Μεταμόσχευση: Η ιστορία της και οι απαντήσεις σε όλα όσα θέλετε να ξέρετε

Πότε και από που ξεκίνησε η μεταμόσχευση; Ποιες απέτυχαν, ποιες ήταν πειραματικού χαρακτήρα και ποιος είναι ο περίφημος Ιταλός πλαστικός χειρούργος Casparo Tagliacozzi; Ποια όργανα μπορούν να μεταμοσχευθούν και ποιος μπορεί να δεχτεί μόσχευμα; Τι συμβαίνει και τι αλλάζει από χώρα σε χώρα;

«Η επέμβαση είναι τεχνικά επιτυχής». Αυτό ανέφερε πριν από λίγες μέρες το ιατρικό δελτίο σε νοσοκομείο της Ιταλίας. Αφορούσε την πρώτη μεταμόσχευση προσώπου που έγινε στην Ιταλία. Είχε διάρκεια 20 ωρών και έγινε σε μια γυναίκα 49 ετών που έπασχε από νευροϊνωμάτωση τύπου Ι (μια γενετική ασθένεια που προκαλεί σοβαρές εκδηλώσεις στο δέρμα, τα μάτια και το νευρικό σύστημα). Κατέστη δυνατό χάρη σε ένα δότη 21 ετών.

Η πρώτη αξιοσημείωτη αναφορά που σχετίζεται με την μεταμοσχευτική πραγματικότητα είναι των μέσων του 17ου αιώνα και αποδίδεται στον περίφημο Ιταλό πλαστικό χειρουργό Casparo Tagliacozzi, ο οποίος κατάφερε να διακριθεί στον τομέα της ρινοπλαστικής με μόσχευμα από τον βραχίονα. Εκατό χρόνια αργότερα, το 1771, ένας Σκωτσέζος χειρουργός, ο John Hunter, ο οποιος επιχείρησε μεταμοσχεύσεις οδόντων και ιστών, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο «μόσχευμα».

Κατά τον δέκατο ένατο αιώνα οι μεταμοσχευτικές προσπάθειες επικεντρώνονται στην Βιέννη και την Βουδαπέστη και είναι κυρίως ανεπιτυχείς και πειραματικού χαρακτήρα. Οι ιστοί που μεταμοσχεύονται είναι τένοντες, δέρμα, νεύρα, κερατοειδείς, επινεφρίδια, θυρεοειδείς, ωοθήκες και τμήματα γαστρεντερικών και ουροποιητικών σωλήνων.

Στην αρχή του εικοστού αιώνα, στην Βιέννη, ο Emerich Ullmann επιχειρεί επιτυχώς την μεταμόσχευση του νεφρού ενός σκύλου από την κανονική του θέση στον λαιμό. Όταν όμως ο ίδιος χειρουργός δοκίμασε να μεταμοσχεύσει νεφρό από ένα σκύλο σε άλλον, το μόσχευμα δεν κατάφερε να επιζήσει. Αντίθετα, ο Εmerich Ullmann μεταμόσχευσε με επιτυχία νεφρό σκύλου στον λαιμό κατσίκας, καθιερώνοντας έτσι το όνομα του ως πατέρα των ξενομεταμοσχεύσεων.

Οι μεταμοσχεύσεις γνώρισαν σημαντική πρόοδο, όταν ο Γάλλος ερευνητής Αlexis Carrel, το 1902 στην Λυών, προσέγγισε το θέμα συστηματικά και έλυσε το πρόβλημα των ανεξέλεγκτων θρομβώσεων και της ανεπαρκούς κυκλοφορίας των μεταμοσχευόμενων οργάνων με την επινόηση της λεγόμενης τελικο-τελικής αναστομώσεως των μικρών αγγείων. Το 1905, συνεργαζόμενος με τον Charles Guthrie, στο Σικάγο των ΗΠΑ, επιχείρησε να επιτελέσει μια αυτομεταμόσχευση νεφρού σκύλου, ο λήπτης όμως πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια.

