“ICARO – ΙΚΑΡΟΣ: Το εργοστάσιο κεραμικών της Ρόδου 1928 – 1988”, στο Μουσείο Μπενάκη

Η συλλογή κεραμικών του Γιάννου Θ. Ιωαννίδη και η επισταμένη έρευνά του για το εργοστάσιο κεραμικών της Ρόδου ICARO – ΙΚΑΡΟΣ παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, μέσα από την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1), με τίτλο «icaro – ικαροσ: Το εργοστάσιο κεραμικών της Ρόδου 1928 – 1988», η οποία θα διαρκέσει έως τις 19 Νοεμβρίου.

Η εταιρεία ICARO ιδρύθηκε από τους Ιταλούς, τη 19η Δεκεμβρίου 1928, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου σχεδίου για την εκβιομηχάνιση και την ανάπτυξη της Δωδεκανήσου. Σκοπός της ήταν η κατασκευή καλλιτεχνικών κεραμικών και, πιο συγκεκριμένα, αντιγράφων των περιζήτητων κεραμικών Ιζνίκ, τα οποία υπήρχαν σε μεγάλες ποσότητες στα αρχοντικά της Λίνδου, σε βαθμό που, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, θεωρούνταν προϊόντα της ροδιακής κεραμικής τέχνης.

Η παραγωγή κεραμικών της εταιρείας ακμάζει τη δεκαετία 1930 – 1940 και κατορθώνει να επιβιώσει την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα και την αποχώρηση των Ιταλών, η εταιρεία πωλείται στον Ρόδιο επιχειρηματία Κωνσταντίνο Δ. Χατζηκωνσταντή. Ο νέος ιδιοκτήτης εκμεταλλεύεται την αύξηση του τουρισμού και την ανάπτυξη του νησιού, δημιουργώντας, υπό την επωνυμία ΙΚΑΡΟΣ, το δεύτερο μεγαλύτερο εργοστάσιο κεραμικών στην Ελλάδα μετά τον Κεραμεικό στην Αθήνα.

Στα 40 χρόνια της ελληνικής περιόδου που λειτούργησε το εργοστάσιο (1948 – 1988) περίπου 400 – 500 Ρόδιοι, κυρίως νέα παιδιά, θα δουλέψουν στο σχέδιο, στο χρώμα, ή σε κάποια άλλη φάση της παραγωγικής διαδικασίας. Η παραγωγή καλλιτεχνικών κεραμικών γίνεται από τις βασικές δραστηριότητες στο νησί. Ο ΙΚΑΡΟΣ γίνεται σημείο αναφοράς στη συνείδηση των κατοίκων της Δωδεκανήσου, ενώ το εργοστάσιο θα λειτουργήσει μέχρι το τέλος της ζωής του Χατζηκωσταντή, σε ατύχημα, το 1987, οπότε και η εταιρεία θα διακόψει οριστικά τη λειτουργία της (1988).

Η βιομηχανία καλλιτεχνικών κεραμικών ΙΚΑΡΟΣ αποτέλεσε έναν σημαντικό πυλώνα για την οικονομία της Ρόδου, τόσο κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας, όσο και μετά την ενσωμάτωση του νησιού με την Ελλάδα. Παρέμεινε σε συνεχή λειτουργία για σχεδόν 60 έτη, παράγοντας μια τεράστια ποικιλία κεραμικών προϊόντων, όπως διακοσμητικά πιάτα, βάζα, κανάτια, σερβίτσια, αγαλματίδια, γυναικείες φιγούρες με παραδοσιακές φορεσιές, ζωόμορφα μπιμπελό κ.ά.. Συνδέθηκε στενά με την τοπική κοινωνία, μέσω της απορρόφησης σημαντικού εργατικού δυναμικού, αλλά και μέσω της παραγωγής προϊόντων, τα οποία αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα.

Η έκθεση «ICARO – ΙΚΑΡΟΣ» περιλαμβάνει κεραμικά και αδημοσίευτο αρχειακό υλικό που διατρέχουν όλη την περίοδο λειτουργίας του εργοστασίου. Αποτελεί την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια να αναδειχθεί η συνολική ιστορία του ΙΚΑΡΟΥ, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το νησί της Ρόδου. Επίσης, η έκθεση έρχεται σε διάλογο με την έκθεση «Η Μαγεία των κεραμικών Ιζνίκ», που λαμβάνει χώρα την ίδια χρονική περίοδο στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης (Αγίων Ασωμάτων 22 & Διπύλου 12).

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσση έκδοση, προϊόν της πολυετούς έρευνας του Γ. Ιωαννίδη για το εργοστάσιο κεραμικών της Ρόδου, βασισμένης σε πλούσιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, το οποίο δημοσιεύεται για πρώτη φορά.

Πληροφορίες

Μουσείο Μπενάκη – Κεντρικό Κτήριο: Κουμπάρη 1 – Αθήνα, τηλ.: 210 3671000. 

Ωράριο λειτουργίας: Τετάρτη και Παρασκευή: 10.00 – 18.00, Πέμπτη και Σάββατο: 10.00 – 24.00, Κυριακή: 10.00 – 16.00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά.

Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: κανονικό: 7 ευρώ, μειωμένο: 5 ευρώ.