Holger Schmieding: Ύφεση στην Ευρωζώνη – Η θετική προοπτική της Ελλάδας

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg για την Ευρώπη, Holger Schmieding, αναλύει μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα. Αυτά αφορούν την πορεία των έντονων πληθωριστικών πιέσεων, την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, τους χειρισμών της ΕΚΤ, αλλά και την τροχιά που διαγράφει η ελληνική οικονομία.

Το παγκόσμιο προσκήνιο και η θέση της Ελλάδας στην οικονομία

Ο έμπειρος οικονομόλογος φέρνει στο προσκήνιο τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και τους κινδύνους  για μια βαθιά και σοβαρή ύφεση στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, υπογραμμίζει τους παράγοντες που διατηρούν προς ώρας χαμηλά τις πιθανότητες για μια νέα κρίσης χρέους. Επίσης, συμμερίζεται τις  θέσεις που λαμβάνει τόσο η Κομισιόν όσο και η Γερμανία αναφορικά με τον ενεργειακό «πόλεμο» στον οποίο βυθίζει την Ευρώπη, η Ρωσία.

Ο ίδιος αποδίδει εύσημα στις προσπάθειες που έχουν γίνει στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων υπέρ των αναπτυξιακών προοπτικών στη χώρα μας. Η Ελλάδα να αποτελεί ένα ισχυρό «turnaround story» που μπορεί ακόμη και να αποφύγει την ύφεση στις αρχές του νέου έτους. Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μεν ένα σημαντικό μέγεθος και έναν «μοχλό» επανεκκίνησης της εγχώριας οικονομίας, ωστόσο «κλειδί» αποτελεί η εξέλιξη της Ελλάδας σε έναν καλύτερο επενδυτικό προορισμό για επιχειρήσεις τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα μέτρα πρόληψης

Η κατάσταση για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πράγματι δύσκολη. Από τη μία, ο πληθωρισμός που βρίσκεται στο 10% και η αδυναμία του ευρώ έναντι του δολαρίου υποδηλώνουν την ανάγκη για περαιτέρω σημαντικές αυξήσεις στα επιτόκια. Από την άλλη πλευρά,  βρισκόμαστε μπροστά σε μια ύφεση, τη στιγμή που οι περαιτέρω αυξήσεις ενισχύουν τον κίνδυνο κατακερματισμού στις αγορές. Τους επόμενους μήνες, η ΕΚΤ πιθανότατα θα δώσει μια προτεραιότητα στην καταπολέμηση των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων και θα αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια. Εν συνεχεία, η βαθιά ύφεση και η έναρξη μιας πτωτικής τάσης για τον πληθωρισμό πιθανότατα θα αποτρέψουν τις περαιτέρω αυξήσεις από την ΕΚΤ.

Προβλέψεις του οικονομολόγου Holger Schmieding

Δεν αναμένει μια νέα κρίση χρέους. Με πιθανή εξαίρεση την Ιταλία, άλλες πρώην αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης έχουν καταγράψει σημαντικά βήματα μέσω των μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, είναι πολύ λιγότερο ευάλωτες από ό,τι ήταν στην αρχή της Κρίσης Χρέους στην Ευρωζώνη κατά το 2010. Το ισχυρό ευρωπαϊκό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης με δύναμη «πυρός» τα 750 δισ. ευρώ βοηθά επίσης στον περιορισμό των κινδύνων.

Το πιο σημαντικό ωστόσο, είναι ότι οι αγορές γνωρίζουν ότι η ΕΚΤ πιθανότατα θα παρέμβει μαζικά σε περίπτωση μια άτακτης υπερβολικής αύξησης των αποδόσεων των ομολόγων. Η ΕΚΤ δεν θα αποτρέψει κάποια περαιτέρω αύξηση των αποδόσεων, αλλά θα αποτρέψει οποιοδήποτε ισχυρό πανικό στις αγορές. Στην Ιταλία, εναπόκειται στη νέα, πιθανή, πρωθυπουργό Giorgia Meloni να ακολουθήσει μια λογική βάση πολιτικών επιλογών. Ευτυχώς, φαίνεται να έχει εγκαταλείψει ένα μεγάλο τμήμα της παλαιάς ευρωσκεπτικιστικής ρητορικής της.

Ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι σκληρός, για την εξαιρετικά εκτεθειμένη Γερμανία (και ορισμένους ανατολικοκεντροευρωπαίους γείτονες της Ρωσίας) ακόμη περισσότερο από ό,τι για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Αναμένουμε μια σοβαρή ύφεση το χειμώνα. Ειδικότερα ωστόσο, η γερμανική απάντηση απέχει πολύ, μέχρι στιγμής, από το τέλειο. Η Γερμανία θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα για να περιορίσει την εκτίναξη των τιμών ενέργειας.

Διαθέτει τον δημοσιονομικό χώρο για να προστατεύσει τους καταναλωτές της και τις εγχώριες επιχειρήσεις και εταιρείες από την ενεργειακή «καταιγίδα», κάνοντας πλέον χρήση αυτού ακριβώς του χώρου. Από την άλλη, αρκετές από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της κρίσης έχουν μια βάση και ένα νόημα. Εξαίρεση μπορεί να αποτελούν τα προτεινόμενα ανώτατα όρια τιμών (πλαφόν) στις εισαγωγές ενέργειας, καθώς μπορεί να οδηγήσουν τους πωλητές – παραγωγούς να αναζητήσουν άλλους πελάτες αλλού.

Οι προπτικές της ελληνικής οικονομίας

Μετά την απότομη πτώση του ελληνικού ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της Κρίσης Χρέους και των αναταραχών που προκλήθηκαν κατά την περίοδο Βαρουφάκη, η Ελλάδα έδειξε πως έχει ένα μεγάλο «έδαφος» να καλύψει. Όμως, χάρη στις μεταρρυθμίσεις που δρουν υπέρ της ανάπτυξης, έχει μετατραπεί σε μια από τις πιο δυναμικές οικονομίες της Ευρωζώνης.

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα μπορεί ακόμη και να αποφύγει την ύφεση στις αρχές του 2023. Παράλληλα, το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU) βοηθά, αλλά δεν καθίστανται ο σημαντικότερος παράγοντας, καθώς «κλειδί» αποτελεί το γεγονός, πως η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε έναν καλύτερο επενδυτικό προορισμό για επιχειρήσεις τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό.

Η χώρα έχει ακόμα μια καλή ευκαιρία να ανακτήσει το καθεστώς της επενδυτικής βαθμίδας κάποια στιγμή το επόμενο έτος, ενώ περαιτέρω στήριξη παρέχουν τόσο η σταθερή αναπτυξιακή τάση όσο και τα χαμηλά επιτόκια μέσω των οποίων η Ελλάδα έχει «κλειδώσει» ένα μεγάλο τμήμα του δημόσιου χρέους της, χάρη στους Ευρωπαίους εταίρους της.