Αικατερίνα Παπανικολάου: Η ΑΔΑΕ οφείλει να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΣτΕ για τον Νίκο Ανδρουλάκη

Η ΑΔΑΕ θα πρέπει να συμμορφωθεί με την απόφαση-κόλαφο της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον νόμο Μητσοτάκη, που επέβαλε βαθύ σκοτάδι στις έρευνες για τις ενέργειες της ΕΥΠ, και να ενημερώσει τον Νίκο Ανδρουλάκη για τους λόγους της παρακολούθησής του. Αυτό προκύπτει από τα όσα είπε η Αικατερίνα Παπανικολάου, πρώην μέλος της ανεξάρτητης αρχής, η οποία μίλησε στο Kontra για τη σημασία της απόφασης του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου.

Η κ. Παπανικολάου σημείωσε ότι οπωσδήποτε πρέπει να καθαρογραφεί η απόφαση του ΣτΕ και να επιδοθεί στην αρχή, όπως είπε ο επικεφαλής της, Χρήστος Ράμμος στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. «Είναι πολύ σημαντικό να διαβάσουμε πρώτα την απόφαση. Αυτό δεν έχει συμβεί. Ό,τι έχουμε δει είναι μια περίληψη της απόφασης, έχει σημασία να δούμε το πλήρες κείμενο και κυρίως τις νομικές αποχρώσεις, τα λεπτά σημεία του ζητήματος» είπε.

«Η απόφαση αυτή είπε ότι η άρνηση της ΑΔΑΕ να ενημερώσει τον κ. Ανδρουλάκη σε σχέση με το γεγονός της παρακολούθησής του, στηριζόμενη στη διάταξη νόμου που ίσχυε εκείνη την εποχή, προσκρούει στο ελληνικό Σύνταγμα. Συνεπώς το ΣτΕ είπε ότι η διάταξη, στην οποία βασίστηκε η ΑΔΑΕ για να αρνηθεί την ενημέρωση του κ. Ανδρουλάκη είναι ανίσχυρη. Επομένως αυτό που είναι νομικά το επόμενο βήμα και σ’ αυτό απαντάει ήδη το ΣτΕ – επειδή κενό στο δίκαιο δεν υπάρχει – είναι πως αναζητούμε τη διάταξη που πρέπει να εφαρμοστεί για να ανταποκριθεί η ΑΔΑΕ στο αίτημα του κ. Ανδρουλάκη. Η διάταξη, που προΐσχυε εκείνης που το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική, έλεγε ότι είναι αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώσει τον παρακολουθούμενο για το γεγονός της παρακολούθησής του υπό δύο προϋποθέσεις. Όχι σε κάθε περίπτωση. Πρώτον, όταν το μέτρο έχει λήξει και δεύτερον, όταν πλέον δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο έχει επιβληθεί το μέτρο. Θα πρέπει λοιπόν σωρευτικά να πληρούνται αυτές οι δύο προϋποθέσεις προκειμένου η ΑΔΑΕ να ενημερώσει τον κ. Ανδρουλάκη» εξήγησε η κ. Παπανικολάου.

Το πρώην μέλος της ΑΔΑΕ ανέφερε πως έχει δίκιο ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης, που υποστήριξε ότι πρέπει να συνεδριάσει σχετικά η αρχή. «Πράγματι ο νόμος προβλέπει ότι αυτή είναι μια αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ και όχι μια προσωπική αρμοδιότητα του προέδρου της. Πράγματι πρέπει να συνεδριάσει η ΑΔΑΕ και να λάβει τη σχετική απόφαση. Προσέξτε όμως. Εδώ αυτό που πρέπει να κάνει το διοικητικό όργανο, που είναι η ανεξάρτητη αρχή, είναι να εφαρμόσει τη δικαστική απόφαση. Όταν μιλάμε για εφαρμογή δικαστική απόφασης, το όργανο της διοίκησης προς το οποίο απευθύνεται δεν έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει δική του ερμηνεία ως προς το περιεχόμενο του νόμου. Αυτό που καλείται να κάνει από το δικαστήριο είναι να επιβάλλει την ερμηνεία που υιοθέτησε το δικαστήριο. Δηλαδή όταν είχε το 2021 τροποποιηθεί η διάταξη που έδινε τη δυνατότητα να ενημερωθεί ο παρακολουθούμενος και καταργήθηκε αυτή η δυνατότητα, υπήρξαν διαφορετικές θέσεις και απόψεις. Υπήρξαν μέλη της αρχής που θεώρησαν ότι η διάταξη αυτή προσκρούει στο Σύνταγμα και κάποια άλλα τα οποία δεν τοποθετήθηκαν. Εδώ δεν βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο. Εδώ υιοθετούμε την ερμηνεία που επιβάλλει με ισχύ δεδικασμένου το ΣτΕ» ξεκαθάρισε.

