Το lockdown βάζει «φρένο» στην εποχική γρίπη – Τι εξηγούν οι επιστήμονες

Τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σχεδόν σε όλον τον πλανήτη εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού περιορίζουν και την εποχική γρίπη. Ποιο ρόλο παίζουν σε αυτό οι ανθεκτικοί ρινοϊοί;

Με τον δικό της τρόπο έχει συμβάλλει η πανδημία του κορωνοϊού στη γρίπη και τα εποχικά κρυολογήματα. Το βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η Ελλάδα, έχει μπει και “επισήμως” στη χειμερινή περίοδο της γρίπης και των κρυολογημάτων, όμως τα επίπεδα των εποχικών λοιμώξεων από ιούς της γρίπης, ρινοϊούς και άλλους πιο αβλαβείς κορωνοϊούς παραμένουν σε πολύ χαμηλά ποσοστά. Γιατί συμβαίνει άραγε αυτό;

Η απάντηση είναι εύκολη και ακούει στο όνομα “Covid-19”.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σχεδόν σε όλον τον πλανήτη έχουν συμβάλει σε αυτό. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι τα μέτρα κατά του SARS-CoV-2, όπως lockdown, χρήση μάσκας, αποφυγή κοινωνικών επαφών και ταξιδιών, πλύσιμο χεριών, έχουν τεράστια επίπτωση και στις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις πέρα από την Covid-19.

Είναι ενδεικτικό, σύμφωνα με το «Nature», είναι ότι στο νότιο ημισφαίριο της Γης, όπου ο χειμώνας πέρασε, η εποχική γρίπη δεν εμφανίστηκε σχεδόν καθόλου. Μάλιστα, μεταξύ Απριλίου – Ιουλίου 2020 καταγράφηκαν ασυνήθιστα χαμηλοί αριθμοί κρουσμάτων γρίπης σε Νότια Αμερική, Νότια Αφρική και Αυστραλία. Κάτι παρόμοιο ίσως συμβεί και στο βόρειο ημισφαίριο, τουλάχιστον όσον αφορά τη γρίπη.

Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα βοηθήσει πολύ τα νοσοκομεία και τους εργαζόμενους σε αυτά, που ήδη πιέζονται λόγω της Covid-19.

Αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι ειδικοί στο βόρειο ημισφαίριο πιστεύουν πως θα υπάρξει μια πολύ ήπια περίοδο εποχικής γρίπης 2020-2021, χωρίς πάντως να μπορούν να αποκλείσουν τελείως τη δυσάρεστη έκπληξη ταυτόχρονων κυμάτων Covid-19 και γρίπης από το νέο έτος. Η αμφιβολία εν μέρει οφείλεται στο ότι η εποχική γρίπη δεν έχει κατανοηθεί καλά όλα αυτά τα χρόνια. Κανένας για παράδειγμα δεν γνωρίζει γιατί τα τελευταία χρόνια η Αυστραλία είχε χτυπηθεί βαριά από την γρίπη, αλλά όχι η γειτονική Νέα Ζηλανδία.

Την ίδια ώρα σημειώνεται πως οι ιοί της γρίπης δεν είναι οι μόνοι που έχουν επηρεαστεί από την πανδημία. Υπάρχουν εκατοντάδες ιοί που προκαλούν αναπνευστικά συμπτώματα παρόμοια με αυτά του κρυολογήματος, οι οποίοι επίσης -όπως δείχνει η εμπειρία του νοτίου ημισφαιρίου- φαίνεται να έχουν περιοριστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) που εμφανίζει απότομη μείωση κρουσμάτων. Πρόκειται για ένα κοινό ιό, ο οποίος συνήθως μολύνει μικρά παιδιά και μερικές φορές προκαλεί επιπλοκές, όπως η πνευμονία. Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον RSV, ο οποίος προκαλεί περίπου το 5% των θανάτων παιδιών έως πέντε ετών παγκοσμίως.

Οι ρινοϊοί είναι ανθεκτικοί στον Sars-Cov-2.

Μια οικογένεια ιών που δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί από την πανδημία, σύμφωνα με την ειδική στην παιδιατρική λοιμωξιολογία, Τζάνετ Ένγκλουντ, του Νοσοκομείου Παίδων του Σιάτλ, είναι οι ρινοϊοί, η κύρια αιτία κρυολογημάτων, ιδίως στα παιδιά. Υπάρχουν περισσότερα από 100 στελέχη ρινοϊών και καμιά δεκαριά συνήθως κυκλοφορούν σε οποιαδήποτε κοινότητα. Οι έως τώρα αναφορές δίνουν μια εικόνα ότι οι λοιμώξεις από αυτούς τους ιούς δεν έχουν σταματήσει και κανείς δεν ξέρει γιατί οι ρινοϊοί εμφανίζουν αυτή την ανθεκτικότητα εν μέσω πανδημίας.

Εν μέρει αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι οι ρινοϊοί -σε αντίθεση με τους ιούς της γρίπης και τους κορωνοϊούς– δεν διαθέτουν εξωτερικό λιπώδες περίβλημα που είναι ευάλωτο στα σαπούνια και στα αντισηπτικά, συνεπώς εκτιμάται ότι είναι πιο σταθεροί πάνω στις επιφάνειες των χεριών και των αντικειμένων. Ακόμη υπάρχει σε μεγαλύτερο ποσοστό ασυμπτωματική μετάδοση των ρινοϊών από ό,τι των ιών της γρίπης ή των κορωνοϊών, πράγμα που, μεταξύ άλλων, τους επιτρέπει να κυκλοφορούν πιο ελεύθερα στα σχολεία, όπου μόνο τα εμφανώς άρρωστα παιδιά μένουν στο σπίτι τους.

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι το κοινό κρυολόγημα ίσως παρέχει μια μερική προστασία έναντι της Covid-19.

Πρόσφατη μελέτη σε περισσότερα από 800.000 άτομα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ενήλικες που είχαν κρυολογήσει τον προηγούμενο χειμώνα, είναι λιγότερο πιθανό να βγουν φέτος θετικοί στα τεστ για το νέο κοροωνοϊό. Αυτό ίσως συμβαίνει γιατί μια προηγούμενη λοίμωξη από άλλο κορωνοϊό του κοινού κρυολογήματος παρέχει κάποια διασταυρούμενη ανοσία και έναντι του πανδημικού Sars-Cov-2, παρόλο που κάποιος μπορεί να κολλήσει τον ίδιο κορωνοϊό του κρυολογήματος ξανά και ξανά ή ακόμη να κολλήσει ταυτόχρονα πολλούς ιούς του κρυολογήματος.

Σύμφωνα με τον ανοσολόγο Σκοτ Χένσλεϊ του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, λόγω παρελθουσών λοιμώξεων από άλλους κορωνοϊούς, περίπου ο ένας στους τέσσερις ανθρώπους έχουν αντισώματα που μπορούν να προσδεθούν και στο νέο κορωνοϊό Sars-Cov-2, αποτρέποντας τον έτσι να μολύνει όλο το σώμα. Όμως δεν έχουν πειστεί όλοι οι επιστήμονες ότι πράγματι υπάρχει τέτοια διασταυρούμενη ανοσία από άλλους κορωνοϊούς του κρυολογήματος, η οποία να είναι αποτελεσματική ως προστασία κατά της Covid-19.