Ακολούθησε μία περίοδος στασιμότητας, μέχρις ότου το 1923 ο Carlos Williamson υποστήριξε ότι η όλη επιτυχία των μεταμοσχεύσεων δεν στηρίζεται μόνον στην χειρουργική τεχνική αλλά και στους ανοσοβιολογικούς παράγοντες που προσδιορίζουν την αποδοχή ή απόρριψη του οργάνου από τον λήπτη. Τριάντα χρόνια αργότερα, η άποψη αυτή επιβεβαιώθηκε και επεξεργάσθηκε από τους Εmile Holman, τον Μac Farlane Burnet και τον Ρeter Medawar, χωρίς όμως παράλληλα να καταστεί δυνατόν να αντιμετωπισθεί επιτυχώς το πρόβλημα της απόρριψης των μοσχευμάτων από τον οργανισμό του λήπτη.

Από καθαρά μεταμοσχευτικής πλευράς, αυτό που θα μπορούσε κανείς να πει είναι ότι η πρώτη προσπάθεια ανθρώπινης μεταμόσχευσης έγινε το 1908 από τον Jaboulay, δάσκαλο τού ΑΙexis Carrel, χωρίς όμως επιτυχία. Στην συνέχεια, το 1933, o Ρώσος χειρουργός Yuri Voronoy προσπάθησε, χωρίς όμως ιδιαίτερη και αυτός επιτυχία, να μεταμοσχεύσει ένα πτωματικό νεφρό σε ασθενή, o οποίος είχε υποστεί οξεία νεφρική ανεπάρκεια λόγω δηλητηριάσεως από ψευδάργυρο.

H πιο σημαντική χρονολογία στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων όμως είναι το έτος 1954, όταν o J. Murray, o οποίος βραβεύθηκε το 1990 με το βραβείο Νοbel, έκανε την πρώτη επιτυχή νεφρική μεταμόσχευση, στο Peter Bent Bringham Hospital της Βοστώνης, μεταξύ όμως μονοωογενών διδύμων, παρακάμπτοντας έτσι και το πρόβλημα της απορρίψεως. Η δεύτερη σημαδιακή ημερομηνία είναι το 1967, όταν ο Christian Barnard πραγματοποίησε στο Care Town, τhν πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σε ασθενή ηλικίας 57 ετών, o όποιος έπασχε από ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια και έζησε 18 ημέρες. Το ίδιο έτος ο Th. Starzl έκανε την πρώτη επιτυχή μεταμόσχευση ήπατος, στο Denver Colorando, σε νεαρό ασθενή που έπασχε από ηπάτωμα και έζησε 13 μήνες. Λίγο πριν, το 1966, οι Κelly και Lillehei κατάφεραν να μεταμοσχεύσουν πάγκρεας. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα ό ReitΖ έκανε την πρώτη επιτυχή μεταμόσχευση καρδιάς και πνευμόνων ταυτόχρονα.

Στην Ελλάδα, η πρώτη επιτυχής πτωματική μεταμόσχευση νεφρού έγινε το 1968, από τον καθηγητή Κ. Τούντα στην Θεσσαλονίκη, ενώ από ζώντα δότη το 1970, από τον καθηγητή Λαζαρίδη, επίσης στην Θεσσαλονίκη. Τον τομέα, των καρδιακών μεταμοσχεύσεων άνοιξαν το 1990 οι Γ. Τόλης στο Θεραπευτήριο ΥΓΕΙΑ των Αθηνών και ο Χ. Λόλας στο νοσοκομείο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ. Και στις δύο περιπτώσεις οι ασθενείς δεν έζησαν πολύ, άλλα υπέκυψαν στις συνέπειες των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Το ίδιο έτος έγινε και η πρώτη μεταμόσχευση ήπατος στην Ελλάδα από τον καθηγητή Παπαδημητρίου στο Αρεταίειο Νοσοκομείο.

