Καύση Απορριμμάτων: Δήμοι και Περιφέρειες Λένε «Όχι» στη ΣΜΠΕ – Οι 4 Κύριοι Λόγοι και οι Προκλήσεις

Η δημόσια διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το εθνικό σχέδιο ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων ολοκληρώνεται στις 17 Οκτωβρίου 2025, αλλά ήδη δήμοι και περιφέρειες εκφράζουν ανοιχτή αντίθεση, με αρνητικές γνωμοδοτήσεις από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής και το Δημοτικό Συμβούλιο Αθήνας. Το σχέδιο, εξαγγελμένο από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το 2019, προβλέπει έξι μονάδες καύσης (ΑΕΠΥ) από αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ) έως 2030, με προϋπολογισμό άνω των €1 δισ., για να καλύψει το 25% του υπολείμματος μετά την ανακύκλωση. Ωστόσο, η έλλειψη χωροθέτησης, το υψηλό κόστος και οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι προκαλούν αντιδράσεις, με αιτήματα απόσυρσης. «Η ΣΜΠΕ είναι ασαφής και προαποφασισμένη – χρειαζόμαστε ανακύκλωση, όχι καύση», δήλωσε ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, εκφράζοντας την αγωνία για «επιβάρυνση ευάλωτων περιοχών».

Ο Αγκάθι της Χωροθέτησης: Ασαφές Σχέδιο και Τοπικές Αντιδράσεις

Ο κύριος λόγος αντίθεσης είναι η απουσία συγκεκριμένης χωροθέτησης, που καθιστά τη διαβούλευση «άκαρπη». Η ΣΜΠΕ χωρίζει τη χώρα σε έξι τομείς, αλλά δεν ορίζει τοποθεσίες, προκαλώντας φόβους για «τετελεσμένα» σε ήδη επιβαρυμένες περιοχές. Οι προτεινόμενες μονάδες:

• Κοζάνη (288.000 τόνοι/έτος): Εξυπηρετεί Μακεδονία, τηλεθέρμανση Δ. Μακεδονίας (ΔΕΗ ενδιαφέρεται).
• Ροδόπη/Ξάνθη (62.000 τόνοι): Βόρειος Έβρος, Καβάλα.
• Αρκαδία/Αχαΐα/Ηλεία (154.000 τόνοι): Πελοπόννησος, Ιόνιο.
• Βοιωτία (186.000 τόνοι): Στερεά, μέρος Αττικής.
• Αττική (356.000 τόνοι): Αττική, Αιγαίο.
• Ηράκλειο (140.000 τόνοι): Κρήτη, Ν. Αιγαίο.

«Πώς να ψηφίσουμε χωρίς τοποθεσίες; Από 2011, όλες οι ΣΜΠΕ είχαν χωροθέτηση», δήλωσε ο Δήμαρχος Πετρούπολης Βαγγέλης Σίμος. Η ΚΕΔΕ κατήγγειλε «αιφνιδιασμό», με 20 δήμους να απειλούν προσφυγή. Η Περιφέρεια Αττικής (7 Οκτωβρίου) και Αθήνα (6 Οκτωβρίου) γνωμοδότησαν αρνητικά, ζητώντας απόσυρση.

Το Κόστος: Επιβάρυνση Πολιτών και Οικονομική Αβεβαιότητα

Το δεύτερο αγκάθι είναι το κόστος, εκτιμώμενο σε €1-1,5 δισ. συνολικά, με gate fee €85/τόνο + επεξεργασία υπολείμματος (SRF/RDF). Σήμερα, η ταφή κοστίζει €75-80/τόνο (συμπεριλαμβανομένων ΧΥΤΑ), αλλά η καύση απαιτεί €100-120/τόνο, με μεταφορά 1,3 εκατ. τόνων/έτος να αυξάνει το βάρος. Ο Γενικός Γραμματέας Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος (Olympia Forum VI, 6 Οκτωβρίου) υπερασπίστηκε ότι το gate fee «δεν υπερβαίνει την ταφή», εξαλείφοντας ανάγκη νέων ΧΥΤΑ, αλλά δήμαρχοι όπως ο Γιώργος Παπαναστασίου (Αγρινίου) επισημαίνουν: «Το κόστος μεταφοράς θα τριπλασιάσει τα σκουπίδια, μετακυλισμένο στους πολίτες». Η ΕΕ απαιτεί τέλος ταφής για Ταμείο Ανάκαμψης (€2,5 δισ.), αλλά η καύση μπορεί να δεσμεύσει πόρους από ανακύκλωση.

