ΠΑΣΟΚ: Σαν σήμερα η ίδρυση του κόμματος που άλλαξε την πολιτική ζωή της χώρας

ΠΑΣΟΚ: Η επίσημη παρουσίαση του νέου κόμματος έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 στο ξενοδοχείο «Κινγκ Πάλας» της Αθήνας.

Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) ιδρύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Υπηρέτησε ως κυβέρνηση από το 1981 μέχρι το 1989 και από το 1993 μέχρι το 1996 με πρωθυπουργό τον ιδρυτή του, Ανδρέα Παπανδρέου, από το 1996 μέχρι το 2004 με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη και από το 2009 μέχρι το 2011 με πρωθυπουργό τον Γιώργο Παπανδρέου.

ΠΑΣΟΚ: Η περίοδος πριν τη δημιουργία του

Η πτώση της Χούντας στις 24 Ιουλίου 1974, βρήκε τον Ανδρέα Παπανδρέου, 55 χρονών τότε, εξόριστο στον Καναδά. Ο ίδιος δεν έσπευσε να έλθει αμέσως στην Αθήνα, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά παρέτεινε την παραμονή του στο εξωτερικό με προτροπή των πολιτικών του φίλων, καθώς υπήρχαν φόβοι για τη ζωή του στο ρευστό πολιτικό τοπίο των πρώτων ημερών της μεταπολίτευσης, την οποία είχε χαρακτηρίσει απλά «αλλαγή φρουράς του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα».

Στα τέλη Ιουλίου διέψευσε τις πληροφορίες για την ίδρυση κόμματος, καθώς πίστευε ότι η δημοκρατία δεν είχε αποκατασταθεί και ότι αν τελικά πραγματοποιηθούν εκλογές αυτές θα είναι νόθες και διαβλητές. Στελέχη της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου και ιδιαίτερα ο Γιάννης Αλευράς θα τον πείσουν τελικά ότι στην Ελλάδα συντελούνται ουσιαστικές πολιτικές μεταβολές και ότι πλατιές λαϊκές μάζες περιμένουν ανυπόμονα την επιστροφή του στην Ελλάδα και την κάθοδό του στην πολιτική.

Όπως αναφέρει το sansimera.gr στις αρχές Αυγούστου ο Ανδρέας παίρνει την απόφαση να έρθει στην Ελλάδα και να ηγηθεί κόμματος, όχι της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου, όπως περίμεναν πολλοί, αλλά μιας νέας πιο ριζοσπαστικής πολιτικής παράταξης, με σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Στις 6 Αυγούστου συγκαλεί στο Βίντερτουρ της Ελβετίας για πρώτη και τελευταία φορά το εθνικό συμβούλιο του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), μιας αντιστασιακής οργάνωσης, που είχε ιδρύσει κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και διακήρυττε όχι μόνο την πτώση της χούντας, αλλά και «την αποδέσμευση της χώρας από την ξένη εξάρτηση» και «την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών, με τελικό στόχο το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας».

Στη συνδιάσκεψη συμμετείχαν γύρω στα 80 άτομα, τα οποία την επομένη αποφάσισαν τη διάλυση του ΠΑΚ και τη μετεξέλιξή του σε σοσιαλιστικό κόμμα, που να βασίζεται στις διακηρυγμένες αρχές του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Κινήματος. Παράλληλα, μια άλλη επιτροπή επιφορτιζόταν με τη συγγραφή ενός σχεδίου «διακήρυξης αρχών« του νέου πολιτικού σχηματισμού.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου επέστρεψε στην Ελλάδα το βράδυ της 16ης Αυγούστου και έτυχε αποθεωτικής υποδοχής από πολιτικούς του φίλους και χιλιάδες λαού στο αεροδρόμιο του Ελληνικού και κατά μήκος της διαδρομής προς το Καστρί. Το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα ήταν «ΝΑΤΟ, ΣΙΑ, προδοσία!». Μαζί του από το αεροπλάνο βγήκαν η σύζυγός του Μαργαρίτα, ο γιος του Γιώργος, ο Κίμων Κουλούρης, η Αγγέλα Κοκκόλα και ο Μιχάλης Ζιάγκας.

