Η νέα αντιδυτική στροφή του Ερντογάν και οι ανησυχίες της Αθήνας

Αποφασισμένος να παίξει μέχρι τέλους το χαρτί του ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου, έναν ρόλο που τον οδηγεί όλο και πιο μακριά από τη Δύση εμφανίζεται ο Τ. Ερντογάν ο οποίος ακυρώνοντας την επίσκεψη του στην Ουάσιγκτον και τη συνάντηση του με τον Τ. Μπάιντεν επιδιώκει να επιβάλει μια ειδική σχέση με τη Δύση. Όπου η Τουρκία δεν θα έχει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις αλλά απλώς θα θέτει απαιτήσεις που η Δύση θα πρέπει να υλοποιεί και να συμβιβάζεται με την αυτονομημένη πορεία της.

Η ακύρωση της επίσκεψης στις ΗΠΑ, η οποία φυσικά δεν ανακοινώθηκε ποτέ επίσημα, ήρθε μετά από εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών για τον καθορισμό του πλαισίου και των επίσημων πτυχών των συνομιλιών, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων εμφανίσεων και των κοινών δηλώσεων των δύο ηγετών.

Αυτό συνέβη επειδή η αμερικανική πλευρά δεν ήθελε να παράσχει στον Λευκό Οίκο βήμα για τη ρητορική του προέδρου Ερντογάν κατά του Ισραήλ και κατά των ίδιων των ΗΠΑ για την υποστήριξη και τον έπαινο της Χαμάς.

Θα ήταν ιδιαίτερα καταστροφικό για τον Πρόεδρο Ερντογάν να ξεσπάσει σε ρητορική κατά του Ισραήλ και των υποστηρικτών του από την πλευρά του Αμερικανού Προέδρου, ειδικά όταν οι προεδρικές εκλογές απέχουν μήνες από την αμφισβήτηση και το φιλοπαλαιστινιακό κίνημα, το οποίο χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο ως αντισημιτικό, εξαπλώνεται στα αμερικανικά πανεπιστήμια.

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων με την αμερικανική κυβέρνηση, η τουρκική πλευρά διαπίστωσε ότι η τουρκική ηγεσία όχι μόνο δεν θα επωφεληθεί από την εξασφάλιση της αποκήρυξης των Κούρδων στη Βόρεια Κορέα, αλλά δεν θα μπορέσει επίσης να εξασφαλίσει την αποκήρυξη των Κούρδων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συρία, αλλά αν έθετε το θέμα, θα έφερνε τον πρόεδρο των ΗΠΑ στη δυσάρεστη θέση να επαναλάβει την υποστήριξή του προς το YPG στη Συρία και να απαγορεύσει ουσιαστικά την ιδέα μιας τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον των κουρδικών δυνάμεων στη βορειοανατολική Συρία.

Η Αθήνα εκτίμησε ότι η συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν θα φέρει θετικές αντανακλάσεις στη διαδικασία ελληνοτουρκικής συμφιλίωσης, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του γενικότερου αναπροσανατολισμού της Τουρκίας προς τη Δύση. Τώρα που οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας έχουν φτάσει σε οριακό σημείο, είναι σαφές ότι οι δυνατότητες παρέμβασης της Ουάσιγκτον στην Άγκυρα, η οποία συχνά έχει λειτουργήσει ως πυροσβέστης, είναι επίσης περιορισμένες.

Βέβαια, ο πρόεδρος Ερντογάν πιθανόν να προσπαθήσει να αντισταθμίσει αυτή την “κρίση” στις σχέσεις με τις ΗΠΑ με κατευναστικές κινήσεις προς την ΕΕ. Οποιαδήποτε πιθανή επιστροφή της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα αποθάρρυνε σίγουρα τους υποστηρικτές της πολιτικής του ανοίγματος και των ανταλλαγών προς την Τουρκία από την ΕΕ.

Και η Αθήνα πήρε μια πρώτη “γεύση” των τουρκικών προθέσεων στη μυστική συνάντηση μεταξύ Ερεπετρίτη και Φιντάν στο Λονδίνο το Σάββατο.