Petr Aven: Ο Ρώσος ολιγάρχης με βλέμμα στην τέχνη, και όχι στα κότερα

Petr Aven: Ο συλλέκτης μεγάλωσε σε ένα κοινόχρηστο διαμέρισμα στη Μόσχα. Σήμερα είναι ο δισεκατομμυριούχος επικεφαλής της Alfa-Bank με μια έπαυλη στο Surrey

Ο Petr Aven φαίνεται να αισθάνεται κάπως άβολα, καθώς μας υποδέχεται στην γιγάντια έπαυλη του, στο Surrey. Στέκεται στα μπροστινά σκαλοπάτια της τριώροφης βίλας, που προσεγγίζεται από ένα ελικοειδές μονοπάτι, που οδηγεί από την κεντρική πύλη μέσα από τους τεράστιους κήπους.

«Δεν θα αγόραζα ένα τόσο μεγάλο σπίτι», λέει χαρακτηριστικά γρήγορα, ο συλλέκτης έργων Τέχνης, σαν να απολογείται γι’ αυτό. Σαν να ζητάει συγνώμη. «Μεγάλωσα σε ένα κοινόχρηστο διαμέρισμα στη Μόσχα με οκτώ οικογένειες. Καθένα είχε μόνο ένα δωμάτιο, με κοινόχρηστη κουζίνα και μπάνιο.»

Πως ξεκίνησε να μπαίνει στον επιχειρηματικό κόσμο o Petr Aven

Έχοντας σπουδάσει οικονομολόγος στη δεκαετία του 1970, ο Aven επιλέχθηκε για να ενταχθεί στον στενό κύκλο των πολιτικών γύρω από τον Yegor Gaidar το 1991 για να διευθύνει το πρώτο μετασοβιετικό υπουργικό συμβούλιο μεταρρυθμιστών υπέρ της αγοράς του Boris Yeltsin. Συνέβαλε έτσι, στη διαμόρφωση μιας ριζοσπαστικής και επώδυνης πολιτικής ανατροπής στην ταραγμένη Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Σε συμμαχία με τον επιχειρηματικό του εταίρο Mikhail Fridman τα επόμενα χρόνια, συνέχισε να χτίζει την Alfa Group, τον όμιλο ετερογενών δραστηριοτήτων που αγκάλιαζε τις τράπεζες, το πετρέλαιο και το λιανικό εμπόριο. Αναδείχθηκε ως ένας από τους σημαντικούς επιχειρηματικούς «ολιγάρχες» της χώρας και η περιουσία του σήμερα υπολογίζεται από το Forbes σε 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, για έναν  μεσίτη εξουσίας και μεγιστάνα που ευδοκίμησε στον άγριο καπιταλισμό της Ρωσίας και επέζησε από πολλαπλές οικονομικές και πολιτικές κρίσεις, φαίνεται να αποδέχεται πια την πολυτέλεια στην έπαυλή του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όταν αυτός και η τότε σύζυγός του αγόρασαν το Ingliston House κοντά στη Βιρτζίνια Water το 2004, στόχος τους ήταν να βρουν ένα άνετο μέρος ώστε τα παιδιά τους να μπορούν να φοιτούν σε μεγάλα αγγλικά σχολεία κοντά. Απέκτησαν ένα άδειο τότε οικόπεδο, το οποίο ήρθε στην κατοχή τους με ήδη καταρτισμένα σχέδια.

Το νεοπαλλαδίτικο σχέδιο με κολόνες και ασβεστόλιθο μοιάζει με άλλα αρχοντικά στην περιφραγμένη κοινότητα δίπλα στο κλαμπ του γκολφ Wentworth. Άφησε το σχέδιο σχεδόν αμετάβλητο —αν και έκανε προσθήκες ασφάλειας— αφότου είχε ήδη εγκριθεί από την τοπική αρχή. «Δεν αμφισβητείς εύκολα τους αγγλικούς νόμους σχεδιασμού», λέει ο Έιβεν με ένα χαμόγελο.

Στο εσωτερικό, ακολούθησε την ίδια προσέγγιση στην προτεινόμενη διακόσμηση «Strawberry Hill gothic» από τον Nicky Haslam, με ταπετσαρία σε έντονα χρώματα και γεμισμένους καναπέδες. «Δεν θέλαμε να τον σταματήσουμε. Οι πίνακες είναι τόσο δυνατοί που εξακολουθούν να επηρεάζουν», λέει μιλώντας στους τοίχους, που είναι στολισμένοι με το πάθος του: Την τέχνη.

Το μεγάλο πάθος του συλλέκτη πλέον. Petr Aven

Έργα των Larionov, Goncharova και Kandinsky είναι μεταξύ των καμβάδων που εκτίθενται, μέρος της εξαιρετικής συλλογής ρωσικής τέχνης του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα που χτίστηκε παράλληλα με την επιχειρηματική του καριέρα το τελευταίο τέταρτο του αιώνα.

«Δεν ήθελα απλώς να αγοράσω έργα τέχνης αλλά να δημιουργήσω μια συλλογή από την αρχή. Η βασική μου ικανοποίηση είναι να βάλω τα πράγματα σε τάξη. Μου αρέσει να τακτοποιώ βιβλία στα ράφια. Μου δίνει τεράστια χαρά».

Η πρώτη του αγορά ήταν το 1993: Μία νεκρή φύση του Πάβελ Κουζνέτσοφ από τη δεκαετία του 1920, η οποία κόστισε μόλις 5.000 δολάρια.

Έκτοτε, παρακολουθεί έργα, κυρίως από την προ-σοβιετική εποχή, σε δημοπρασίες, από ιδιωτικές συλλογές και μερικές φορές απευθείας από απογόνους καλλιτεχνών ή άλλους που έχουν κληρονομήσει έργα. «Ποτέ δεν αγόρασα ένα αεροπλάνο ή ένα γιοτ. Όλα μου τα λεφτά πηγαίνουν στην τέχνη».

Ο Petr Aven επιλέγει το «Les maisonnettes rouges» (1922) του Marc Chagall. «Το αγόρασα σε μια δημοπρασία στον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο το 2015 [η καταγεγραμμένη τιμή είναι 3,3 εκατομμύρια £]», λέει. «Αποδείχθηκε ότι έκανα πλειοδοσία εν αγνοία μου εναντίον του συνεταίρου μου Γερμανού Χαν, ο οποίος είχε επίσης αρχίσει να συλλέγει έργα Ρώσων ζωγράφων εβραϊκής καταγωγής. Ο πίνακας είναι ταυτόχρονα για τη Ρωσία, την εβραϊκή στάση απέναντι στη ζωή – αυτή της αιώνιας κίνησης – και φυσικά είναι επίσης της υψηλότερης καλλιτεχνικής ποιότητας».