Πόσο στοιχίζει οικονομικά στους Βρετανούς ο θάνατος της Ελισάβετ;

Η αργία για την κηδεία, τα νέα χαρτονομίσματα και κέρματα, η αναστολή των απεργιών και η αναβολή αύξησης των επιτοκίων

Έχει συναισθηματικό κόστος για τους Βρετανούς η απώλεια της Ελισάβετ Β’. Έχει όμως και οικονομικό κόστος, το οποίο οι ειδικοί ξεκίνησαν να υπολογίζουν αμέσως μόλις ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ ανακοίνωσε ότι η επόμενη Δευτέρα, 19 Σεπτεμβρίου, που θα γίνει η κηδεία της εκλιπούσης, θα είναι γενική αργία και θα παραμείνουν κλειστά τα περισσότερα καταστήματα και οι επιχειρήσεις της Βρετανίας, όπως επίσης και το Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Την εβδομάδα αυτή θα εξειδικευθούν από τους αρμόδιους υπουργούς οι λεπτομέρειες για το πώς θα κυλήσει αυτή η ημέρα εθνικού πένθους για τους Βρετανούς και κυρίως για τους Λονδρέζους. Διότι στην πρωτεύουσα αναμένεται να παραλύσουν τα πάντα για να κηδευθεί η ιδιαίτερα αγαπητή από τους υπηκόους της – τουλάχιστον στη μητρόπολη – βασίλισσα.

Διακριτική ευχέρεια

«Ανάλογα με τη φύση και την τοποθεσία της επιχείρησης και ανάλογα με τον τόνο των προγραμματισμένων εκδηλώσεων, ορισμένες εταιρείες και καταστήματα μπορεί να θέλουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να κλείσουν ή να αναβάλουν προγραμματισμένες ή τακτικές εκδηλώσεις τους, ιδιαίτερα την ημέρα της κρατικής κηδείας. Ωστόσο, αυτό βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια της κάθε επιχείρησης», σημειώνεται σε ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της βρετανικής κυβέρνησης.

Είναι ασαφής η ανακοίνωση και θα πρέπει να δοθούν περισσότερες διευκρινίσεις τις επόμενες ημέρες για το τι μέλλει γενέσθαι. Μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) η ειδικευμένη σε θέματα Ηνωμένου Βασιλείου οικονομολόγος του Γαλλικού Παρατηρητηρίου Οικονομικών Συγκυριών (OFCE) Κατρίν Ματιέ εξήγησε ότι «βάσει του βασιλικού διαγγέλματος οι Βρετανοί έχουν το δικαίωμα να μην εργαστούν αυτή την ημέρα, αλλά οι επιχειρήσεις δεν υποχρεώνονται να κλείσουν».

Το Χρυσό Ιωβηλαίο του 2002

Για να προβλέψουν τον οικονομικό αντίκτυπο της αργίας της επόμενης Δευτέρας κάποιοι αναλυτές ανατρέχουν στο παρελθόν. Θυμήθηκαν ότι στις 6 Φεβρουαρίου 2002, ημέρα κατά την οποία η βασίλισσα γιόρτασε το Χρυσό Ιωβηλαίο της στέψης της, είχε κηρυχθεί αργία σε ολόκληρη τη χώρα. Οι Βρετανοί είχαν απολαύσει μια μέρα άδειας από τη δουλειά για να γιορτάσουν τα 50 χρόνια της βασιλείας της Ελισάβετ Β’.

Σύμφωνα με έκθεση της βρετανικής Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ONS), η αργία είχε «στοιχίσει» 2,3% του ΑΕΠ της βρετανικής οικονομίας το μήνα εκείνο, που ως… κουτσοφλέβαρος ήταν de facto και λιγότερο παραγωγικός από τους άλλους μήνες του έτους, άρα και το ποσοστό λίγο παραπάνω «τσιμπημένο».

Σε επίπεδο τριμήνου (του πρώτου τριμήνου του 2002 δηλαδή) οι απώλειες του βρετανικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος υπολογίστηκε ότι έφθασαν στο 0,8%.

Δίνουν οι προ εικοσαετίας υπολογισμοί μια τάξη μεγέθους του κόστους που θα έχει αυτή τη φορά η αργία για τον τελευταίο αποχαιρετισμό στην άνασσα. Αλλά ίσως τώρα το οικονομικό κόστος να είναι μικρότερο. «Θα είναι σημαντικός ο οικονομικός αντίκτυπος, αλλά θα είναι μάλλον μετριασμένος διότι, την ίδια ημέρα, θα υπάρξει μια αναζωπύρωση της δραστηριότητας στις μεταφορές και στα ξενοδοχεία, καθώς πολλοί Βρετανοί θα ταξιδέψουν στην πρωτεύουσα για να αποτίσουν φόρο τιμής στη βασίλισσά τους», εκτιμά η Κατρίν Ματιέ.

