Γκανάς: Δεν αποκλείεται ηφαιστειακή έκρηξη και τσουνάμι στη Σαντορίνη

Οι σεισμοί στη Σαντορίνη είναι μεν τεκτονικοί, αλλά η έντονη αυτή σεισμικότητα σχετίζεται με την άνοδο του μάγματος και σε βάθος 12-20 χλμ. υπάρχει ένας μαγματικός θάλαμος ο οποίος τροφοδοτεί και τα δύο ηφαίστεια της Σαντορίνης και του Κολούμπο, σημείωσε ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, Θανάσης Γκανάς, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο μιας ηφαιστειακής έκρηξης, ως αποτέλεσμα της πυκνής σεισμικής δραστηριότητας των τελευταίων 24ώρων. «Ή θα έχουμε μια σμηνοσειρά, δηλαδή μεγέθη που θα είναι της τάξης του 4,5 έως 4,7 το ανώτερο, ή θα έχουμε μια μεγαλύτερη σεισμική δόνηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι και κάποια ηφαιστειακή έκρηξη.

Οπότε προετοιμαζόμαστε για αυτά τα σενάρια», τόνισε σε δηλώσεις του στο «Πρώτο Πρόγραμμα» ο κ. Γκανάς που ήταν παρών στη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό.

Ομοίως και ο καθηγητής Σεισμολογίας Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Ακης Τσελέντης, σε ανάρτησή του στο Facebook διερωτήθηκε μήπως τελικά η σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων ημερών σχετίζεται τελικά με το ηφαίστειο της Σαντορίνης, καλώντας παράλληλα την Πολιτεία να λάβει περισσότερα μέτρα. «Σχετικά με το αν η δράση έχει σχέση με το ηφαίστειο, ένα έχω να πω. Μήπως έχει; Οταν ανεβαίνει το μάγμα και αυξάνει τις τάσεις στις ρηξιγενείς περιοχές, ενεργοποιούνται κάποια τοπικά ρήγματα τα οποία μετά με το φαινόμενο ντόμινο ενεργοποιούν άλλα; Διαβάσατε τις χθεσινές απόψεις ξένων σεισμολόγων. Πάντως τα ηφαίστεια είναι ενεργά και ας τα θέλουν κάποιοι κοιμισμένα… Εύχομαι να διαψευστώ», έγραψε στην ανάρτησή του ο κ. Τσελέντης.

Στις δηλώσεις του στο Πρώτο Πρόγραμμα ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, Θανάσης Γκανάς, παραδέχθηκε πως «δεν γνωρίζουμε ακόμα πώς θα εξελιχθεί η ακολουθία αυτή ανοιχτά της Σαντορίνης και μεταξύ της νήσου Σαντορίνης και Ανύδρου, οπότε πρέπει να περιμένουμε κι άλλο να δούμε την εξέλιξη του φαινομένου». Σε κάθε περίπτωση, τόνισε, πρέπει να υπάρχει ετοιμότητα για το δυσμενές σενάριο, οπότε όλη η προσπάθεια της Πολιτείας και των επιστημόνων γίνεται στο να προετοιμαστεί το κράτος να αντιμετωπίσει ένα δυσμενές σενάριο, το οποίο περιλαμβάνει τη διέγερση του ηφαιστείου.

«Αύξηση των αερίων στο Κολούμπο»

«Μεταξύ Σαντορίνης, που είναι το συγκρότημα γνωστό με τις Καμένες όπου είχαμε τελευταία φορά τελευταία έκρηξη το 1950 και τελευταία κρίση το 2011, και της βραχονησίδας Ανύδρου, υπάρχουν άλλα 15 ηφαιστειακά κέντρα στον πυθμένα. Μεγαλύτερο από αυτά είναι το Κολούμπο, το οποίο είναι 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά. Το Κολούμπο, λοιπόν είναι ενεργό, ενεργότατο. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν αύξηση των αερίων, οπότε πρέπει να προσέξουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτό. Γι’ αυτό και θα γίνουν και νέες μετρήσεις σήμερα και αύριο εκεί στην περιοχή, θα προστεθούν και νέοι σεισμογράφοι και θα γίνουν και νέες λήψεις από τα αέρια», επεσήμανε ο κ. Γκανάς.

