Μητσοτάκης: Πενταετές εθνικό σχέδιο δράσης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση

Μητσοτάκης: Πενταετές εθνικό σχέδιο δράσης για την προστασία των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.

Πενταετές εθνικό σχέδιο δράσης για την προστασία των παιδιών από την σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε ειδική εκδήλωση για την Ευρωπαϊκή ημέρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών ενώ τόνισε πως η προστασία των παιδιών αποτελεί βασική εθνική προτεραιότητα.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία ένα στα 5 παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης. Η σημερινή ημέρα η 18η Νοεμβρίου, έχει καθιερωθεί ως ευρωπαϊκή ημέρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, αποτελεί υπενθύμιση αυτής της ζοφερής πραγματικότητας και ένα κάλεσμα για δράση.

Τι περιλαμβάνει το πενταετές εθνικό σχέδιο δράσης

Το νέο σχέδιο δράσης είναι ολιστικό και περιλαμβάνει 11 άξονες του σχεδίου όπου αναδιαρθρώνουν τις ισχύουσες δομές και λειτουργίες. Θεσπίζεται Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης κρουσμάτων, το οποίο, όπως θα ορίζει σαφώς τους ρόλους όλων των εμπλεκομένων φορέων, από τις δικαστικές και τις διωκτικές αρχές έως τους κοινωνικούς λειτουργούς.

Μίλησε για το Εθνικό Αρχείο καταγραφής και επιτήρησης των κακοποιημένων παιδιών, το οποίο θα διευκολύνει την ανάληψη δράσης ανά περιστατικό, ενώ θα αποτρέπει την παρουσία ατόμων με βεβαρημένο παρελθόν κοντά σε παιδιά.

Τι θα εφαρμοστεί το προσεχές διάστημα

Πλέον όλοι οι φορείς δημόσιοι και ιδιωτικοί είναι υποχρεωμένοι να ορίζουν υπεύθυνο παιδικής προστασίας, προκειμένου να διαβιβάζει αμέσως τις σχετικές καταγγελίες, αλλά και να μπορεί και ο ίδιος να αναλαμβάνει δράση.

Ο κ. Μητσοτάκης μεταξύ άλλων ανέφερε πως είναι αναγκαία μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης, ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι ενήλικοι και να μάθουν τα παιδιά τα δικαιώματα τους, ενώ υπενθύμισε πως το νομικό μας πλαίσιο έχει ήδη ενισχυθεί μέσω των πρόσφατων αλλαγών στο Ποινικό Κώδικα, όπου τα συγκεκριμένα εγκλήματα έγιναν κακουργήματα, η παραγραφή τους ξεκινά πλέον από την ενηλικίωση του θύματος και το γεγονός πως ο βιασμός ανηλίκου επισύρει πλέον ποινή ισόβιας κάθειρξης.

Στον Γιώργο Γεραπετρίτη θα υπάγεται το σχέδιο δράσης

Ο πρωθυπουργός τόνισε πως το εν λόγω σχέδιο δράσης θα υπάγεται στον υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη, με υπεύθυνη τη βουλευτή, Έλενα Ράπτη, που, όπως είπε, έχει να επιδείξει πλούσια εμπειρία και δράση στο εν λόγω ζήτημα, ενώ εξήρε και τη συμβολή της υφυπουργού Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας, Νατάσας Συρεγγέλα. Σημείωσε ακόμη πως τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία θα επιβλέπει η εθνική συντονιστική επιτροπή με στελέχη συναρμοδίων υπουργείων και πρόσωπα με μεγάλη εμπειρία στο συγκεκριμένο τομέα.

Αναλυτικά οι 11 νέες πολιτικές

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης εγκαινιάζει 11 νέες πολιτικές και οργανώνει στην κατεύθυνση της προστασίας των παιδιών δεκάδες άλλες. Εμβληματικές είναι οι Διυπουργικές οριζόντιες πολιτικές, γιατί η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από την καθεμία από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες ακόμα και με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Αντιθέτως, απαιτείται συντονισμένη διατομεακή συνεργασία στον τρόπο απάντησης του κρατικού μηχανισμού σε τέτοια περιστατικά. Το ποιος εμπλέκεται, με τι ρόλο, τι κάνει, με ποια σειρά και πότε, σχεδιάζονται εκ νέου παραμερίζοντας την «παράδοση» των διαδικασιών της κάθε υπηρεσίας και προσδιορίζονται με πρώτιστο μέλημα την ισότιμη προστασία και την μη επαναθυματοποίηση του παιδιού-θύματος. Ενοποιούνται οι ενέργειες των φορέων στην περίπτωση υπόνοιας ή βεβαιότητας σεξουαλικής θυματοποίησης ενός παιδιού, ελαχιστοποιούνται οι φορές που το παιδί-θύμα καλείται να εξιστορήσει τις τραυματικές του εμπειρίες, επιταχύνονται οι διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης προκειμένου το παιδί να λάβει τις κατάλληλες υπηρεσίες υποστήριξης.

• (1) Θεσπίζεται ένα ενιαίο Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης Κρουσμάτων με προβλέψεις για τον τρόπο λειτουργίας των εμπλεκόμενων υπηρεσιών δικαιοσύνης, προστασίας του πολίτη, υγείας, πρόνοιας και εκπαίδευσης που θα καλύπτει όλες τις φάσεις παρέμβασης (Σύμβαση Lanzarote, άρθρο 10). Στο Πρωτόκολλο αυτό περιγράφονται με σαφήνεια οι ρόλοι των εισαγγελικών λειτουργών, της αστυνομίας, των κοινωνικών λειτουργών, των επαγγελματιών υγείας, σωματικής και ψυχικής και των εκπαιδευτικών λειτουργών στα περιστατικά σεξουαλικής θυματοποίησης παιδιών. Περιγράφονται σαφή βήματα για την αλληλουχία ενεργειών καθεμίας των εμπλεκόμενων υπηρεσιών σε όλη την επικράτεια.

