Η ένταση Τουρκίας – Σουηδίας σε πεντακόσιες λέξεις

Σε ειδικό αφιέρωμά της η Deutsche Welle εκθέτει τους κύριους λόγους και το ιστορικό της έντασης στις σχέσεις Τουρκίας και Σουηδίας.

Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία κατηγορεί την Σουηδία και την Φινλανδία ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία και τις κατηγορεί ότι δεν εκδίδουν «τρομοκράτες εγκληματίες» που βρίσκονται στις δύο χώρες. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό πόσοι «τρομοκράτες εγκληματίες» βρίσκονται σε κάθε χώρα, σύμφωνα με τον ορισμό της Τουρκίας για την τρομοκρατία, και πόσοι από αυτούς ζητείται επίσημα να εκδοθούν. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ανέφερε ότι τον Ιανουάριο ήταν περισσότεροι από 100, περίπου 130, και αυτήν την εβδομάδα οι Τούρκοι έστειλαν μια λίστα με 120 άτομα στις δύο χώρες.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2016, υπολογίζεται ότι 85.000 άτομα κουρδικής καταγωγής ζουν στη Σουηδία, η οποία έχει πληθυσμό άνω των 10 εκατομμυρίων. Ο κουρδικός πληθυσμός στη Φινλανδία, που έχει πληθυσμό περίπου 5,5 εκατομμύρια, είναι περίπου 16.00 άτομα. Δεν υπάρχουν στοιχεία για το πόσα μέλη του κινήματος Γκιουλέν βρίσκεται σε αυτές τις δύο χώρες. Κατά την επίσκεψη του Σουηδού πρωθυπουργού Ουλφ Κρίστερσον στην Τουρκία τον Νοέμβριο του 2022, ο πρόεδρος Ερντογάν ζήτησε προσωπικά την έκδοση του δημοσιογράφου Μπουλέντ Κενές, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι ήταν μέλος του κινήματος Γκιουλέν, αλλά η Σουηδία απέρριψε αυτό το αίτημα στο τέλος του έτους. Εντούτοις, η οργάνωση Γκιουλέν δεν θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Ευρώπη, ενώ το κουρδικό PKK βρίσκεται στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι γιατί ο ευρωπαϊκός ορισμός της τρομοκρατίας είναι διαφορετικός από τον ορισμό της Τουρκίας;

Ο Σουηδός ειδικός για την Τουρκία Πωλ Λέβιν επισημαίνει ότι ο ορισμός της τρομοκρατίας στην Τουρκία είναι πολύ ευρύτερος από ό,τι στην Ευρώπη. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, δεν απαγορεύεται ξεκάθαρα και κατηγορηματικά κάποιος να είναι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης και πρέπει να αποδειχθεί ότι σχεδίασε ή οργάνωσε τρομοκρατική επίθεση προκειμένου να θεωρηθεί «τρομοκράτης». Σημειώνοντας ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες είναι επίσης ευρύτερα σε αυτές τις χώρες, ο Λέβιν διευκρίνισε ότι η σουηδική αστυνομία δεν έχει την εξουσία να αποτρέψει, για παράδειγμα, την ανάρτηση σημαιών του PKK σε δημόσιους χώρους.

Επιπλέον, πρέπει να καταστεί σαφές ότι το ΝΑΤΟ επιθυμεί πραγματικά την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Το ερώτημα λοιπόν είναι γιατί αυτές οι δύο χώρες είναι σημαντικές για την Συμμαχία.

 Αξιολογώντας το θέμα στην DW Turkish, ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) Johann Wadephul επεσήμανε ότι η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα βελτιώσει σημαντικά την στρατηγική κατάσταση στη Βαλτική Θάλασσα και τις περιοχές της Βόρειας και Αρκτικής. Η ένταξη των δύο χωρών θα ήταν αποφασιστική για τη μείωση των στρατιωτικών ανησυχιών ως προς την πιθανότητα η Ρωσία να δημιουργήσει ένταση στην περιοχή και θα μπορούσε επίσης να ανοίξει έναν στρατηγικό χώρο για το ΝΑΤΟ.

Τέλος, σύμφωνα με τον Γερμανό ειδικό, η ανακοίνωση του Ερντογάν ότι θα στηρίξει την ένταξη της Φινλανδίας δεν είναι καλή εξέλιξη: «Βλέποντας τον παγκόσμιο χάρτη, μόνο η ένταξη της Φινλανδίας μπορεί να κάνει το ΝΑΤΟ πιο περίπλοκο από τη βελτίωση της στρατηγικής του θέσης», είπε ο Wadephul, υποστηρίζοντας ότι οι δύο χώρες πρέπει να ενταχθούν ταυτόχρονα στο ΝΑΤΟ. Τονίζοντας ότι η Τουρκία υπήρξε μέχρι τώρα σταθερός και ισχυρός φορέας του ΝΑΤΟ, ο Wadephul δήλωσε επίσης ότι η Άγκυρα πρέπει να συνεχίσει αυτή την παράδοση. Ο Γερμανός εμπειρογνώμονας καλεί, τέλος,  τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν να δει την αξία που θα προσδώσει η ένταξη των δύο χωρών στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και την Τουρκία να εγκαταλείψει την αρνητική στάση της.