«Το άλλο φαινόμενο», συνέχισε, «είναι ότι έχουμε μια μετατόπιση της ακολουθίας της σεισμικής ακολουθίας από την καλντέρα της Σαντορίνης βορειοανατολικά, με χιλιάδες σεισμούς […] και εκεί έχουμε την προσοχή μας να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση […] και να προετοιμαστούμε αν τυχόν υπάρξει κάτι μεγαλύτερο, πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό».  «Αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε, «ξέρουμε τα ρήγματα της περιοχής. Υπάρχει μια τάφρος, να εξηγήσω με γεωλογικούς όρους, μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού. Ο τελευταίος σεισμός και ο μεγάλος έγινε το 1956 με μέγεθος 7,5 συν πλην 0,2».

Ερωτηθείς αν από επιστημονική άποψη προκύπτει ότι ένας μεγαλύτερος σεισμός δεν θα ξεπεράσει τα 6 Ρίχτερ, ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού απάντησε εξηγώντας: «Προέκυψε από την ύπαρξη ρηγμάτων στον πυθμένα μεταξύ Αμοργού και Σαντορίνης, τα οποία έχουν ένα μήκος. Το μήκος του ρήγματος ορίζει το δυναμικό του. Υπάρχει η εκτίμηση ότι δεν πρόκειται να έχουμε σεισμό πάνω από 6. Μπορεί όμως να γίνει ένας σεισμός μεταξύ 5 και 6. Αν γίνει αυτός ο σεισμός μπορεί να δημιουργήσει μια κατολίσθηση η οποία μπορεί να δημιουργήσει ένα τσουνάμι. Οπότε αυτό είναι ένα πιθανό σενάριο. Δεν είναι όμως πιθανότερο. Το πιθανότερο είναι να εξελιχθεί η ακολουθία αυτή χωρίς να έχουμε περαιτέρω κλιμάκωση.  »Θυμίζω τελευταία του 2021 στο Αρκαλοχώρι, στην Κρήτη, στο Καστέλι που είχαμε μήνες εκεί σεισμούς τάξεως του 3 και 4 που τελικά οδήγησαν στο μεγάλο σεισμό των 5,9 στις 27 Σεπτεμβρίου. »Το δεύτερο είναι να έχουμε μια σμηνοσειρά.

default

Ομως τώρα αυτό που ξέρουμε είναι ότι υπάρχει μια ηφαιστειακή κρίση, έχει ξεκινήσει μια κρίση από την 1η Αυγούστου, 2 Αυγούστου με τα δεδομένα τα δικά μας, τότε ξεκίνησε να υπάρχει διαστολή του ηφαιστείου στην καλντέρα και δεν έχουμε δεδομένα για το τι συμβαίνει στον υποθαλάσσιο χώρο. Δεν ξέρουμε τι συμβαίνει εκεί. Πιθανότερο είναι να έχουμε και εκεί εξίσου παραμόρφωση του εδάφους του πυθμένα. »Αυτή λοιπόν η σεισμικότητα σχετίζεται με την άνοδο του μάγματος. Προκαλείται από αυτό. Είναι τεκτονικοί οι σεισμοί εκεί αλλά αυτή τη στιγμή προκαλούνται επειδή σε βάθος αρκετών χιλιομέτρων, 12 -20 χιλιόμετρα περίπου εκεί, υπάρχει ένας μαγματικός θάλαμος ο οποίος τροφοδοτεί και τα δύο ηφαίστεια ενεργά και της Σαντορίνης και του Κολούμπο. Αυτή λοιπόν είναι η ξαφνική άνοδος του μάγματος το τελευταίο εξάμηνο που οδηγεί σε μία, σε μία γένεση εκατοντάδων και χιλιάδων μικροσεισμών».

