Αγιά Σοφιά: Έκτακτο διάγγελμα Ερντογάν στις 20:53

Αγιά Σοφιά: Ο Ερντογάν πρόκειται να εκφωνήσει την ομιλία του λίγο πριν από τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής του γραφείου Τύπου της Τουρκικής Προεδρίας.

Ομιλία θα εκφωνήσει αργότερα σήμερα (10/07) ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας να ανοίξει τον δρόμο της μετατροπής σε τζαμί της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Ερντογάν πρόκειται να εκφωνήσει την ομιλία του λίγο πριν από τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής του γραφείου Τύπου της Τουρκικής Προεδρίας. Προηγήθηκε η απόφαση από το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο ακύρωσε την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο.

Στην απόφαση του τουρκικού ΣτΕ αναφέρεται ότι η Αγία Σοφία αποτελεί κτήμα του κοινοφελούς ιδρύματος που είχε ιδρύσει ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και είχε μετατρέψει τον ορθόδοξο ναό σε τέμενος. Στο παρελθόν το 10ο Τμήμα του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου της Τουρκίας είχε απορρίψει δύο φορές σχετικές προσφυγές. Η πρώτη στις 24 Ιουνίου του 2005 και αφορούσε την παύση ισχύος του διατάγματος του 1934.

Αντίστοιχα, το 2008, είχε κρίνει ότι δεν είναι αντίθετη προς τη νομοθεσία η χρήση του μνημείου ως μουσείο. Το ίδιο τμήμα έρχεται σήμερα, σε αντίθεση με τις προηγούμενές του αποφάσεις να ακυρώσει το διάταγμα του 1934 που φέρει την υπογραφή του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ. Υπενθυμίζεται ότι το ίδιο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ είχε αποφασίσει στο παρελθόν την ακύρωση αντίστοιχης απόφασης του 1945 του Υπουργικού Συμβουλίου, που αφορούσε τη μετατροπή σε μουσείο της Μονής της Χώρας, του άλλου σημαντικού βυζαντινού μνημείου.

Η δίκη αυτή είχε ξεκινήσει και πάλι με προσφυγή του ίδιου συνδέσμου.

Με την απόφαση αυτή το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ουσιαστικά ότι το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934 δεν έχει ισχύ ανοίγοντας τον δρόμο για την λειτουργία του μνημείο ως τζαμί. Έτσι, λήψη της τελικής απόφασης είτε θα γίνει με νέο προεδρικό διάταγμα που θα υπογράψει ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε το θέμα μπορεί να παραπεμφθεί υπηρεσιακά στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, η οποία θα πράξει τα περαιτέρω.

Η υπόθεση συζητήθηκε στις 2 Ιουλίου στο 10 τμήμα του τουρκικού Συμβουλίου της της Επικρατείας (Danistay), σε μία δίκη εξπρές που διήρκησε μόλις 17 λεπτά. Η δίκη αφορούσε μία παλιά προσφυγής του 2016 που έκανε ο, κατά τα άλλα άγνωστος, «Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, τα Ιστορικά Μνημεία και το Περιβάλλον».

Η παρέμβαση UNESCO

Σημειώνεται πως χτες, Πέμπτη, η UNESCO προέτρεψε την Άγκυρα να διεξαγάγει «διάλογο» προτού προχωρήσει σε οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας. Η Unesco τόνισε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις.

Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ.