O Σαρλ Μισέλ «αναζωογονεί» το ευρωπαϊκό μέλλον της Τουρκίας

Κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο επικεφαλής του Συμβουλίου της ΕΕ Σαρλ Μισέλ υποσχέθηκε να «αναζωογονήσει» το ευρωπαϊκό μέλλον της Τουρκίας, ενώ λίγες ώρες νωρίτερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Βρυξέλλες είχε απορρίψει το αίτημα της Άγκυρας να ξεπαγώσει οι διαπραγματεύσεις για την ένταξή της στην ΕΕ.

Ο Ερντογάν βρισκόταν στη μέση μιας συνάντησης με τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τον Σουηδό πρωθυπουργό Ουλφ Κρίστερσον για να συζητήσουν την προσπάθεια της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ όταν βγήκε να συναντήσει τον Σαρλ Μισέλ.

Η απόφαση της Τουρκίας να ξεμπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας ήρθε αμέσως μετά, εγείροντας πολλά ερωτήματα σχετικά με τα όσα ειπώθηκαμ και τον ρόλο του Σαρλ Μισέλ.

Αφού μίλησε στον Ερντογάν, ο Μισέλ έγραψε στο Twitter ότι είχαν μια «καλή συνάντηση» κατά την οποία διερεύνησαν μελλοντικές ευκαιρίες να φέρουν τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας «στο προσκήνιο και να αναζωογονήσουν τις σχέσεις μας».

Ο Μισέλ είπε επίσης ότι το Συμβούλιο της ΕΕ κάλεσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση με σκοπό να προχωρήσουν «με στρατηγικό και στραμμένο προς το μέλλον τρόπο».

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καλωσόρισαν αμφότεροι στο Twitter τα «καλά νέα» που έρχονται από το Βίλνιους, χωρίς να σχολιάσουν την πρόταση «αναζωογόνησης» του Μισέλ.

Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση μεταξύ Μισέλ και Ερντογάν, η Επιτροπή είχε ωστόσο απορρίψει το αίτημα της Τουρκίας για επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ – που έχουν παγώσει από το 2018 – ώστε η Άγκυρα να δώσει το πράσινο φως στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Η Επιτροπή κατέστησε σαφές ότι επρόκειτο για δύο διαφορετικές διαδικασίες. Επιπλέον, η έκθεση προόδου της Κομισιόν για το 2022 έδειξε ότι η Τουρκία συνεχίζει να υστερεί σε διάφορους τομείς που κυμαίνονται από εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο -δύο κράτη μέλη της ΕΕ- οπισθοδρόμηση στη δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένου ενός δικαστικού συστήματος που ελέγχεται από την κυβέρνηση.

Δεν είναι σαφές εάν ο Μισέλ συμβουλεύτηκε άλλους ευρωπαίους ηγέτες, όπως η φον ντερ Λάιεν, πριν ασχοληθεί με την Άγκυρα. Δεν είναι επίσης σαφές εάν οι υποσχέσεις του Μισέλ ήταν ευσεβείς πόθοι, με σκοπό να επιτρέψουν στον Ερντογάν να ικανοποιήσει το εγχώριο κοινό του και να δικαιολογήσει το πράσινο φως του για τη Σουηδία, ή κάτι πιο συγκεκριμένο.

Το Βερολίνο πυροδοτεί

Το βέβαιο είναι ότι ο Ερντογάν δεν δεσμεύτηκε για ένα ακριβές χρονοδιάγραμμα για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η προσπάθειά του να εξαρτήσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ Η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ έχει προκαλέσει την απογοήτευση των κρατών μελών της ΕΕ, ιδιαίτερα της Γερμανίας.

«Δεν νομίζω ότι αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως ένα σχετικό θέμα», είπε ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο. Άλλοι Γερμανοί πολιτικοί ήταν πολύ λιγότερο διπλωματικοί. “Η απαίτηση του Ερντογάν είναι μια ανοιχτή προσβολή”, δήλωσε ο φιλελεύθερος βουλευτής του FDP Thomas Hacker . Κάποιοι κατηγόρησαν την τουρκική κυβέρνηση ότι προσπαθεί να παρακάμψει τα κριτήρια της ΕΕ μέσω των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στο ΝΑΤΟ, ειδικά επειδή οι δύο οργανισμοί δεν σχετίζονται μεταξύ τους. “Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η βάση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας βασίζεται στα κριτήρια [ΕΕ] της Κοπεγχάγης και όχι στις συζητήσεις για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ”, τόνισε ο Μαξ .

Ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ «θα πρέπει να επηρεαστούν από την απόπειρα εκβιασμού του Ερντογάν», επέμεινε ο Florian Hahn, εκπρόσωπος του συντηρητικού, χριστιανοδημοκρατικού κόμματος CSU για την πολιτική ασφαλείας . «Επειδή ένα πράγμα είναι σαφές: η Τουρκία δεν έχει μέλλον στην ΕΕ στο άμεσο μέλλον», πρόσθεσε.

Ο Norbert Röttgen, ειδικός εξωτερικής πολιτικής του CDU (κεντροδεξιά), υπογράμμισε ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι δύο ξεχωριστοί οργανισμοί». Αλλά έχουν κοινό το γεγονός ότι “ο εκβιασμός δεν είναι αποδεκτός τρόπος επιχειρηματικής δραστηριότητας” , πρόσθεσε .

Αποκατάσταση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας

Η Αθήνα, η οποία ήρε την αντίθεσή της στην ένταξη της Άγκυρας στην ΕΕ το 1999, παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της κατάστασης με την Τουρκία, η οποία πρόσθεσε ένα άλλο ερώτημα στο «παζάρι»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε σε συνέντευξή του στο CNN νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι «η Τουρκία επιδιώκει να αναβαθμίσει τα αεροσκάφη της F-16. Και ο [Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος] Μητσοτάκης στην Ελλάδα επίσης αναζητά βοήθεια. » Η «βοήθεια» στην οποία αναφέρεται ο Μπάιντεν είναι το αίτημα της Ελλάδας να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-35 από την Ουάσιγκτον για να ενισχύσει την ασφάλειά της στην περιοχή.

«Αυτό που προσπαθώ να κάνω, ειλικρινά, είναι να δημιουργήσω μια κοινοπραξία που ενισχύει το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα της Ελλάδας και της Τουρκίας και επιτρέπει στη Σουηδία να παρέμβει. Αλλά είναι σε εξέλιξη. Δεν έχει γίνει ακόμα », συνέχισε ο Μπάιντεν.

Η Αθήνα αναζητά εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι ο αναβαθμισμένος στόλος των F-16 της Τουρκίας δεν θα αποτελέσει απειλή στο Αιγαίο, εν μέσω μιας συνεχιζόμενης θαλάσσιας διαμάχης στην οποία η Τουρκία αμφισβητεί ανοιχτά την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος στο παρελθόν έχει αντιταχθεί στην πώληση F-16 στην Τουρκία λόγω της επιθετικής της στάσης στη Μεσόγειο, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι συζητήσεις για τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών F-16 βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.

«Έχουμε συνομιλίες με την κυβέρνηση [Μάιντεν] […]. Εάν μπορούν να βρουν έναν τρόπο να διασφαλίσουν ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον των γειτόνων της θα σταματήσει, η οποία ήταν ηρεμία τους τελευταίους μήνες, αυτό είναι υπέροχο, αλλά πρέπει να υπάρχει μια μόνιμη πραγματικότητα», είπε, σύμφωνα με το Reuters.

Μητσοτάκης και Ερντογάν αναμένεται να έχουν διμερή συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.Δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου αναφέρουν ότι οι δύο χώρες στοχεύουν σε «επαναφορά» των σχέσεών τους, κάτι που επιθυμεί ιδιαίτερα η Ουάσιγκτον. Επικαλούμενοι πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, τονίζουν επίσης ότι η Αθήνα δεν περιμένει πολλά από τη συνάντηση, επιμένοντας ότι το μόνο θέμα που συζητήθηκε με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αμφισβητεί το γενικό status quo στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Αν και τα δημόσια οικονομικά των δύο χωρών δεν είναι σε καλή κατάσταση, ελληνικά ΜΜΕ ανέφεραν τη Δευτέρα ότι η Ουάσιγκτον θα καλύψει τις αμυντικές ανάγκες και των δύο.