Focus: Πληθωρισμός στα χρόνια του «Σουλτάνου»

Τον Μάιο, ο πληθωρισμός είχε φτάσει στο 73% και, στις αρχές του μήνα, σκαρφάλωσε στο δυσθεώρητο 79%. Ο πληθωρισμός καλπάζει ταχύτατα στη χώρα του Ερντογάν, ο οποίος επιμένει να παραμένει ουσιαστικά αδρανής.

Αυτή τη στιγμή, η Τουρκία έχει εισέλθει σε έναν φαύλο κύκλο. Ο αυξανόμενος πληθωρισμός σημαίνει ότι γίνεται όλο και πιο μη ελκυστικό για τους ξένους επενδυτές να επενδύουν χρήματα στην Τουρκία. Εξάλλου, το ποσοστό πληθωρισμού είναι τώρα περίπου 22 τοις εκατό υψηλότερο από τα επιτόκια, που είναι η χειρότερη αναλογία όλων των αναδυόμενων οικονομιών στον κόσμο. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι τα 1.000 ευρώ, που θα επένδυε τώρα κάποιος στην Τουρκία, θα άξιζαν μόνο 836 ευρώ σε ένα χρόνο. Πρόκειται δηλαδή για μια απώλεια περίπου 16%.

Γι’ αυτό, όλο και λιγότεροι επενδυτές αποφασίζουν να επενδύσουν χρήματα στην Τουρκία. Κατά συνέπεια, δεν αγοράζουν τουρκικές λίρες, το επιτόκιο της οποίας συνεχίζει να πέφτει. Σε σχέση με το ευρώ, η τουρκική λίρα έχει υποχωρήσει κατά 33% μόνο τους τελευταίους τρεις μήνες. 

Αυτό με τη σειρά του επιταχύνει τον πληθωρισμό. Όσο λιγότερο αξίζει η λίρα, τόσο φθηνότερες γίνονται οι εξαγωγές και ακριβότερες οι εισαγωγές. Οι τουρκικές εταιρείες κερδίζουν όλο και λιγότερα χρήματα με τα προϊόντα τους στο εξωτερικό, αλλά, από την άλλη, πρέπει να πληρώνουν όλο και υψηλότερες τιμές για πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα.

Ωστόσο, η λογική πίσω από αυτόν τον φαύλο κύκλο δείχνει και την παρέμβαση που θα έπρεπε να κάνει η τουρκική κεντρική τράπεζα για να τον «σπάσει». Θα ήταν απαραίτητο να αυξηθούν τα επιτόκια σε επίπεδο πάνω από το ποσοστό του πληθωρισμού. Σε αυτή την περίπτωση, οι επενδυτές θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να πραγματοποιούν κέρδη στην Τουρκία, παρά τον υψηλό πληθωρισμό, και, κατά συνέπεια, να επενδύουν ξανά. Για να γίνει αυτό, αγοράζουν λίρες, το ποσοστό της οποίας θα αυξανόταν, καθιστώντας τις εξαγωγές ακριβότερες και τις εισαγωγές φθηνότερες. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές παραγωγού μειώνονται και, στη συνέχεια, ο πληθωρισμός. Η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε, στην περίπτωση αυτή, να μειώσει ξανά τα επιτόκια και ο κύκλος θα ξεκινούσε από την αρχή – αντίστροφα με τον τρόπο που είναι τώρα.

Εντούτοις, αυτό το βήμα δεν γίνεται από την παρούσα πολιτική ηγεσία της Τουρκίας. Ο Ερντογάν αρνείται, εδώ και χρόνια, αυτήν την απλή λογική της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Απεναντίας, κατηγορεί ακόμη και τα… υψηλά επιτόκια για υψηλό πληθωρισμό.

Με το βλέμμα στραμμένο στις κάλπες του επόμενου έτους, ο Ερντογάν ελπίζει να μην υποστεί σοβαρές εκλογικές απώλειες, παρά την έκρηξη του πληθωρισμού. Οι δημοσκοπήσεις έχουν αντίθετη γνώμη, αφού εμφανίζεται να καταγράφει απώλειες περί το 14% σε σχέση με τις πιο πρόσφατες εκλογές, που διεξήχθησαν το 2018.