Το πρόβλημα της απόρριψης των οργάνων ξεπεράσθηκε με δύο σημαντικές ανακαλύψεις στον τομέα της ανοσοκαταστολής- το 1960, οπότε εισήχθη στην κλινική θεραπευτική η αζαθειοπρίνη, και κυρίως το 1980 με την χρήση της κυκλοσπορίνης-Α. Η κυκλοσπορίνη είναι που αφ’ ενός μεν ανέβασε κατακόρυφα τα ποσοστά επιτυχίας των μεταμοσχεύσεων νεφρού, αφ’ ετέρου δε άνοιξε τον δρόμο και στις μεταμοσχεύσεις άλλων συμπαγών οργάνων, όπως ήπατος, καρδιάς, παγκρέατος, πνευμόνων, έντερου κ.ά.

Αυτός είναι και ο λόγος που, ενώ την δεκαετία 1970-1980 έγιναν ελάχιστες μεταμοσχεύσεις, από το 1981 και μετά έχουμε μία κατακόρυφη αύξηση και του αριθμού και της επιτυχίας των μεταμοσχεύσεων, με παράλληλη μείωση των λοιμώξεων, χωρίς καμία ουσιαστική μεταβολή της χειρουργικής τεχνικής, Έτσι, στις Η.Π.Α, μόνον, από το 1983 μέχρι το 1988, οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς οκταπλασιάσθηκαν.

Η ανάγκη των μεταμοσχεύσεων συγχρονίζεται με μία ραγδαία αύξηση της χρήσης των αυτοκινήτων και δυστυχώς των τροχαίων ατυχημάτων, συνέπεια της οποίας είναι η αύξηση του αριθμού των ατόμων που μεταφέρονται στις μονάδες εντατικής θεραπείας με αθεράπευτες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Η παράλληλη πρόοδος της τεχνολογίας οδήγησε στο καθαρά ιατρογενές φαινόμενο του εγκεφαλικού θανάτου, το οποίο αποτελεί επινόημα αλλά και παράλληλο ευεργέτημα της επιστήμης. Επι¬νόημα μεν, διότι ως τώρα ο θάνατος προσδιοριζόταν από την παύση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, ευεργέτημα δε κατά το ότι διασπάται πλέον το σχεδόν ταυτόχρονο της διακοπής της εγκεφαλικής και καρδιακής λειτουργίας με αποτέλεσμα την δυνατότητα τα όργανα κάποιου νεκρού να μεταμοσχευθούν και να δώσουν ζωή σε κάποιον ετοιμοθάνατο.

Ο εγκεφαλικός θάνατος άνοιξε το πεδίο των λεγομένων πτωματικών μεταμοσχεύσεων, δηλαδή των μεταμοσχεύσεων εκείνων που αξιοποιούν τα όργανα νεκρών ήδη ατόμων.

Τα άτομα αυτά συντηρούνται μερικώς στην ζωή με μηχανική υποστήριξη. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ έχει νεκρωθεί ο εγκέφαλος και έχει καταπαύσει η εγκεφαλική λειτουργία, μπορούμε να συντηρήσουμε για λίγο διάστημα τις υπόλοιπες λειτουργίες του σώματος (καρδιακή, αναπνευστική, ηπατική, νεφρική κ.λπ.) με μηχανικά μέσα. Με τον τρόπο αυτόν, καθίσταται δυνατή η μεταμόσχευση οργάνων νεκρών ατόμων σε άτομα που εμφανίζουν πλήρη ανεπάρκεια κάποιας ζωτικής τους λειτουργίας (καρδιακής, ηπατικής, πνευμονικής, νεφρικής κ.ο.κ.),

Για να γίνουν όμως όλα αυτά, χρειάσθηκε να επαναπροσδιορισθεί ιατρικά το γεγονός του βιολογικού θανάτου του ανθρώπου και να επινοηθούν συγκεκριμένες εξετάσεις διαγνώσεως του εγκεφαλικού θανάτου, τέτοιες που να μην επιδέχονται την παραμικρή αμφισβήτηση. Αυτό συνέβη το 1968 με την καθιέρωση των κριτηρίων και της διαδικασίας διαγνώσεως του εγκεφαλικού θανάτου από μία αρμόδια γι’ αυτό επιτροπή του πανεπιστημίου Ηarvard (Ad Hoc Commitee of the Harvard Medical School).

