Πρωταπριλιά: Για ποιο λόγο λέμε ψέματα

Από προέρχεται το έθιμο της Πρωταπριλιάς; 

Η Πρωταπριλιά είναι αγαπημένη ημέρα μικρών και μεγάλων, καθώς σκαρώνουν διάφορα αστεία για να πειράξουν συγγενής, φίλους και συνεργάτες.

Από προέρχεται όμως αυτό το έθιμο;

Οι μελετητές, ιστορικοί και λαογράφοι διαφωνούν για το πότε και ποιοι καθιέρωσαν τα πρωταπριλιάτικα ψέματα κι έτσι οι εκδοχές είναι δύο:

1. Η γαλλική πρωτοχρονιά

Η πρώτη εκδοχή, η οποία ιστορικά θεωρείται και πιο βάσιμη, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα.

Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η «1η Απριλίου».

Τη χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου.

Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν.

Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

2. Τα ψέματα των ψαράδων

Η δεύτερη εκδοχή θέλει το έθιμο του να λέμε ψέματα την πρωταπριλιά να έχει ξεκινήσει από τους Κέλτες, οι οποίοι ήταν ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου.

Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα.

Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.

Πρωταπριλιά στην Ελλάδα

Το έθιμο αυτό ταξίδεψε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας.

Μάλιστα, σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του.

Επίσης το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς, θεωρούν μερικοί, ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χήρεψει γρήγορα.