ΠΑΣΟΚ: Η ίδρυση

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος, σκοπός της δράσης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι να επιφέρει στη χώρα:

• Εθνική Ανεξαρτησία
• Λαϊκή Κυριαρχία
• Κοινωνική Απελευθέρωση και
• Δημοκρατική διαδικασία.

“Για να προστατέψουμε το έθνος, για να ανοίξουμε το δρόμο που οδηγεί στην αδέσμευτη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία. Σ’ αυτά τα πλαίσια πρέπει να ερμηνευτεί και η δικιά μας απόφαση να προχωρήσουμε σήμερα σε μια πολιτική πράξη, στη διακήρυξη των βασικών αρχών και στόχων ενός νέου πολιτικού Κινήματος, του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος”, ανέφερε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην ομιλία του στο κατάμεστο King Πάλας στο Σύνταγμα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου εμφανίστηκε καθυστερημένος στην αίθουσα της εκδήλωσης, φορώντας άσπρο πουκάμισο και φαρδιά δερμάτινη ζώνη.

Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε συντάξει έναν κατάλογο με 149 άτομα, ενώ στην αίθουσα βρίσκονταν ανάμεσα σε άλλους οι: Στ. Γιώτας, Χ. Λουκάκης, Π. Λάμπρου, Κ. Τσιγαρίδας, Ν. Μιχαλόπουλος, Ι. Τζώρτζης, Κ. Λαλιώτης, Μαρία Μίχα, Τ. Τουλούπας, Ν. Βγενόπουλος, Ι. Κορωναίος, Ξ. Πελοποννήσιος, Απ. Πρόκος, Μ. Κουτσόγιωργας, Αν. Λιβάνης, Αθ. Σκουλάς, Αγγέλα Κοκκόλα, Ασπα Μανδηλαρά, Αμαλία Φλέμινγκ, Ντ. Τριαρίδης, Αντ. Δροσογιάννης, Ι. Σκουλαρίκης, Κ. Νικολάου, Ελ. Βερυβάκης, Παν. Κρητικός, Κ. Ανδρουτσόπουλος, Γρ. Κασιμάτης, Γ. Παπαστρατής, Λ. Βασιλικόπουλος, Αρ. Μπουλούκος, Δ. Μπουλούκος, Στ. Πανταζόπουλος, Ι. Παπαδονικολάκης, Φ. Κούτσικας, Απ. Κακλαμάνης, Φ. Τόμπρας, Ι. Κουτσοχέρας, Γ. Χρυσάφης, Αθ. Τσιμπούκης, Γ. Τσαφούλιας, Ι. Πανούτσος, Σ. Βαλυράκης, Χρ. Παπαθανασίου, Γ. Λιάνης, Γ. Κίσσονας, Μ. Σάλλας, Π. Βουρνάς, Μένη Μαλιώρη, Στ. Τζουμάκας.

Οι συστατικές ομάδες του ΠΑΣΟΚ

Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης Μιχάλης Σπουρδαλάκης κατατάσσει τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε τρεις κατηγορίες. Η τυπολογία του είναι σε γενικές γραμμές, αλλά όχι οικουμενικά, αποδεκτή.