Τα κριτήρια αυτά με την πρόοδο και εξέλιξη της τεχνολογίας τροποποιούνται και προσαρμόζονται ελαφρώς. Έτσι, έχουμε τα κριτήρια του Stanford και αυτά της Μinnesota (1971).

Από το 1968 που προσδιορίσθηκαν τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου και μετά, οι μεταμοσχεύσεις καθιερώθηκαν ως θεραπευτική χειρουργική τεχνική και ήδη ο συνολικός αριθμός τους έχει ξεπεράσει τις 600.000 διεθνώς.

Μεταμόσχευση: Ποια όργανα μπορούν να μεταμοσχευθούν;

Το πιο συχνό είδος μεταμόσχευσης είναι η μεταμόσχευση νεφρού. Μερικές φορές, το πάγκρεας μεταμοσχεύεται ταυτόχρονα με τον νεφρό σε ορισμένα άτομα με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη. Το πάγκρεας μπορεί επίσης να μεταμοσχευτεί μόνο του.

Η μεταμόσχευση ήπατος και καρδιάς είναι επίσης μία διαδικασία ρουτίνας.

Η συνδυαστική μεταμόσχευση καρδιάς και πνευμόνων από τον ίδιο δότη επίσης πραγματοποιείται σε μερικές περιπτώσεις, συνήθως σε ανθρώπους που πάσχουν από κυστική ίνωση.

Σήμερα, μερικά κέντρα μεταμόσχευσης πραγματοποιούν μεταμοσχεύσεις λεπτού εντέρου για να δώσουν λύση στο σύνδρομο βραχέος εντέρου.

Μεταμόσχευση: Ποιος δέχεται ένα μόσχευμα;

Οι άνθρωποι που χρειάζονται ένα μόσχευμα, υποφέρουν από μία ασθένεια η οποία έχει καταστρέψει ολοσχερώς ένα σημαντικό όργανο, όπως τα νεφρά, το συκώτι, την καρδιά ή τους πνεύμονες. Μερικά κέντρα επίσης πραγματοποιούν μεταμοσχεύσεις παγκρέατος για ασθενείς που πάσχουν από ορισμένα είδη διαβήτη. Επίσης ένας αριθμός μεταμοσχεύσεων άλλων μικρότερων οργάνων λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο.

Κάθε δωρηθέν όργανο που είναι έτοιμο για μεταμόσχευση, κατανέμεται πολύ προσεκτικά σε ένα δέκτη για να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Η κατανομή αυτή βασίζεται στη συμβατικότητα του δωρηθέντος οργάνου και του δέκτη (π.χ. αντιστοίχιση ομάδας αίματος), στο χρόνο παραμονής του ασθενούς στη λίστα αναμονής, στη φαρμακευτική επιτακτικότητα καθώς και σε άλλους παράγοντες. Κάθε χώρα έχει τη δική της υπηρεσία κατανομής οργάνων, οι οποίοι συνήθως λειτουργούν σε μια εθνική βάση διανομής. Αυτοί οι οργανισμοί είναι ανεξάρτητοι από τα κέντρα μεταμοσχεύσεων και όλοι είναι υπόλογοι στις εθνικές αρχές υγείας. Τα όργανα μπορεί να μεταφερθούν σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας ή σε άλλη χώρα για να βρεθούν οι πιο κατάλληλοι δέκτες.

Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι όλοι όσοι πάσχουν από ασθένειες στα νεφρά, στο ήπαρ ή στην καρδιά, κατάλληλοι για μεταμόσχευση. Για παράδειγμα μόνο οι μισοί από τους ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είναι κατάλληλοι για να δεχθούν μεταμόσχευση νεφρού.

Η μεταμόσχευση μπορεί να μην είναι δυνατή επειδή το άτομο έχει κάποια καρδιαγγειακή ασθένεια, καρκίνο ή γενικά βρίσκεται σε κάποια κατάσταση που του απαγορεύει να πάρει το ρίσκο της μεταμόσχευσης.

Μεταμόσχευση: Μπορεί ο καθένας να λάβει ένα μόσχευμα εάν το έχει ανάγκη;

Δεν είναι όλοι, όσοι πάσχουν από σοβαρή νεφρική, ηπατική ή καρδιακή νόσο, κατάλληλοι για μεταμόσχευση. Για παράδειγμα, μόνο οι μισοί από τους πάσχοντες από νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε θεραπεία με τεχνητό νεφρό (αιμοδιύλιση), είναι κατάλληλοι για μία μεταμόσχευση νεφρού. Η μεταμόσχευση ενδέχεται να μην είναι δυνατή, διότι ένα άτομο μπορεί να πάσχει από σοβαρή καρδιαγγειακή νόσο, από καρκίνο ή από κάποια άλλη πάθηση που μπορεί να καθιστά το μόσχευμα έναν μη αποδεκτό κίνδυνο για το άτομο αυτό.

Επιπλέον, δεν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα όργανα από δότες για όλους αυτούς που είναι κατάλληλοι να λάβουν ένα μόσχευμα. Υπάρχει ιδιαίτερη έλλειψη νεφρών για μεταμόσχευση.

Δωρεά Οργάνων

Δωρεά οργάνων μπορεί να γίνει με 3 τρόπους:

Δωρεά από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους που βρίσκονται στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης κάποιου νοσοκομείου Δωρεά οργάνων από ασθενείς των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί Δωρεά από άτομα που βρίσκονται εν ζωή (συγγενικά ή συναισθηματικώς συνδεδεμένα άτομα).

Η πλειοψηφία των οργάνων προέρχονται από εγκεφαλικά νεκρούς δότες- ανθρώπους των οποίων οι εγκέφαλοι νεκρώθηκαν ενώ αυτοί βρίσκονταν σε μονάδα εντατικής θεραπείας και ανέπνεαν με τη βοήθεια μηχανήματος και των οποίων η καρδιά δεν έχει σταματήσει να χτυπάει. Τα πιο συχνά αίτια είναι τροχαία ατυχήματα ή βαριά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Στον ασθενή που είναι εγκεφαλικά νεκρός, η κυκλοφορία του αίματος του εγκεφάλου έχει σταματήσει ανεπανόρθωτα και ο εγκέφαλος νεκρώνεται. Σε αυτή την περίπτωση, μερικά όργανα μπορεί να λειτουργούν όσο συνεχίζεται η μηχανική υποστήριξη του ασθενή (αναπνευστήρας) και η καρδιά του δεν έχει σταματήσει να λειτουργεί.

Μερικές φορές, τα νεφρά (αλλά όχι άλλα όργανα) μπορεί να αφαιρεθούν από δωρητές των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει. Τα νεφρά πρέπει να αφαιρεθούν μέσα σε 30-45 λεπτά από τη στιγμή που σταμάτησε η καρδιά, αλλιώς δεν θα είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση.

Μεταμόσχευση: Ποιος δίνει την άδεια για να πραγματοποιηθεί μία μεταμόσχευση;

Όταν το προσωπικό του νοσοκομείου εντοπίσει έναν υποψήφιο δότη οργάνων, θα προσεγγιστεί η οικογένεια με έναν τρόπο που αποπνέει ευαισθησία και σεβασμό για να συζητηθεί η πιθανότητα της δωρεάς οργάνων. Η πείρα των κέντρων μεταμοσχεύσεων καταδεικνύει ότι πολλές οικογένειες βρίσκουν τη δωρεά οργάνων παρήγορη μετά το θάνατο του συγγενούς τους.

Μεταμόσχευση: Πώς είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί μία δωρεά οργάνου από ζωντανό δότη;

Το πλέον συνηθισμένο είδος δωρεάς οργάνου από ζωντανό δότη είναι με διαφορά η δωρεά ενός νεφρού. Ολοι μας έχουμε δύο νεφρούς, αν και μπορούμε να ζήσουμε μία απόλυτα υγιή και φυσιολογική ζωή με έναν μόνο νεφρό.

