Ταινίες τρόμου: Γιατί μας αρέσουν

Ταινίες τρόμου: Υπάρχουν αρκετοί λόγοι πίσω από αυτή την επιλογή.

Οι ταινίες τρόμου αποτελούν αγαπημένο είδος για πολλούς σινεφίλ. Στα πρώτα χρόνια του κινηματογράφου, τα σενάρια των ταινιών τρόμου εμπνέονταν από χαρακτήρες βασισμένους σε ιστορίες της κλασσικής λογοτεχνίας του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, του Μπραμ Στόκερ, και της Μαίρη Σέλλεϋ. Το είδος αυτό έχει αντέξει στο χρόνο εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Το μακάβριο και το υπερφυσικό είναι συχνά θέματα. Το είδος αυτό μοιράζεται κοινά στοιχεία με τα είδη της φαντασίας, του υπερφυσικού και του θρίλερ.

Οι ταινίες τρόμου στοχεύουν συχνά στην ενεργοποίηση των εφιαλτών, των φόβων, των μεταστροφών και του τρόμου των θεατών. Η πλοκή αυτών των ταινιών συνήθως αφορά σε και εμπεριέχει στοιχεία από εξωγήινους, βαμπίρ, αίμα, βασανιστήρια, άγρια ζώα, φυσικές καταστροφές, λυκανθρώπους, ζόμπι, μούμιες, τέρατα, κατά συρροή δολοφόνους, ψυχοπαθείς, κανίβαλους, πνεύματα, δαίμονες, σατανισμό, φαντάσματα, μάγισσες, και άλλους χαρακτήρες που μπορούν να προκαλέσουν φόβο.

Τις βλέπουμε βραδινές ώρες, στο σκοτάδι, «κυνηγώντας» να τρομάξουμε. Γιατί όμως επιζητούμε αυτό το συναίσθημα. Το θέμα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον ερευνητών οι οποίοι έχουν διατυπώσει διάφορα συμπεράσματα.

Ταινίες τρόμου: Το να φοβάσαι κατά τη διάρκεια μίας ταινίας σε κάνει να είσαι σε εγρήγορση

Παρόλο που οι ταινίες τρόμου είναι ψεύτικες, η παρακολούθηση τους μπορεί να σε έχει σε εγρήγορση. «Ο εγκέφαλος μας δεν ξεχωρίζει πάντα τη φαντασία και την πραγματικότητα πλήρως αποτελεσματικά», λέει η Krista Jordan, κλινική ψυχολόγος με έδρα το Όστιν του Τέξας. «Για παράδειγμα, ζητήστε από κάποιον να περιγράψει τι νιώθει όταν δαγκώσει ένα λεμόνι, εάν το άτομο είναι πραγματικά καλό στην περιγραφή, οι σιελογόνιοι αδένες σας θα ενεργοποιηθούν».

Σύμφωνα με την ψυχολόγο, το ίδιο είδος δυσλειτουργίας μπορεί να συμβεί και όταν παρακολουθείτε ταινίες τρόμου. «Ο εγκέφαλος ξεχνά εκείνη τη στιγμή ότι αυτό που βλέπει δεν είναι πραγματικός κίνδυνος», λέει. Με τη σειρά του, το σώμα σας μπαίνει σε λειτουργία εγρήγορσης, που σημαίνει ότι είναι πλημμυρισμένο από χημικές ουσίες που προκαλούν αδρεναλίνη και ευφορία, όπως ενδορφίνες και ντοπαμίνη.

Ταινίες τρόμου: Είστε τρομοκρατημένοι, αλλά ταυτόχρονα ασφαλείς

Η Margot Levin, ψυχολόγος με έδρα τη Νέα Υόρκη υποστηρίζει το εξής: «Βλέπετε τρομακτικά πράγματα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που όλοι ποθούμε», και συνεχίζει «σκεφτείτε ένα μικρό παιδί που μαθαίνει να περπατά: Ένα από τα πράγματα που του αρέσει είναι να ξεφύγει από τον γονιό, να φτάσει σε ένα σημείο όπου είναι λίγο τρομακτικό αλλά στη συνέχεια να τρέξει και πάλι στην ασφάλεια της μαμάς και του μπαμπά. Πρόκειται για παιχνίδι με κίνδυνο αλλά με αίσθηση ασφάλειας».