• Οι αριστεροί σοσιαλιστές. Αυτή την ομάδα αποτελούσαν μέλη του Π.Α.Κ., νεολαίοι που πρωταγωνίστησαν στον αντιχουντικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρώην μέλη του Ε.Α.Μ. και του Ε.Λ.Α.Σ. και γενικότερα οι μεγάλες ριζοσπαστικοποιημένες μάζες που συγκροτούσαν την κομματική βάση του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Η πιο καθαρά σοσιαλιστική ομάδα μέσα στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. αποκαλούταν «η Αριστερά της Αριστεράς». Πίστευαν γενικά στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, στην εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων, στο τέλος της εξάρτησης της χώρας από τις Η.Π.Α., στην παραδειγματική τιμωρία των χουντικών και σε μία εξωστρεφή εξωτερική πολιτική
• Οι εκσυγχρονιστές ή μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες. Στελέχη όπως ο Κώστας Σημίτης. Ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, ανήκαν στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Πίστευαν στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας και σε μία γενικά μετριοπαθή και σοσιαλδημοκρατική πολιτική.
• Οι «παλαιοκομματικοί» ή παλιοί βενιζελικοί και παλιοί φιλελεύθεροι. Στελέχη όπως ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Κεντρογενείς με σημεία αναφοράς τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φανατικά αντιδεξιοί αλλά και αντικομμουνιστές, είχαν μεγάλες ικανότητες στην απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Γίνονταν συνεχώς στόχος κριτικής για λαϊκισμό (από τους εκσυγχρονιστές) και για πολιτικαντισμό (από τους αριστερούς), όμως χωρίς αυτούς πολύ δύσκολα θα έφτανε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην εξουσία.

Κάτι που γνωρίζουν λίγοι είναι το γεγονός ότι το τελευταίο γράμμα στα αρχικά του ΠΑΣΟΚ στις αρχές ήταν “κόμμα”. Δηλαδή το αρχικό όνομα του ήταν Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα, αλλά με εντολή του Ανδρέα Παπανδρέου άλλαξε η λέξη “κόμμα” σε “κίνημα”. Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη δεν ενθουσίασε τα ΜΜΕ της εποχής. Οι δημοκρατικές εφημερίδες υποστήριζαν ήδη την Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Μαύρου στην οποία προστέθηκαν και άλλοι πολιτικοί με τον τίτλο Νέες Δυνάμεις, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση αγνόησε τις δραστηριότητες του Ανδρέα Παπανδρέου.

ΠΑΣΟΚ: Τα πρώτα χρόνια (1974-1981)

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. συμμετείχε για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές του 1974, αποσπώντας ποσοστό 13,58%, που μεταφράστηκε στην ανάδειξη 13 βουλευτών.

Την εκλογική επιτυχία ακολούθησε μία τάση εσωστρέφειας και εκκαθαρίσεως των αντιφρονούντων στοιχείων. Την άνοιξη του 1975 διαγράφτηκε από το κόμμα μία ομάδα τροτσκιστών, η οποία ίδρυσε αργότερα την τροτσκιστική οργάνωση Ξεκίνημα, ενώ ακολούθησε και η διαγραφή των περισσότερων στελεχών που προέρχονταν από τη Δημοκρατική Άμυνα. Μεταξύ αυτών ήταν και οι Νίκος Κωνσταντόπουλος και Σάκης Καράγιωργας, οι οποίοι ίδρυσαν μετέπειτα τη Σοσιαλιστική Πορεία.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1977 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διπλασίασε το ποσοστό του και εξέλεξε 93 βουλευτές, καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

ΠΑΣΟΚ : Για πρώτη φορά στη διακυβέρνηση της χώρας (1981-1989)

Τον Οκτώβριο του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., μετά από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 172 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε και τις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια ημέρα, με 40,12% και δέκα ευρωβουλευτές.

Το 1982 διαγράφεται από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ο γραμματέας Οργανωτικού του κόμματος, Νίκος Καργόπουλος. Μαζί με άλλα στελέχη του Γραφείου Οργανωτικού ίδρυσαν το Αγωνιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας. Τον ίδιο χρόνο διαγράφτηκε και ο βουλευτής του κόμματος Στάθης Παναγούλης, ο οποίος ίδρυσε την Ενιαία Σοσιαλιστική Παράταξη Ελλάδας.