Η Ανάποδη Πυραμίδα: Καύση vs Ανακύκλωση

Ο τρίτος λόγος είναι ο φόβος ανατροπής της ιεραρχίας διαχείρισης αποβλήτων (Οδηγία 2018/851): πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση πριν καύση/ταφή. Η ΣΜΠΕ εστιάζει σε καύση 1,2 εκατ. τόνων/έτος, υπονομεύοντας στόχους 65% ανακύκλωσης (2035). «Η καύση δεσμεύει ρεύματα ανακυκλώσιμα, δημιουργώντας αντικίνητρα», δήλωσε ο Περιφερειάρχης Αττικής Νίκος Χαρδαλιάς, προειδοποιώντας για «ανάποδη πυραμίδα». Με 13% ανακύκλωση σήμερα (2024), η καύση μπορεί να «παγώσει» βελτιώσεις, με δήμους να ζητούν 2-3 μικρές μονάδες αντί έξι μεγάλων.

Υγειονομικοί και Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι

Ο τέταρτος λόγος είναι οι υγειονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις: εκπομπές δioxινών, μεταλλικών και νανοσωματιδίων αυξάνουν κίνδυνο νεοπλασιών (+20% σε κοντινές περιοχές, μελέτες WHO). Ο Δήμαρχος Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος αναφέρει «επιστημονικές αποδείξεις» για χρόνια παθήσεις, ενώ το ψήφισμα Αθήνας χαρακτηρίζει την καύση «επικίνδυνη». Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) ελέγχοντας 20 δήμους Αττικής (2025) βρήκε 0% εφαρμογή σε Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης και «Πληρώνω Όσο Πετάω», με μέσο 13/27 μέτρα υλοποιημένα. «Η καύση υπονομεύει την πρόληψη και την ανακύκλωση», δήλωσε ο Ιατρού Σταύρος, καλώντας για «πρώτη γραμμή» στην πρόληψη.

Συμπέρασμα: Σοβαρές Πρωτοβουλίες για Δίκαιη Μετάβαση

Οι 4 λόγοι αντίθεσης (χωροθέτηση, κόστος, ανάποδη πυραμίδα, κίνδυνοι) δείχνουν ότι η ΣΜΠΕ χρειάζεται αναθεώρηση. Με αρνητικές γνωμοδοτήσεις Αττικής/Αθήνας, η κυβέρνηση καλείται να:

• Σαφηνίσει χωροθέτηση.
• Μειώσει κόστος με κεντρική χρηματοδότηση.
• Ενισχύσει ανακύκλωση (€500 εκατ. ΕΣΠΑ).
• Μελετήσει εναλλακτικές (βιοαέριο, κομποστοποίηση).

Η κυκλική οικονομία χρειάζεται διαβούλευση, όχι επιβολή – αλλιώς, η καύση θα γίνει εστία σύγκρουσης. (Περίπου 650 λέξεις)# Καύση Απορριμμάτων: Δήμοι και Περιφέρειες Λένε «Όχι» στη ΣΜΠΕ – Οι 4 Κύριοι Λόγοι και οι Προκλήσεις

Αρνητικές Γνωμοδοτήσεις από Αττική και Αθήνα, με Αίτημα Απόσυρσης – Χωροθέτηση, Κόστος και Περιβάλλον στο Επίκεντρο

Η δημόσια διαβούλευση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το εθνικό σχέδιο ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων ολοκληρώνεται στις 17 Οκτωβρίου 2025, αλλά ήδη δήμοι και περιφέρειες εκφράζουν ανοιχτή αντίθεση, με αρνητικές γνωμοδοτήσεις από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής και το Δημοτικό Συμβούλιο Αθήνας. Το σχέδιο, εξαγγελμένο από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το 2019, προβλέπει έξι μονάδες καύσης (ΑΕΠΥ) από αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ) έως 2030, με προϋπολογισμό άνω των €1 δισ., για να καλύψει το 25% του υπολείμματος μετά την ανακύκλωση. Ωστόσο, η έλλειψη χωροθέτησης, το υψηλό κόστος και οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι προκαλούν αντιδράσεις, με αιτήματα απόσυρσης. «Η ΣΜΠΕ είναι ασαφής και προαποφασισμένη – χρειαζόμαστε ανακύκλωση, όχι καύση», δήλωσε ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, εκφράζοντας την αγωνία για «επιβάρυνση ευάλωτων περιοχών».

Ο Αγκάθι της Χωροθέτησης: Ασαφές Σχέδιο και Τοπικές Αντιδράσεις

Ο κύριος λόγος αντίθεσης είναι η απουσία συγκεκριμένης χωροθέτησης, που καθιστά τη διαβούλευση «άκαρπη». Η ΣΜΠΕ χωρίζει τη χώρα σε έξι τομείς, αλλά δεν ορίζει τοποθεσίες, προκαλώντας φόβους για «τετελεσμένα» σε ήδη επιβαρυμένες περιοχές. Οι προτεινόμενες μονάδες:

• Κοζάνη (288.000 τόνοι/έτος): Εξυπηρετεί Μακεδονία, τηλεθέρμανση Δ. Μακεδονίας (ΔΕΗ ενδιαφέρεται).
• Ροδόπη/Ξάνθη (62.000 τόνοι): Βόρειος Έβρος, Καβάλα.
• Αρκαδία/Αχαΐα/Ηλεία (154.000 τόνοι): Πελοπόννησος, Ιόνιο.
• Βοιωτία (186.000 τόνοι): Στερεά, μέρος Αττικής.
• Αττική (356.000 τόνοι): Αττική, Αιγαίο.
• Ηράκλειο (140.000 τόνοι): Κρήτη, Ν. Αιγαίο.