Επίσης παρά την απουσία πραγματικής απειλής, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να αισθάνονται την αίσθηση της ολοκλήρωσης όταν τελειώνουν μια ταινία τρόμου. «Νιώθεις σαν να έχεις ασχοληθεί με κάτι που ήταν έξω από τη ζώνη άνεσής σου και αυτό σου δίνει αυτοπεποίθηση».

Ταινίες τρόμου: Σας βοηθούν να προετοιμαστείτε για τα χειρότερα

Οι ταινίες τρόμου σάς δίνουν μια άλλη ματιά για το πως μπορείτε να διαχειριστείτε απειλητικές καταστάσεις για τη ζωή σας. Αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώσετε πιο προετοιμασμένοι για τον πραγματικό κίνδυνο. Πρόκειται για την προσπάθεια να μάθουμε να προβλέπουμε τον κόσμο γύρω μας, υποστηρίζει ο Coltan Scrivner, υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Συγκριτικής Ανθρώπινης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. «Τι κάνουν άλλοι άνθρωποι, ακόμη και αν είναι φανταστικοί, όταν βρίσκονται σε τέτοιου είδους καταστάσεις; Τι κάνουν άλλοι όταν αντιμετωπίζουν κάποιο συγκεκριμένο είδος απειλής ή πρόκλησης;».

Ταινίες τρόμου: Σας βοηθούν προκειμένου να αντιμετωπίσετε μία δύσκολη κατάσταση

«Νομίζω ότι οι άνθρωποι που βλέπουν θρίλερ μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα, την αγωνία και το άγχος», λέει ο Scrivner. Πρόσφατα συνέγραψε μια μελέτη που δείχνει ότι όσοι είναι fan των θρίλερ είναι πιο ανθεκτικοί και λιγότερο ψυχολογικά στενοχωρημένοι από εκείνους που δεν τους αρέσουν αυτού του είδους οι ταινίες, απέναντι στη σημερινή πανδημία Covid-19 – πιθανότατα λόγω των καλών δεξιοτήτων τους.

«Πιστεύουμε ότι αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι fan των θρίλερ κατασκευάζουν ουσιαστικά μια εργαλειοθήκη για το πώς να αντιμετωπίσουν το άγχος ή το φόβο», λέει ο Scrivner. «Επειδή αυτό ακριβώς κάνετε όταν παρακολουθείτε μια ταινία τρόμου. Ρυθμίζετε τα συναισθήματά σας έτσι ώστε να βρίσκεστε στο μεταίχμιο ώστε και να είστε φοβισμένοι αλλά και να διασκεδάζετε».

Ταινίες τρόμου: Σας επιτρέπουν να εξερευνήσετε τη δική σας σκοτεινή πλευρά και σας διαφοροποιούν από τον δράστη

Το να ταυτιζόμαστε με τον δράστη είναι μία κλασική ερμηνεία του Φρόιντ ως προς το γιατί μας αρέσει ο τρόμος. Είναι ο ίδιος λόγος όπου ο Φρόιντ θα έλεγε ότι μας αρέσει να παρακολουθούμε πυγμαχία. Δεν παρομοιάζουμε τον εαυτό μας με το άτομο που τρώει ξύλο αλλά με αυτόν που δέρνει το άλλο άτομο. Πιστεύω ότι πολλοί θα δυσκολευτούν να το παραδεχτούν, αλλά νομίζω ότι έτσι είναι ως ένα βαθμό, λέει η ψυχολόγος Krista Jordan.

Επίσης, βλέποντας τα θύματα να κάνουν εξαρχής προφανή λάθη, για παράδειγμα, η οικογένεια μετακομίζει σε ένα τεράστιο σπίτι που τρίζουν τα πατώματα, οι πόρτες ανοιγοκλείνουν μόνες τους και παρόλα αυτά θα κατέβουν και στο υπόγειο χωρίς κάποια λάμπα ή έστω το κινητό τους και εκείνη την ώρα θα σκεφτείτε εσείς: «Εγώ δε θα το έκανα ποτέ αυτό! ή «μα καλά δε βλέπει τα φάντασμα, πέρασε από δίπλα του!». Αυτό, πέρα από ότι είναι διασκεδαστικό, σας κάνει να υπερέχετε του θύματος και να πιστεύετε ότι εσείς θα μπορούσατε να επιβιώσετε!