Το Μάιο του 1984 διεξήχθη το 1ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ., παρουσία του Γιασέρ Αραφάτ και της χήρας του Αλιέντε. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μίλησε για τρεις ώρες και στο τέλος επανεξελέγη δια βοής ομόφωνα πρόεδρος του κόμματος. Εξελέγη επίσης και η πρώτη Κεντρική Επιτροπή.Στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βγήκε πρώτο, με ποσοστό 41,58% και δέκα ευρωβουλευτές.

Τον Ιούνιο του 1985, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε εκ νέου τις βουλευτικές εκλογές, με ποσοστό 45,82%, εξέλεξε 161 βουλευτές και σχημάτισε και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Το 1986 διαγράφτηκε από το κόμμα ο Γεράσιμος Αρσένης, επί σειρά ετών υπουργός Οικονομικών των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Ένα χρόνο αργότερα ίδρυσε το Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Τον Οκτώβριο του 1989, ωστόσο, επανήλθε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ..Το 1988, αποχωρούν οι Τάσος Ιντζές και Βασίλης Φίλιας και ιδρύουν τη Σοσιαλιστική Ένωση. Το 1989 εντάχθηκαν στο Συνασπισμό.

Η αναπτυξιακή στρατηγική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τις κυβερνήσεις ΠΑ.ΣΟ.Κ. την περίοδο 1984 – 1990 χαρακτηρίστηκε κυρίως από τη μεγάλη διασπορά των διαθέσιμων πόρων σε μικρά έργα υποδομής σε ολόκληρη τη χώρα. Η πολιτική αυτή στήριξε την οικονομική δραστηριότητα και διευκόλυνε τη βελτίωση του επιπέδου ζωής στις αγροτικές και περιμετρικές περιοχές. Αναβάθμισε το επαρχιακό δίκτυο μεταφορών και ενίσχυσε τον εκσυγχρονισμό των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων και την ίδρυση ξενοδοχείων μικρού και μεσαίου μεγέθους σε πολλές περιοχές.

Το 1989, περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης, λόγω του οικονομικού σκανδάλου Κοσκωτά, και με τον ιδρυτή του ασθενή, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχασε τις εκλογές του Ιουνίου του 1989 καθώς και τις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια ημέρα. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε αποχωρήσει από το κόμμα ο Αντώνης Τρίτσης, κορυφαίο στέλεχος και υπουργός των κυβερνήσεων Παπανδρέου, ιδρύοντας το Ελληνικό Ριζοσπαστικό Κίνημα.

ΠΑΣΟΚ: Οι σημαντικότερες ημερομηνίες μετά την πρώτη διακυβέρνηση

• 18 Ιουνίου 1989

Το ΠΑΣΟΚ είναι δεύτερο κόμμα με 39,13% λαμβάνει 125 έδρες. Στις ευρωεκλογές που λαμβάνουν χώρα την ίδια μέρα, το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 35,96% και εκλέγει 9 ευρωβουλευτές.

• 5 Νοεμβρίου 1989

Το ΠΑΣΟΚ ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου λαμβάνοντας 128 έδρες.

• 8 Απριλίου 1990

Δεύτερο κόμμα με 38,61% και 123 έδρες.

• 10 Οκτωβρίου 1993

Επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση με τη συντριπτική νίκη του 46,88% και 170 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται ξανά πρωθυπουργός της Ελλάδας.

• 12 Ιουνίου 1994

Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις ευρωεκλογές του 1994 με ποσοστό 37,64% και 10 ευρωβουλευτές.

• 18 Ιανουαρίου 1996

Ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται πρωθυπουργός της Ελλάδας από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου για λόγους υγείας.

• 23 Ιουνίου 1996

Ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών.

• 30 Ιουνίου 1996

Το σώμα του 4ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύει τον Κώστα Σημίτη, πρόεδρο του κινήματος.

• 22 Σεπτεμβρίου 1996

Ο Κώστας Σημίτης κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 41,49% και 162 έδρες και εκλέγεται πρωθυπουργός.