Μερικά κέντρα μεταμόσχευσης ήπατος μπορούν σήμερα να εκτελέσουν επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις, χειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες χρησιμοποιούν ηπατικό ιστό από ζωντανό δότη. Πρόκειται συνήθως για δωρεά ιστού από γονέα σε τέκνο, αλλά έχουν πραγματοποιηθεί και μερικές μεταμοσχεύσεις ηπατικού ιστού από ενήλικα σε ενήλικα. Το ήπαρ του δότη αναγεννιέται και φθάνει στο φυσιολογικό του μέγεθος μετά την επέμβαση.

Μεταμόσχευση: Μπορώ να γίνω ζωντανός δότης για έναν συγγενή ή ένα αγαπημένο μου πρόσωπο;

Οι συγγενείς εξ αίματος είναι οι πλέον συνηθισμένοι δότες. Σε μερικές χώρες, άνθρωποι με συναισθηματικό δεσμό, όπως οι σύζυγοι, ενδέχεται επίσης να μπορούν να γίνουν δωρητές. Σε κάθε υποψήφιο δότη γίνεται μία σχολαστική ιατρική και ψυχοκοινωνική αξιολόγηση για να ελεγχθεί η καταλληλότητά του, και υπάρχει πολύ προσεκτική φροντίδα παρακολούθησης μετά τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του οργάνου. Συχνά, ένας συγγενής δεν είναι ιατρικά συμβατός και συνεπώς δεν είναι κατάλληλος να δωρίσει ένα όργανο στον οικείο του. Παρόλα αυτά, πρόσφατα εφαρμόζεται η τεχνική domino, όπου ο μη συμβατός δωρητής δίνει το όργανό του σε ένα μη σχετιζόμενο ζεύγος ζώντων δοτών, οι οποίοι με τη σειρά τους προσφέρουν το όργανό τους σε ένα άλλο ζεύγος, μέχρι να βρεθεί συμβατό μόσχευμα για τον αρχικό ζεύγος δότη-λήπτη. Είναι απίθανο κάποιο άτομο κάτω των 18 ετών να αξιολογηθεί ως υποψήφιο να γίνει ζωντανός δότης.

Μεταμόσχευση: Πόσο μεγάλη είναι η λίστα αναμονής για ένα μόσχευμα;

Περισσότεροι από 1.100 είναι οι Ελληνες ασθενείς που είναι εγγεγραμμένοι στη λίστα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και περιμένουν το σωτήριο μόσχευμα.

Περίπου 1 000 νεφροπαθείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή σε περιτοναϊκή κάθαρση είναι εγγεγραμμένοι στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού. Μάλιστα, εκτιμάται ότι ο πραγματικός αριθμός είναι μεγαλύτερος καθώς πολλοί νεφροπαθείς δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία της εγγραφής στη λίστα στην χώρα μας.

Άλλοι περίπου 70 ασθενείς με ηπατοπάθεια τελικού σταδίου περιμένουν μόσχευμα.

Σε αυτούς προστίθενται 21 καρδιοπαθείς στο τελικό στάδιο της καρδιακής ανεπάρκειας, οι οποίοι περιμένουν να υποβληθούν σε μεταμόσχευση καρδιάς. Από αυτούς περίπου οι μισοί παραμένουν στη ζωή χάρη στην εμφύτευση συσκευής μηχανικής υποστήριξης κυκλοφορίας (ΜΥΚ), ευρέως γνωστή ως “τεχνητή καρδιά”.

