Προς αλλαγή υποδείγματος για τις θεσσαλικές υποδομές

Η πρωτοφανής θεομηνία που έπληξε την Θεσσαλία χτυπώντας αγροτικές και αστικές περιοχές καταστρέφοντας υποδομές (δίκτυα αρδευτικά, ύδρευσης, αποχέτευσης, μεταφορών, ενέργειας, επικοινωνιών), παραγωγικούς τομείς (αγροτικό, κτηνοτροφικό, τουριστικό, φυσικών πόρων), κοινωνικές και οικονομικές υπηρεσίες (υγείας, παιδείας, διοίκησης και μεταφορών) απέδειξε ότι μέτρα από το παρελθόν και συνταγές που αποδεδειγμένα απέτυχαν δεν πρέπει να προκριθούν για την ανοικοδόμηση της επόμενης ημέρας. Για να είναι η απάντηση επιτυχής χρειάζεται οι προτάσεις να είναι έξω από την πεπατημένη, ειδικά όταν πρόκειται για έργα που αποτελούν το 1ο επίπεδο πρόληψης και προστασίας μίας κοινωνίας.

Καθώς η συχνότητα των φυσικών καταστροφών ολοένα και αυξάνεται και είναι στατιστικά πολύ πιθανό να ξαναπλήξουν τις ίδιες περιοχές, όπως δυστυχώς ήδη συνέβη, η προσπάθεια του τεχνικού κόσμου θα πρέπει να εστιάσει στην κατά το δυνατόν πιο ελεγχόμενη αντιμετώπιση τους, έως σταδιακά να προφυλάξουν την Θεσσαλία, σε ένα ικανοποιητικό βαθμό, με την ενεργοποίηση αντίστοιχων οικονομικών πόρων.

Η προσαρμογή των υποδομών στην κλιματική αλλαγή είναι ένα πολύπλευρο εγχείρημα που απαιτεί τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας. Από τους μηχανικούς που την υλοποιούν μέχρι τους τελικούς χρήστες. Η φύση μας δίδαξε με τον δύσκολο τρόπο ότι τα νέα μοντέλα υποδομών πρέπει να βασίζονται στη δημιουργία υποδομών που είναι “προσαρμόσιμες” στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες. Η νέα πρόκληση για τους μηχανικούς είναι να προτείνουν λύσεις όταν, κατά τη λειτουργία μιας συγκεκριμένης υποδομής, οι αρχικές παραδοχές του σχεδιασμού αποδεικνύεται ότι δεν ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα, όπως δυστυχώς συνέβη στην περίπτωση των υποδομών του κάμπου.

Η αναδιοργάνωση των έργων υποδομής θα πρέπει να περιλαμβάνει την ενσωμάτωση των διδαγμάτων της φύσης με τη χαρτογράφηση των διαδρόμων που έχει δείξει η φύση. Επιπλέον, μας ενημέρωσε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθούν παρεμβάσεις στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Θεσσαλίας, με ολοκληρωμένες λύσεις αποχέτευσης σε όλη την περιοχή.

Οι τοπικές αναλύσεις τρωτότητας παρέχουν ποιοτικά δεδομένα για την επίλυσή τους. Η προσαρμογή των ποταμών και της κοίτης των ποταμών με τη χρήση μόνιμων στοιχείων, όπως “ζαρζανέτια” ή τοίχων από οπλισμένο σκυρόδεμα, όπου είναι απαραίτητο, φαίνεται να είναι ένα δαπανηρό εγχείρημα σε περιοχές με συγκρίσιμες πλημμυρικές ροές, αλλά είναι πιθανό να είναι μονόδρομος σε ορισμένες περιοχές.

Το χωμάτινο φράγμα σύντομα έσπασε, αφήνοντας ολόκληρη την περιοχή απροστάτευτη και αφήνοντας λάσπη στα υδάτινα σώματα. Τα πρανή του δρόμου υπερφορτώθηκαν επίσης με λάσπη, αφήνοντας εκτεθειμένη τη φύση στην άκρη της γέφυρας. Ήταν ακριβώς η αποτυχία των υδρολογικών παραδοχών να συμπεριλάβουν τους φυσικούς κινδύνους για τη λήψη μέτρων προστασίας που οδήγησαν στη διάβρωση του εδάφους και στην υδρολογική καταστροφή της γέφυρας. Η έγκαιρη επικαιροποίηση των προτύπων και των κανονισμών με νέα δεδομένα αποτελεί μέρος της προσπάθειας προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της βελτίωσης της ανθεκτικότητας των υποδομών.

Στο έργο της επόμενης ημέρας για τον θεσσαλικό κάμπο θα πρέπει να εξετασθούν εκ νέου οι δυνατότητες των λεκανών κατακράτησης των υδάτων και το σύστημα διαχείρισης αυτών. Το ίδιο ισχύει για τον έλεγχο των υδραυλικών ανοιγμάτων των γεφυρών και οχετών και την ενδεχόμενη ανύψωση της ερυθράς των οδών, όπου κριθεί αναγκαίο, σύμφωνα με το οργανωτικό και επιχειρησιακό πλάνο που προκριθεί να υλοποιηθεί. Εντός των πόλεων, η διάνοιξη περιμετρικών τάφρων, ο έλεγχος της επάρκειας του δικτύου συλλογής ομβρίων υδάτων για την αποχέτευση και αποστράγγιση των οδών και η διασφάλιση των ρεμάτων ακόμα και με την υπογειοποίησή τους, αποτελούν έργα υποδομής που θα αυξήσουν την προσαρμογή στα νέα δεδομένα της φύσης.

Καθώς η τεχνολογία μας δίνει σήμερα τη δυνατότητα να ενσωματώσουμε σένσορες σε κρίσιμα στοιχεία των υποδομών, ένα αυτοματοποιημένο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με διαβαθμισμένα επίπεδα συναγερμού, είναι ένα πρόσθετο εργαλείο για την προστασία του πληθυσμού.