Guardian: Στο φάσμα του υπερτουρισμού η Αθήνα – Η τουριστική έκρηξη απειλεί αρχαίους χώρους

“Καραβιές” τουριστών στριμώχνονται σε ομάδες κατά μήκος της λιθόστρωτης λεωφόρου κάτω από την Ακρόπολη, στα τέλη Νοεμβρίου σε ένα ανοιξιάτικο, παρά φθινοπωρινό πρωινό, ξεκινάει την περιγραφή του, το ρεπορτάζ του βρετανικού Guardian, για τα φετινά επιτεύγματα του ελληνικού τουρισμού.

Ωστόσο, αυτές οι “καραβιές” τουριστών ενέχουν και κινδύνους, τους οποίους αναλύει το βρετανικό δημοσίευμα, επικαλούμενο δηλώσεις του υπουργού Τουρισμού, Βασίλη Κικίλια και του Δημάρχου Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη.

Ο τουρισμός στην Αθήνα – ως Ελλάδα γενικά – έχει διαψεύσει κάθε προσδοκία, σημειώνει ο Gurdian. Ο οικονομικός κινητήρας της χώρας, προβλεπόταν να αποφέρει έσοδα 15 δισεκατομμυρίων ευρώ φέτος και φαινόταν καταδικασμένος, όταν οι κρατήσεις πάγωσαν τον Φεβρουάριο στην αρχή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αντίθετα, τα κέρδη είναι πιο πιθανό να ξεπεράσουν τα 18 δισ. ευρώ με τους αριθμούς των επισκεπτών να πλησιάζουν τα 30 εκατομμύρια – σχεδόν τρεις φορές τον πληθυσμό της χώρας – παρά τον πόλεμο, την απουσία Κινέζων επισκεπτών και την ανεπιθύμητη εμφάνιση μεδουσών, σύμφωνα με τον υπουργό Τουρισμού.

Στο απόγειο του καλοκαιριού, περίπου 16.000 παραθεριστές καθημερινά έκαναν την επίπονη ανάβαση στην Ακρόπολη με τα στενά της Πλάκας, και τα τουριστικά καταστήματα να πλημμυρίζουν από κόσμο.

Αλλά η ανάκαμψη μετά την πανδημία δεν είναι χωρίς κινδύνους. Ο Βασίλης Κικίλιας είναι ο πρώτος που λέει ότι η ακμάζουσα βιομηχανία πρέπει να εξαπλωθεί πιο ομοιόμορφα πέρα ​​από τις «δυόμισι περιοχές» που προσελκύουν τα πλήθη. Η βιωσιμότητα είναι επίσης στο μυαλό του δημάρχου Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα ζήτησε να επιβληθεί δημοτικός φόρος στους επισκέπτες για να αντιμετωπιστεί η αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες. Η Αθήνα θεωρούνταν πάντα ως οδός διέλευσης προς τα νησιά, ωστόσο περισσότεροι από 7 εκατομμύρια τουρίστες υπολογίζεται ότι κατέβηκαν στη μητρόπολη το 2022.

«Είναι άδικο να πληρώνουν το λογαριασμό 650.000 μόνιμοι κάτοικοι στην καρδιά της αρχαίας Αθήνας», λέει ο Κώστας  Μπακογιάννης. «Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την πόλη, πρέπει να προσαρμοστούμε με τον τρόπο που έχει σχεδόν κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και να εισαγάγουμε δημοτικό φόρο για τους επισκέπτες».

Οι Αμερικανοί που φτάνουν με 63 απευθείας πτήσεις την εβδομάδα ήταν το κλειδί για να γίνει η Ελλάδα τρίτος πιο δημοφιλής τουριστικός προορισμός στον κόσμο φέτος, σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου. Όμως, καθώς οι αξιωματούχοι καταμετρούν την επιτυχία ενός κλάδου που αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ, το φάσμα του υπερτουρισμού –από καιρό εμφανές σε νησιά όπως η Σαντορίνη– έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αυξανόμενοι αριθμοί για τη διατήρηση των πολιτιστικών πολύτιμων λίθων.