Τέλος, 6 πνευμονοπαθείς αναμένουν το σωτήριο μόσχευμα. Μάλιστα, οι τελευταίοι μοιάζουν να “οδηγούνται” με μαθηματική ακρίβεια στο θάνατο εάν μέσα σε ένα σύντομο χρονικά διάστημα δεν βρεθεί κατάλληλο μόσχευμα, διότι συντηρούνται μόνο φαρμακευτικά έως τη μεταμόσχευση και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση σε αριθμό δυνητικών δοτών με 7,5 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 16 δότες ανά εκατομμύριο.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η λίστα αναμονής για μία μεταμόσχευση οργάνου δεν είναι απλώς μία ουρά. Μερικοί άνθρωποι περιμένουν πολύ περισσότερο από άλλους για ένα όργανο. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των πολλών παραγόντων που λαμβάνονται υπ’ όψιν όταν κατανέμεται ένα όργανο από δότη. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει μία σπάνια ομάδα αίματος μπορεί να έχει μικρότερη πιθανότητα να λάβει ένα όργανο.

Μεταμόσχευση: Ποιος καθορίζει την κατανομή των οργάνων για μεταμόσχευση;

Κάθε χώρα έχει τον δικό της εθνικό οργανισμό κατανομής οργάνων, ο οποίος λειτουργεί ανεξάρτητα από τα κέντρα μεταμόσχευσης. Όταν ένα όργανο από δότη καταστεί διαθέσιμο, συνταιριάζεται προσεκτικά με έναν λήπτη για να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αυτή η κατανομή βασίζεται σε παράγοντες όπως η συμβατότητα της ομάδας αίματος, ο χρόνος στη λίστα αναμονής, η ύπαρξη επείγουσας ιατρικής ανάγκης, κ.λπ. Ένα όργανο μπορεί να κατανεμηθεί σε κάποιον σε μία άλλη περιοχή της χώρας, προκειμένου να βρεθεί ο πλέον κατάλληλος λήπτης.

Μεταμόσχευση: Ποιος δέχεται ένα μόσχευμα;

Οι άνθρωποι που χρειάζονται ένα μόσχευμα, υποφέρουν από μία πάθηση, η οποία έχει καταστρέψει ολοσχερώς ένα σημαντικό όργανο, όπως τα νεφρά, το συκώτι, την καρδιά ή τους πνεύμονες. Μερικά κέντρα επίσης πραγματοποιούν μεταμοσχεύσεις παγκρέατος για ασθενείς που πάσχουν από ορισμένα είδη διαβήτη. Επίσης ένας αριθμός μεταμοσχεύσεων άλλων μικρότερων οργάνων λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο.

Κάθε δωρηθέν όργανο που είναι έτοιμο για μεταμόσχευση, κατανέμεται πολύ προσεκτικά σε ένα δέκτη για να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η κατανομή αυτή βασίζεται στη συμβατικότητα του δωρηθέντος οργάνου και του δέκτη (π.χ. αντιστοίχιση ομάδας αίματος), στο χρόνο παραμονής του ασθενούς στη λίστα αναμονής, στη φαρμακευτική επιτακτικότητα καθώς και σε άλλους παράγοντες.

Κάθε χώρα έχει τη δικιά της υπηρεσία κατανομής οργάνων, οι οποίοι συνήθως λειτουργούν σε μια εθνική βάση διανομής. Αυτοί οι οργανισμοί είναι ανεξάρτητοι από τα κέντρα μεταμοσχεύσεων και όλοι είναι υπόλογοι στις εθνικές αρχές υγείας. Τα όργανα μπορεί να μεταφερθούν σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας ή σε άλλη χώρα για να βρεθούν οι πιο κατάλληλοι δέκτες.

Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι όλοι όσοι πάσχουν από ασθένειες στα νεφρά, στο ήπαρ ή στην καρδιά, κατάλληλοι για μεταμόσχευση. Για παράδειγμα μόνο οι μισοί από τους ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είναι κατάλληλοι για να δεχθούν μεταμόσχευση νεφρού.

Η μεταμόσχευση μπορεί να μην είναι δυνατή επειδή το άτομο έχει κάποια καρδιαγγειακή ασθένεια, καρκίνο ή γενικά βρίσκεται σε κάποια κατάσταση που του απαγορεύει να πάρει το ρίσκο της μεταμόσχευσης.