Η Τέχνη είναι ξανά “εδώ”

Η πανδημία έπληξε την ανθρωπότητα χωρίς καμιά εξαίρεση, χωρίς ν΄ αφήσει ανέγγιχτη καμιά πλευρά της ζωής, κανένα κλάδο, καμιά ήπειρο ή χώρα. Από τους τομείς που “λαβώθηκαν” ήταν η Τέχνη, σε όλα τα επίπεδα της έκφρασης της. Το 2020, οι διεθνείς πωλήσεις έκαναν βουτιά στα 50,1 δισ. δολάρια, μετά τα 64 δισ. του 2019 αλλά στο… αντίο – τουλάχιστον στην ένταση και στον βαθμό του 2020 – του covid-19 η Τέχνη είναι πάλι εδώ!

Το 2021 ο κλάδος είχε σημαντική ανάκαμψη, σύμφωνα με έκθεση της φουάρ της Βασιλείας (Art Basel), υπό την αιγίδα της ελβετικής τράπεζας UBS.  Οπως δείχνουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία καταγράφεται άνοδος σε κάθε τομέα της αγοράς, από τη… διακοσμητική τέχνη, μέχρι τη σύγχρονη ψηφιακή τέχνη.

Ραγδαία άνοδος στα 65,1 δισ. δολάρια

Οι πωλήσεις έργων τέχνης και αντικών παγκοσμίως μέσω δημοπρασιών και γκαλερί ανήλθαν στα 65,1 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 29% σε σχέση με το 2020. Το ποσό αυτό, ωστόσο, απέχει αρκετά από το ρεκόρ τζίρου που σημειώθηκε το 2014 και άγγιξε τα 68,2 εκατ. δολάρια.

«Η αγορά έδειξε μεγάλη ανθεκτικότητα δεδομένης της αβεβαιότητας που συνεχίστηκε το 2021» επισημαίνει η ειδική σε θέματα πολιτιστικής οικονομίας δρ Κλερ ΜακΑντριου, ιδρύτρια της εταιρείας ερευνητικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα Arts Economics, η οποία έχει και την ευθύνη της έκθεσης.

Η εν λόγω έκθεση θεωρείται η πλέον έγκυρη ετήσια μελέτη της παγκόσμιας αγοράς τέχνης καθώς είναι η μοναδική που συμπεριλαμβάνει τόσο τα αποτελέσματα δημοπρασιών όσο και ιδιωτικών συναλλαγών. Κι αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο τα αποτελέσματά της δεν συμπίπτουν με εκείνα της 24ης ετήσιας έκθεσης για την παγκόσμια αγορά που συντάσσεται από τη διαδικτυακή βάση δεδομένων Artprice, η οποία παρουσιάστηκε προ δύο εβδομάδων από τη στήλη και βασίζεται σε ανάλυση των τιμών όπως διαμορφώνονται αποκλειστικά στις δημοπρασίες έργων τέχνης παγκοσμίως.

Οι dealers έργων τέχνης αναφέρουν πωλήσεις αξίας 34,7 δισ. δολαρίων από έργα και αντίκες το 2021. Μάλιστα, το 55% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως η περασμένη χρονιά ήταν πιο επικερδής από το 2020, ενώ μόλις το 24% αυτών δήλωσε πως είχε πτώση κερδών.

Δεδομένου ότι πολλοί οίκοι δημοπρασιών έχουν ήδη ανακοινώσει τα οικονομικά τους αποτελέσματα για το 2021, γνωρίζουμε ότι οι διεθνείς πωλήσεις δημοπρασιών κατέγραψαν άνοδο 27% σε σχέση με το 2020, φτάνοντας τα 26,3 δισ. δολάρια. Τα μεταπολεμικά έργα και η σύγχρονη τέχνη συνεχίζουν να βρίσκονται στην κορυφή της ζήτησης, με τις πωλήσεις έργων αυτής της κατηγορίας να ξεπερνούν τα 6,7 δισ. δολάρια, αποτελώντας το 55% των διεθνών πωλήσεων από δημοπρασίες.

Η έκθεση της Art Basel και UBS στις 279 σελίδες της καταγράφει την εκτίμηση ότι ο τζίρος των γκαλερί έφτασε τα 34,7 δισ. δολάρια το 2021, 18% υψηλότερος από εκείνον του 2020. Τα μεγαλύτερα κέρδη φέρεται ότι έχουν οι γκαλερί με τζίρο μεταξύ 5 και 10 εκατ. δολαρίων ετησίως και μικρότερα κέρδη εκείνες που έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών χαμηλότερο των 250.000 δολαρίων.

Οι πωλήσεις μέσω δημοπρασιών αυξήθηκαν επίσης το 2021, σύμφωνα με την έκθεση, φτάνοντας τα 26,3 δισ. δολάρια, αυξημένες κατά 47% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Κλειδί για την αύξηση αυτή αποτέλεσαν οι διαδικτυακές δημοπρασίες. Οι ιδιωτικές συναλλαγές μέσω των οίκων δημοπρασιών το 2021 συνεισέφεραν επιπλέον 4,1 δισ. δολάρια.

Κίνα η πρώτη

Η Κίνα (συμπεριλαμβανομένου του Χονγκ Κονγκ) διατηρεί τον τίτλο της μεγαλύτερης αγοράς δημοπρασιών, καταλαμβάνοντας το 33% παγκοσμίως, ξεπερνώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες (32%), ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται η Βρετανία με 13% και σαφώς χειρότερη απόδοση από το 2019, οπότε και κατείχε το 18% της παγκόσμιας αγοράς. Δυναμική εμφάνιση έκανε και η Γαλλία επωφελούμενη από τις συνέπειες του Brexit. Οι δημοπρασίες στη χώρα αυξήθηκαν περισσότερο από 60% με τζίρο 2,2 δισ. δολάρια, αυξάνοντας το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά στο 9%.

Αν και όπως προαναφέραμε η εν λόγω έκθεση θεωρείται η πλέον έγκυρη, γνώστες του χώρου εκφράζουν αμφιβολίες σχετικά με τον αναφερόμενο τζίρο των γκαλερί, δεδομένου ότι οι μεγάλες διεθνείς εκθέσεις επέστρεψαν με φυσική παρουσία – λόγω κορωνοϊού – το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και δεν θεωρούν επαρκές το δείγμα των 774 ευρωπαϊκών κατά κύριο λόγω γκαλερί που ανταποκρίθηκαν στην έρευνα, όταν μάλιστα το 37% εξ αυτών έχει κύκλο εργασιών άνω του ενός εκατ. δολαρίων τον χρόνο.