές, αύξηση ανισοτήτων, το Ταμείο Ανάκαμψης δεν αξιοποιείται όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και παρ’ όλα αυτά αύξησε δυνάμεις η ΝΔ, αντί να χάσει. Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έπαιξε σωστά τον ρόλο της και γι’ αυτό χρειάζεται μία νέα ισχυρή αντιπολίτευση».

Η απόσταση μέχρι τις ερχόμενες εκλογές είναι πραγματικά περιορισμένη και τα όποια μειονεκτήματα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ είναι αδύνατον να εκδηλωθούν. Η ευφορία της μικρής εκλογικής επιτυχίας θα λειτουργήσει θετικά απέναντι στην αμηχανία του πληγωμένου Σύριζα. Οι ερχόμενες εκλογές πιστεύεται ότι θα λειτουργήσουν υπέρ του, αν και δεν μπορεί να προβλεφθεί σοβαρά το κατά πόσον.