Ως έδρα 18 μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, η Ελλάδα αναδεικνύει ολοένα και περισσότερο τις προκλήσεις της διαχείρισης του αριθμού των επισκεπτών, με τους ειδικούς να τονίζουν τη λεπτή ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ της προστασίας των αρχαίων μνημείων και της ανάπτυξής τους για τουριστική χρήση. Η Ακρόπολη 495–429 π.Χ., η οποία είναι μεταξύ των καθορισμένων τοποθεσιών, ήταν η ίδια στο επίκεντρο της διαμάχης όταν το 2020 η κυβέρνηση εγκατέστησε τσιμεντένια μονοπάτια γύρω από το αριστούργημα του Περικλή και έναν αντιαισθητικό ανελκυστήρα από γυαλί και χάλυβα που χρηματοδοτήθηκε από ιδιώτες δωρητές για να βελτιώσει την πρόσβαση.

«Τα κόκκινα λαμπάκια αναβοσβήνουν», λέει ο Peter DeBrine, ο κορυφαίος σύμβουλος τουρισμού της Unesco. «Πρέπει να αρχίσουμε να ρωτάμε πόσο είναι πάρα πολύ και 16.000 επισκέπτες που φράζουν ένα μνημείο όπως η Ακρόπολη κάθε μέρα ακούγονται υπερβολικοί».

Ο DeBrine είπε ότι οι μελέτες έχουν δείξει ότι, περισσότερο από ποτέ, οι ταξιδιώτες ήθελαν βιώσιμες επιλογές.

Με τον τουρισμό να βρυχάται ξανά τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ, ήταν επιτακτική ανάγκη, είπε, να ληφθούν μέτρα χωρητικότητας σε δημοφιλείς τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς.

«Έχουμε περάσει από τον υπερτουρισμό στον τουρισμό εκδίκησης με το ίδιο καθαρό αποτέλεσμα», είπε στον Guardian, περιγράφοντας το τελευταίο ως μια εκρηκτική απάντηση στην πανδημία. «Αυτό που χρειάζεται είναι μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση που ξεκινά από τους καταναλωτές, αλλά επεκτείνεται στον τουρισμό και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι σαφές ότι οι αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για να ανακουφίσουν τον συνωστισμό σε μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, χωρίς να υποβαθμιστεί η τουριστική εμπειρία και να διασφαλιστεί η διατήρηση».

Το συνέδριο για την 50ή επέτειο της Unesco στους Δελφούς συζήτησε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και του υπερτουρισμού. Προέτρεψε τα μέλη να αλλάξουν τις τακτικές μάρκετινγκ εστιάζοντας στην προσέλκυση λιγότερων και πλουσιότερων τουριστών με μικρότερο αντίκτυπο, αντί για μεγάλες ομάδες.

«Ελπίζουμε ότι σύντομα τα εισιτήρια θα πωλούνται μόνο μέσω διαδικτύου, επειδή αυτός θα ήταν ένας σίγουρος τρόπος περιορισμού της πρόσβασης», λέει ο DeBrine, προσθέτοντας ότι η προσαρμογή των τιμών των εισιτηρίων ανάλογα με την εποχή θα μπορούσε επίσης να επιβληθεί με τα τέλη εισόδου να κοστίζουν περισσότερο στην κορύφωση του καλοκαιριού. «Η επιλογή του ταξιδιού κατά τη διάρκεια της χαμηλής σεζόν έχει τεράστιο αντίκτυπο».

Τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς στην ανατολική Ασία άρχισαν πρόσφατα να εφαρμόζουν ένα νέο εργαλείο διαχείρισης και στρατηγικής επισκεπτών της Unesco για τον προσδιορισμό της βάσης για τον αειφόρο τουρισμό.

«Μας έδωσε ένα στιγμιότυπο», εξήγησε η DeBrine. «Συνειδητοποιούμε ότι ο τουρισμός είναι η πηγή ζωής για τόσες πολλές κοινότητες και ζωτικής σημασίας για τις τοπικές οικονομίες, αλλά ο υπερτουρισμός είναι πραγματικός κίνδυνος. Ή είσαι έξυπνος και παίρνεις μέτρα ή σκοτώνεις τη χήνα που γεννά το χρυσό αυγό».