Απεργίες και νομισματοκοπείο

Πέρα όμως από την αργία, η βρετανική κυβέρνηση έχει κηρύξει τη χώρα σε 10ήμερο εθνικό πένθος. Η οικονομική αποτίμηση του 10ημέρου αυτού δεν είναι εύκολη υπόθεση. Διότι στον απόηχο του θανάτου της Ελισάβετ Β’ από τη μια πλευρά ακυρώθηκαν διάφορες αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί για να γίνουν τις ημέρες αυτές.

Από την άλλη πλευρά, όμως, οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους και στα ταχυδρομεία ανέστειλαν τις απεργιακές κινητοποιήσεις που είχαν προγραμματίσει για να διαμαρτυρηθούν για τον πληθωρισμό και τη συνεπαγόμενη εκτίναξη του κόστους ζωής.

Αυτό σημαίνει ότι από τη μια πλευρά υπολειτουργούν διάφορες επιχειρήσεις και πέφτει, λόγω πένθους, ο ρυθμός των οικονομικών δραστηριοτήτων εν γένει, όμως από την άλλη αναστέλλονται κινητοποιήσεις που θα είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην εθνική παραγωγή και το ΑΕΠ. Υποθέτει βέβαια κανείς ότι οι εργαζόμενοι δεν παραιτήθηκαν από τις διεκδικήσεις τους και ότι θα επανέλθουν. Ουδείς γνωρίζει αν είναι πρόσκαιρο είναι το όφελος από την αναστολή των κινητοποιήσεων ή αν εν τω μεταξύ η νέα κυβέρνηση της Λιζ Τρας θα λάβει μέτρα που θα εξασφαλίσουν την κοινωνική ειρήνη.

Επιβαρυντικό αντίκτυπο θα έχει επίσης η άνοδος του Καρόλου Γ΄ στο θρόνο λόγω της ανάγκης που δημιουργείται να τυπωθούν νέα τραπεζογραμμάτια – αλλά και γραμματόσημα και διαβατήρια – και να κοπούν νέα κέρματα με τη μορφή του νέου βασιλιά ή με τα αρχικά του. Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν πολύ τη βρετανική οικονομία.

«Σίγουρα οι αλλαγές σε χαρτονομίσματα, κέρματα, γραμματόσημα κλπ. αντιπροσωπεύουν ένα κόστος για τα δημόσια οικονομικά, αλλά το κόστος αυτό μπορεί να πει κάποιος ότι θα είναι οριακό», διαβεβαιώνει στο AFP η οικονομολόγος Κατρίν Ματιέ.

Αναβολή και στα επιτόκια

Τέλος, δίχως ουσιαστικό αντίκτυπο στο επίπεδο ρευστότητας και στο κόστος του χρήματος θα είναι η λόγω πένθους αναβολή της συνεδρίασης της αρμόδιας για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής επιτροπής της που αποφάσισε η Τράπεζα της Αγγλίας. Η συνεδρίαση επρόκειτο να γίνει την Παρασκευή και αναβλήθηκε για μια βδομάδα.

Η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένεται να συνεχίσει την πολιτική ανόδου των επιτοκίων που εγκαινίασε τον περασμένο Δεκέμβριο. Έκτοτε έχει ανεβάσει το κόστος δανεισμού έξι φορές – την τελευταία μάλιστα, στις 12 Αυγούστου, κατά 50 μονάδες βάσης, από το 1,25% στο 1,75%.

Παρατηρεί κανείς ότι παρά τις έξι αυξήσεις επιτοκίων (οι πέντε κατά 25 μονάδες βάσης, η έκτη κατά 50), ο πληθωρισμός στη Βρετανία εκτινάχθηκε στο 10,1% τον Αύγουστο. Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός ήταν τον Αύγουστο 9,1%, με μόλις μία αύξηση επιτοκίων (κατά 50 μονάδες βάσης) που έκανε η Ευρωτράπεζα στις 22 Ιουλίου – η ΕΚΤ ξεκίνησε το «στρίψιμο της βίδας» με επτά μήνες καθυστέρηση συγκριτικά με την Τράπεζα της Αγγλίας.

Η δεύτερη αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης, που ανέβασε το βασικό προεξοφλητικό επιτόκιο της ΕΚΤ στο 1,25%, ανακοινώθηκε μόλις την περασμένη Παρασκευή.