«Πώς να ψηφίσουμε χωρίς τοποθεσίες; Από 2011, όλες οι ΣΜΠΕ είχαν χωροθέτηση», δήλωσε ο Δήμαρχος Πετρούπολης Βαγγέλης Σίμος. Η ΚΕΔΕ κατήγγειλε «αιφνιδιασμό», με 20 δήμους να απειλούν προσφυγή. Η Περιφέρεια Αττικής (7 Οκτωβρίου) και Αθήνα (6 Οκτωβρίου) γνωμοδότησαν αρνητικά, ζητώντας απόσυρση.

Το Κόστος: Επιβάρυνση Πολιτών και Οικονομική Αβεβαιότητα

Το δεύτερο αγκάθι είναι το κόστος, εκτιμώμενο σε €1-1,5 δισ. συνολικά, με gate fee €85/τόνο + επεξεργασία υπολείμματος (SRF/RDF). Σήμερα, η ταφή κοστίζει €75-80/τόνο (συμπεριλαμβανομένων ΧΥΤΑ), αλλά η καύση απαιτεί €100-120/τόνο, με μεταφορά 1,3 εκατ. τόνων/έτος να αυξάνει το βάρος. Ο Γενικός Γραμματέας Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος (Olympia Forum VI, 6 Οκτωβρίου) υπερασπίστηκε ότι το gate fee «δεν υπερβαίνει την ταφή», εξαλείφοντας ανάγκη νέων ΧΥΤΑ, αλλά δήμαρχοι όπως ο Γιώργος Παπαναστασίου (Αγρινίου) επισημαίνουν: «Το κόστος μεταφοράς θα τριπλασιάσει τα σκουπίδια, μετακυλισμένο στους πολίτες». Η ΕΕ απαιτεί τέλος ταφής για Ταμείο Ανάκαμψης (€2,5 δισ.), αλλά η καύση μπορεί να δεσμεύσει πόρους από ανακύκλωση.

Η Ανάποδη Πυραμίδα: Καύση vs Ανακύκλωση

Ο τρίτος λόγος είναι ο φόβος ανατροπής της ιεραρχίας διαχείρισης αποβλήτων (Οδηγία 2018/851): πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση πριν καύση/ταφή. Η ΣΜΠΕ εστιάζει σε καύση 1,2 εκατ. τόνων/έτος, υπονομεύοντας στόχους 65% ανακύκλωσης (2035). «Η καύση δεσμεύει ρεύματα ανακυκλώσιμα, δημιουργώντας αντικίνητρα», δήλωσε ο Περιφερειάρχης Αττικής Νίκος Χαρδαλιάς, προειδοποιώντας για «ανάποδη πυραμίδα». Με 13% ανακύκλωση σήμερα (2024), η καύση μπορεί να «παγώσει» βελτιώσεις, με δήμους να ζητούν 2-3 μικρές μονάδες αντί έξι μεγάλων.

Υγειονομικοί και Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι

Ο τέταρτος λόγος είναι οι υγειονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις: εκπομπές δioxινών, μεταλλικών και νανοσωματιδίων αυξάνουν κίνδυνο νεοπλασιών (+20% σε κοντινές περιοχές, μελέτες WHO). Ο Δήμαρχος Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος αναφέρει «επιστημονικές αποδείξεις» για χρόνια παθήσεις, ενώ το ψήφισμα Αθήνας χαρακτηρίζει την καύση «επικίνδυνη». Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) ελέγχοντας 20 δήμους Αττικής (2025) βρήκε 0% εφαρμογή σε Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης και «Πληρώνω Όσο Πετάω», με μέσο 13/27 μέτρα υλοποιημένα. «Η καύση υπονομεύει την πρόληψη και την ανακύκλωση», δήλωσε ο Ιατρού Σταύρος, καλώντας για «πρώτη γραμμή» στην πρόληψη.

Σοβαρές Πρωτοβουλίες για Δίκαιη Μετάβαση

Οι 4 λόγοι αντίθεσης (χωροθέτηση, κόστος, ανάποδη πυραμίδα, κίνδυνοι) δείχνουν ότι η ΣΜΠΕ χρειάζεται αναθεώρηση. Με αρνητικές γνωμοδοτήσεις Αττικής/Αθήνας, η κυβέρνηση καλείται να:

• Σαφηνίσει χωροθέτηση.
• Μειώσει κόστος με κεντρική χρηματοδότηση.
• Ενισχύσει ανακύκλωση (€500 εκατ. ΕΣΠΑ).
• Μελετήσει εναλλακτικές (βιοαέριο, κομποστοποίηση).

Η κυκλική οικονομία χρειάζεται διαβούλευση, όχι επιβολή – αλλιώς, η καύση θα γίνει εστία σύγκρουσης.

Πηγή: Pagenews.gr