«Μιλάμε για συμμόρφωση. Και μάλιστα να θυμίσουμε ότι στο ελληνικό Σύνταγμα υπάρχει ειδική διάταξη στο άρθρο 95, η οποία προβλέπει εκ του περισσού αλλά για εμφατικούς λόγους την υποχρέωση της διοίκησης να εφαρμόζει τις δικαστικές αποφάσεις. Προβλέπει μάλιστα συνέπειες γιατί υπάρχει ευθύνη των οργάνων της διοίκησης όταν αρνούνται να συμμορφωθούν με τις δικαστικές αποφάσεις. Άρα προς αυτή την κατεύθυνση είναι λυμένο το θέμα» υπογράμμισε.

Η κ. Παπανικολάου αναφέρθηκε και στο διάστημα που θα απαιτηθεί τόσο για να καθαρογραφεί η απόφαση του ΣτΕ όσο και για να συνεδριάσει η ΑΔΑΕ. «Όταν έχουμε φτάσει στην έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, όπως αυτή του ΣτΕ, σε σχέση με την ικανοποίηση ενός ατομικού δικαιώματος, όπως είναι το δικαίωμα στην προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου, σημαίνει ότι ήδη ο φορέας του δικαιώματος έχει υποστεί συνέπειες από την αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί σ’ αυτό που προβλέπει το Σύνταγμα, την τήρηση του απορρήτου των επικοινωνιών του. Άρα λοιπόν έχουμε ένα πρώτο ζήτημα. Η απόφαση του δικαστηρίου μετά την προσφυγή που έκανε ο θιγόμενος έρχεται να αποκαταστήσει αυτή την απόκλιση. Άρα επειδή οφείλουμε να επιστρέψουμε στον φορέα του δικαιώματος ακέραιο το δικαίωμά του, καταλαβαίνετε ότι οι χρόνοι της διοίκησης θα πρέπει να είναι οι ταχύτεροι δυνατοί» είπε.

Η ίδια απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξει επιμονή από πλευράς της ΑΔΑΕ στη μη ενημέρωση του Νίκου Ανδρουλάκη. «Οι συνάδελφοί μου στην ανεξάρτητη αρχή είναι μέλη εγνωσμένου κύρους. Νομίζω ότι τη διάταξη για την υποχρέωση της διοίκησης να εφαρμόζει τις δικαστικές αποφάσεις τη γνωρίζουν πολύ καλά. Μιλάμε για εφαρμογή δικαστικής απόφασης, όχι για ερμηνεία αντίστοιχη της αντίληψης ή προσέγγισης του καθενός» παρατήρησε.

Τέλος, σε ερώτηση αν μετά τον Νίκο Ανδρουλάκη, θα μπορέσουν να ενημερωθούν για τους λόγους της παρακολούθησής τους και άλλοι παρακολουθούμενοι, όπως οι Θ. Κουκάκης, Γ. Φλώρος και Κ. Χατζηδάκης, η κ. Παπανικολάου απάντησε: «Η συγκεκριμένη απόφαση αφορά τους δύο διαδίκους, την ελληνική πολιτεία η οποία εκπροσωπείται από την ΑΔΑΕ στην προκειμένη περίπτωση και τον κ. Ανδρουλάκη. Όμως υπάρχει μία όχι πολύ συνηθισμένη, πλην εμπεδωμένη νομολογία του ΣτΕ, η οποία λέει: Σε περίπτωση που έχει κηρυχθεί με απόφαση δικαστηρίου μια διάταξη νόμου ως ανίσχυρη διότι προσκρούει στο Σύνταγμα, σ’ αυτή την περίπτωση οι διοικητικές ομοειδείς πράξεις που έχουν εκδοθεί κατ’ εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης υπάρχει δυνατότητα να ανακληθούν από τη διοίκηση υπό την προϋπόθεση ότι εκείνοι που έχουν έννομο συμφέρον, δηλαδή εκείνοι που το επιθυμούν, θα προσφύγουν στο αρμόδιο διοικητικό όργανο, δηλαδή εν προκειμένω στην ΑΔΑΕ και θα ζητήσουν την ανάκληση της διοικητικής πράξης που τους αρνήθηκε όπως στον κ. Ανδρουλάκη την ενημέρωση επειδή στηρίχθηκε στην ίδια διάταξη που απαγόρευε την ενημέρωσή τους. Υπό αυτές μόνο τις προϋποθέσεις».

«Αν το ερώτημά σας αφορά ενδεχόμενη πρωτοβουλία της αρχής να ενημερώσει τους αναφερόμενους, όχι τέτοια υποχρέωση δεν υπάρχει. Θα πρέπει υπό προϋποθέσεις που σας περιέγραψα. Είναι λεπτό νομικό ζήτημα και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή» τόνισε.

«Νομίζω ότι στη συγκεκριμένη συγκυρία η ΑΔΑΕ με επικεφαλής τον πρώην αντιπρόεδρο του ΣτΕ δεν έχει να φοβηθεί κάτι. Τα ξέρει πολύ καλά ο κ. Ράμμος όλα αυτά, οπότε δεν θα υπάρξει δυσκολία να τα μεταφέρει στην πράξη» κατέληξε η κ. Παπανικολάου.