• 13 Ιουνίου 1999

Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο στις Ευρωεκλογές με ποσοστό 32.91% και 9 ευρωβουλευτές.

• 9 Απριλίου 2000

Νέα νίκη για το ΠΑΣΟΚ και τον Κώστα Σημίτη με ποσοστό 43,79% και 158 έδρες.

• 7 Ιανουαρίου 2004

Ο Κώστας Σημίτης παραιτείται από πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

• 8 Φεβρουαρίου 2004

Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου από ανοιχτή μαζική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες.

• 7 Μαρτίου 2004

Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο κόμμα με 40,55% και 117 έδρες.

• 13 Ιουνίου 2004

Στις Ευρωεκλογές, που λαμβάνουν χώρα, το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο με ποσοστό 34,03% εκλέγοντας 8 ευρωβουλευτές.

• 16 Σεπτεμβρίου 2007

Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης 38,10% και 102 βουλευτές. Προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας.

• 11 Νοεμβρίου 2007

Στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ συμμετέχουν 769.156. Πρόεδρος αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55.91% και ακολουθούν ο Ευάγγελος Βενιζέλος με 38.18% και ο Κώστας Σκανδαλίδης με 5.74%.

• 7 Ιουνίου 2009

Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009, το ΠΑΣΟΚ έρχεται πρώτο με 36,64% και εκλέγει 8 ευρωβουλευτές.

• 4 Οκτωβρίου 2009

Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες. Ο Γιώργος Παπανδρέου γίνεται πρωθυπουργός.

• 11 Νοεμβρίου 2011

Ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτείται από πρωθυπουργός και το ΠΑΣΟΚ στηρίζει κοινοβουλευτικά την κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.

• 18 Μαρτίου 2012

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από ανοιχτή εκλογική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν 236.151 ψηφοφόροι.

• 6 Μαΐου 2012

Το ΠΑΣΟΚ έρχεται τρίτο στις εκλογές με ποσοστό 13,18% και 41 έδρες.

• 17 Ιουνίου 2012

Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει ποσοστό 12,28% και 33 έδρες. Συμμετέχει στην τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ.

• 25 Ιουνίου 2013

Με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει με πολιτικά στελέχη και ο πρόεδρός του Ευάγγελος Βενιζέλος ορκίζεται Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.

• 25 Μαΐου 2014

Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στις ευρωεκλογές με το σχήμα τις Ελιάς, που λαμβάνει ποσοστό 8,02% και εκλέγει 2 ευρωβουλευτές.

• 25 Ιανουαρίου 2015

Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 4,68% και 13 έδρες.

• 14 Ιουνίου 2015

Η Φώφη Γεννηματά εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από εκλογές στις οποίες συμμετέχουν 52.388 μέλη και φίλοι του κινήματος. Στις εκλογές συμμετέχουν οι Ανδρέας Λοβέρδος και Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.

• 20 Σεπτεμβρίου 2015

Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στο σχήμα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και λαμβάνει ποσοστό 6,28% και 17 έδρες.

• 12 Νοεμβρίου 2017

Λαμβάνουν χώρα οι εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας του νέου φορέα της κεντροαριστεράς, έπειτα από πρόταση της Φώφης Γεννηματά στο Συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Συμμετέχουν 212.000 πολίτες.

• 19 Νοεμβρίου 2017

Στο δεύτερο γύρο των εκλογών συμμετέχουν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης. Πρόεδρος εκλέγεται η Φώφη Γεννηματά με ποσοστό 56,75%.

• 16 Μαρτίου 2018

Ιδρύεται το Κίνημα Αλλαγής.

• 26 Μαΐου 2019

Στις Ευρωεκλογές το Κίνημα Αλλαγής λαμβάνει ποσοστό 7,7% και εκλέγει 2 ευρωβουλευτές.

• 7 Ιουλίου 2019

Το Κίνημα Αλλαγής λαμβάνει 8,10% και 22 έδρες.