Πανδημία και ψυχική υγεία: Πού βρισκόμαστε δύο χρόνια μετά

Από την έναρξη της πανδημίας πριν από περίπου δύο χρόνια πολλά έχουν συμβεί και ήδη βρισκόμαστε στο 5ο κύμα. Πώς όμως έχει επιδράσει το "τσουνάμι" του κορωνοϊού στην ψυχική υγεία.

Πολυεπίπεδη είναι η επίδραση της πανδημίας δύο χρόνια τώρα, σε τομείς της ζωής των ανθρώπων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η καθημερινότητα ήταν αυτή που επλήγη περισσότερο, με συνέπεια να επιφέρει διαταραχές σε συναισθηματικό επίπεδο, σε ψυχικό, σε κοινωνικό και πολλά άλλα.

Όπως εξηγεί στο pagenews.gr, ο πρόεδρος της Εταιρίας Προληπτικής Ψυχιατρικής, καθηγητής Γιώργος Χριστοδούλου, ήδη από το πρώτο κύμα το οποίο περιελάμβανε τον εγκλεισμό, διαπιστώθηκε ότι είχαν υπάρξει διαταραχές που αφορούσαν στην ποιότητα ζωής, την ψυχοπαθολογία, το άγχος, την κατάθλιψη, το στρες, αλλά και ψυχαναγκαστικά συμπτώματα. Ωστόσο είναι δύσκολο να διαχωριστεί αν αυτά οφείλονταν στον φόβο ή στη συνθήκη του εγκλεισμού. Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο διαπιστώθηκε είναι η ευαισθησία που είχαν κάποιοι άνθρωποι. Αυτοί ήταν κυρίως ηλικιωμένοι, όσοι ζούσαν μόνοι (χήροι ή διαζευγμένοι), άνθρωποι που έμειναν άνεργοι εξαιτίας του lockdown, εκείνοι με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο ή κοινωνικο-οικονομικό στάτους, καθώς επίσης κι όσοι έπασχαν από ψυχιατρική ή σωματική πάθηση ή και τα δύο.

Επομένως, όπως σημειώνει ο κ. Χριστοδούλου, οι ευαίσθητοι σε αυτές τις καταστάσεις, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Στους μοναχικούς (αυτοί που ζουν μόνοι) και στους ευάλωτους (όσοι δηλαδή έχουν κάποια ψυχιατρική πάθηση, οι άνεργοι και οι ηλικιωμένοι)

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν

Επίσης, η επιμονή κάποιων συμπτωμάτων από λοίμωξη covid, μπορεί να είναι επιβαρυντική. Βάσει ερευνών και μελετών μετά από νόσηση, μπορεί να παραμείνουν αναπνευστική διαταραχή, καρδιακά προβλήματα, προβλήματα με τα νεφρά και νευρολογικά προβλήματα όπως το **GUILLAIN-BARRE, ένα σύνδρομο που οδηγεί σε προσωρινή παράλυση.

Συμπτώματα της Long Covid

Αίσθηση εξάντλησης, δυσκολία στην αναπνοή, βήχας, αρθραλγίες πόνοι στο στήθος, επηρεασμός μνήμης, αδυναμία συγκέντρωσης, ύπνος, μυϊκοί πόνοι, πονοκέφαλος, προκάρδιοι παλμοί, απώλεια όσφρησης και γεύσης, ζάλη όταν σηκώνονται, αλλά και δυσλειτουργία εγκεφάλου. (σ.σ. Πρόσφατες διεθνείς μελέτες ανέφεραν ότι άλλα δύο συμπτώματα μόνιμου χαρακτήρα είναι η στυτική δυσλειτουργία και συρρίκνωση πέους.

Από ψυχιατρικής σκοπιάς έχουμε κατάθλιψη, άγχος, ένα σύνδρομο χρόνιας εξάντλησης, ακόμα και σύνδρομο ***PTSD, όπου ουσιαστικά είναι μία ονειρική ενώ είσαι ξύπνιος, κατάσταση αναβίωσης του τραυματικού συμβάντος.

Η τραυματική εμπειρία της διασωλήνωσης

Αυτό σύμφωνα με τον κ.Χριστοδούλου, συνοδεύεται από ευερεθιστότητα, από αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη, ξαφνιάσματα, η αναβίωση του τραυματικού γεγονότος για παράδειγμα της διασωλήνωσης. Είσαι απομονωμένος, διασωληνωμένος και το μόνο που βλέπεις μπροστά σου είναι κάποιος ντυμένος σαν αστροναύτης και σε απόσταση και δεν μπορείς να επικοινωνήσεις, είναι φοβερό και αυτό δημιουργεί το σύνδρομο.

Η πρόταση της Εταιρίας Προληπτικής Ψυχιατρικής είναι να εισαχθεί, εκτός των δύο κλασικών καταστροφών (ανθρωποεπαγόμενες π.χ. πόλεμος και φυσικές), άλλες δύο: η οικονομική καταστροφή, και η βιολογική καταστροφή, καθώς είναι αυτό που ζούμε τώρα.