Πιθανή μία έκρηξη «σαν εκείνη του 1950»

Αλλά και ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών Κώστας Συνολάκης, που επίσης συμμετείχε στη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης. «Είναι γνωστά τα ηφαίστεια. Υπάρχει το Κολούμπο που βρίσκεται βόρεια της Σαντορίνης. Είναι υποθαλάσσιο και κάνει εκρήξεις όπως γίνονται στο ηφαίστειο της Τόγκα. Όπως ανεβαίνει η μάγμα από το κέντρο της γης, υπάρχει η ζώνη καταβύθισης από τη Νότια της Κρήτης. Όλη αυτή η γη, δηλαδή η αφρικανική πλάκα, αρχίζει να λιώνει και να ανεβαίνει στην επιφάνεια σαν μάγμα. Όσο ανεβαίνει στην επιφάνεια φυσικά, όταν φτάσει κοντά, δημιουργούν πιέσεις και αυτοί είναι οι σεισμοί».  »Το τι θα γίνει, αν φτάσει το μάγμα μέχρι την επιφάνεια, όπως έγινε το 2011, ή σταματήσει, είναι άλλο ερώτημα. Το 2011 κράτησε η σεισμική δραστηριότητα περίπου έναν χρόνο.

Υπήρχε μια συμφωνία να μη βγουν οι ειδήσεις προς τα έξω. Οι κάτοικοι της Σαντορίνης θα το θυμούνται. Η τωρινή δραστηριότητα είναι μεγαλύτερη, πιο έντονη», θέλησε να επισημάνει ο κ. Συνολάκης για να αναφερθεί στη συνέχεια στα πιθανά σενάρια: «Υπάρχουν τρία διαφορετικά σενάρια. Μπορεί να γίνει ενεργοποίηση ενός μεγάλου ρήγματος. Τα άλλα δύο αφορούν τα ηφαίστεια. Το ένα είναι το ηφαίστειο που είναι μέσα στη Σαντορίνη και το άλλο είναι το Κολούμπο. Για πόσα χρόνια έχουμε εμπειρία από το ηφαίστειο της Σαντορίνης; »Στη Χαβάη είναι διαφορετικός ο τύπος του ηφαιστείου σε σχέση με αυτά της Χαβάης. Στη Χαβάη γίνονται ηφαίστεια. Ο τουρισμός αυξάνει. Το μεγάλο πρόβλημα στο μεγαλύτερο νησί της Χαβάης είναι πώς θα κρατήσεις όλους τους περίεργους. »Τηρουμένων των αναλογίων, το μάγμα προφανώς θα έχει ανέβει λίγο πιο πάνω.

Αν φτάσει στην επιφάνεια, δεν πρόκειται να έχουμε μια μεγάλη έκρηξη, θα έχουμε μια έκρηξη σαν εκείνη του 1950. Ιστορικά γίνονται μικρές εκρήξεις ανά πενήντα χρόνια». Αντίστοιχα και για τον κίνδυνο να προκληθεί τσουνάμι, είπε: «Το τσουνάμι αναδείχτηκε χθες ως κύρια μέριμνα. Ενα τσουνάμι μπορεί να δημιουργηθεί ακόμα και από μια μικρή έκρηξη στο Κολόμπο. Για αυτό και πρέπει να υπάρχει εγρήγορση. Το τσουνάμι του 1956 είχε ύψος 2-3 μέτρα στη Νάξο, στην Αμοργό έφτασε και τα 20 μέτρα. Δεν θρηνήσαμε θύματα. Στο τσουνάμι, εφόσον υπάρξει έγκυρη προειδοποίηση, πρέπει να ακολουθήσουμε τις συμβουλές». 

Πηγή: pagenews.gr