Η εκτίμηση για το μέλλον συγκρατημένα αισιόδοξη, θα επανακάμψουμε αλλά χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια, να ξεφύγουμε από το «ασυλιακό» στιλ ζωής που έχουμε συνηθίσει.

Έρευνα: Επιδείνωση ψυχικής υγείας και κοινωνικής ζωής

Τις σοβαρές επιπτώσεις δύο χρόνια μετά στην ψυχική-συναισθηματική υγεία, όσο και στην κοινωνική ζωή των Ελλήνων, καταγράφει πανελλαδική έρευνα της Focus Bari | YouGov.

Μόλις το 32% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι βρίσκεται σε καλή ψυχολογία, όταν το 56% δηλώνει ψυχολογία με μεταπτώσες και το 12% δηλώνουν κακή ψυχολογία

Καλύτερη κατάσταση υγείας σε σχέση με δύο χρόνια πριν έχει μόνο ο ένας στους δέκα Έλληνες (10%), ένα διπλάσιο ποσοστό (21%) δηλώνουν χειρότερη υγεία σήμερα, ενώ οι υπόλοιποι (69%) αναφέρουν ίδια υγεία.

Για εκείνους που δηλώνουν ότι η υγεία τους είναι καλύτερη σε σχέση με δύο χρόνια πριν, οι λόγοι εστιάζονται στις νέες καλές συνήθειες που υιοθέτησαν κατά την πανδημία: καλύτερη διατροφή (61%), περισσότερες ενέργειες προστασίας/πρόληψης της υγείας (48%), καθημερινή άσκηση όπως περπάτημα ή τρέξιμο (38%), νέες καθημερινές καλές συνήθειες άσκησης και διατροφής (33%), περισσότερος/καλύτερος ύπνος (29%) και λιγότερο στρες λόγω τηλεργασίας (16%).

Για εκείνους που δηλώνουν ότι η υγεία τους είναι χειρότερη σε σχέση με δύο χρόνια πριν, οι λόγοι εστιάζονται τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική κατάστασή τους: άγχος για τις επιπτώσεις της πανδημίας (55%), επιδείνωση ψυχικής υγείας (50%), μελαγχολία/μοναξιά λόγω εγκλεισμού (50%), πρόσφατη ασθένεια (30%), αύξηση σωματικού βάρους λόγω περισσότερου φαγητού (29%), έλλειψη σωματικής άσκησης/αποφυγή γυμναστηρίου (16%), χειρότερος ύπνος (12%).

Διασκέδαση τέλος

Το 58% αναφέρουν ότι η κοινωνικότητά τους είναι χειρότερη σε σχέση με την προ-κορωνοϊου εποχή, το 35% ίδια και το 7% καλύτερη. Πολλοί αποφεύγουν να βγουν από το σπίτι για διασκέδαση σε φιλικά – συγγενικά σπίτια ή για κοινωνικές συναντήσεις σε εστιατόρια – καφέ κλπ. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν οι νεαρές ηλικίες που στην πλειονότητά τους βγαίνουν για διασκέδαση πολύ συχνότερα.

Ένας στους πέντε, σε ποσοστό 21% δεν βγαίνει καθόλου ούτε σε σπίτια, ούτε σε χώρους διασκέδασης, το 43% πηγαίνουν επιλεκτικά σε σπίτια και χώρους διασκέδασης τηρώντας μέτρα, το 29% πηγαίνουν μόνο σε φιλικά/συγγενικά σπίτια με λίγα άτομα, ενώ το 7% λένε «βγαίνω και πηγαίνω παντού/ σε όλα όπως έκανα και πριν την πανδημία».

Στις ηλικίες 18-24 ετών το ποσοστό αυτό φθάνει το 24%, δηλαδή για έναν στους τέσσερις νέους η ζωή συνεχίζεται κανονικά όπως πριν. Το αντίστοιχο ποσοστό είναι 12% στις ηλικίες 25-34 ετών, 6% στους 35-44 ετών και μόνο 3% στους άνω των 45 ετών.

Τι είναι τα σύνδρομα Guillain Barre και PTSD

**ΣΥΝΔΡΟΜΟ GUILLAIN-BARRE: Το σύνδρομο Guillain-Barré είναι ένα σπάνιο νευρολογικό νόσημα στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται εναντίον των νεύρων, με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει παράλυση και μούδιασμα – συνήθως στα χέρια και τα πόδια. Σε βαριές περιπτώσεις δεν λειτουργούν σωστά οι αναπνευστικοί μύες. Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Guillain-Barré δεν είναι γνωστή. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε ικανοποιητικό βαθμό.

***PTSD:  είναι μια διαταραχή την οποία εμφανίζουν άτομα που έχουν υποστεί τραυματική εμπειρία, όπως έναν πόλεμο, μια φυσική καταστροφή, αυτοκινητικό ατύχημα η σεξουαλική κακοποίηση. Είναι απολύτως φυσιολογικό να έχουν άσχημες μνήμες, μα νιώθουν πιεσμένοι ή να αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου. Ωστόσο υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισής του.