Όλοι οι αρμόδιοι φορείς, με τον εντοπισμό μιας υπόνοιας, την διαβίβαση μιας καταγγελίας, την διαχείριση και αντιμετώπιση ενός κρούσματος σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού θα καταχωρούν το περιστατικό που έφτασε σε αυτούς σε ένα ενιαίο διατομεακό αρχείο καταγραφής κρουσμάτων. Έτσι, επιτυγχάνεται η ενοποίηση της εικόνας για το πόσα κρούσματα έρχονται σε γνώση των υπηρεσιών, διευκολύνεται η διατομεακή παρακολούθηση της εξέλιξης των ενεργειών αντιμετώπισης κάθε περιστατικού και υποστηρίζεται ουσιαστικά η εποπτεία της απρόσκοπτης λειτουργίας του συστήματος παιδικής προστασίας.

• (2) Θεσπίζεται η λειτουργία Εθνικού Αρχείου Καταγραφής και Επιτήρησης σεξουαλικά κακοποιημένων παιδιών (Σύμβαση Lanzarote, άρθρο 37),όπου ορίζονται πλέον με σαφήνεια οι υπηρεσίες ευθύνης όλων των συναρμόδιων Υπουργείων που θα είναι υποχρεωμένες να εγγράφουν όλα τα περιστατικά που έρχονται στην αντίληψή τους. Ορίζονται επίσης ποιοι επαγγελματίες από κάθε υπηρεσία και με ποιο τρόπο θα έχουν τη δυνατότητα καταγραφής και διαβαθμισμένης πρόσβασης στις πληροφορίες του ενιαίου αρχείου.

Έχει παρατηρηθεί, όταν αποκαλύπτονται περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ότι συχνά οι δράστες είχαν ήδη ιστορικό ανάλογων καταγγελιών ή καταδικών σε προηγούμενο χρόνο από την πρόσληψή τους στις προαναφερόμενες θέσεις εργασίας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο καθιερώνεται οριζόντια για όλες τις υπηρεσίες στις οποίες εργαζόμενοι ή εθελοντές έρχονται καθημερινά σε επαφή με παιδιά, η υποχρέωση των φορέων που τους απασχολούν, να ελέγχουν προκαταβολικά το μητρώο τους, αναφορικά με κατηγορίες σεξουαλικής θυματοποίησης ανηλίκων.

• (3) Προβλέπεται πλαίσιο ελέγχου εργαζόμενων και εθελοντών /η θέσπιση έκδοσης Ειδικού Ποινικού Μητρώου για αδικήματα σεξουαλικής βίας κατά ανηλίκων για προσωπικό που απασχολείται επαγγελματικά ή εθελοντικά σε υπηρεσίες με καθημερινή επαφή με παιδιά χωρίς περίοδο παραγραφής αδικημάτων και συγκεκριμένα μόνο για αυτά τα αδικήματα (Σύμβαση Lanzarote, άρθρο 5).

Σε όλες τις υπηρεσίες που έρχονται σε καθημερινή επαφή με παιδιά είναι απόλυτη ανάγκη όλοι οι επαγγελματίες να είναι ενήμεροι για το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, για τα σημεία αναγνώρισής του, καθώς και για τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την αναφορά τέτοιων υπονοιών ή καταγγελιών στις αρμόδιες αρχές, προκειμένου να διερευνηθούν καταλλήλως σύμφωνα με τις προβλέψεις του Εθνικού Πρωτοκόλλου, ιδιαίτερα στην εκπαίδευση και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας του παιδιού. Έτσι, σημεία που μπορούν να αξιολογηθούν δεν θα μένουν αδιερεύνητα, κρούσματα δεν θα «χάνονται» από την ορατότητα των υπηρεσιών και περιπτώσεις θα εντοπίζονται όσο το δυνατόν πιο πρώιμα, προκειμένου να σωθούν τα παιδιά-θύματα όσο το δυνατόν νωρίτερα.

• (4) Αναπτύσσονται σχήματα εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών των υπηρεσιών που έρχονται σε επαφή με παιδιά για την πρόληψη, αναγνώριση και αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης των παιδιών/Εγχειριδία καθοδήγησης αναφορικά με τον εντοπισμό και την διαχείριση των περιστατικών (Σύμβαση Lanzarote, άρθρο 10).

Σε όλους τους φορείς που έρχονται σε καθημερινή επαφή με παιδιά, είτε λειτουργούν εντός του δημοσίου τομέα είτε του ιδιωτικού, κερδοσκοπικού ή μη, είναι ανάγκη να καθιερωθούν πολιτικές μηδενικής ανοχής στην σεξουαλική θυματοποίηση των παιδιών. Όπως έχει δείξει η ευρωπαϊκή εμπειρία, οι πολιτικές αυτές, όντας δημόσιες και γνωστές στις διοικήσεις και στους εργαζομένους των φορέων αυτών, στα ίδια τα παιδιά και στις οικογένειές τους, μπορούν να συμβάλλουν αποφασιστικά στην δημιουργία ενός κλίματος ασφάλειας, δίνοντας ταυτόχρονα ένα ηχηρό μήνυμα σε κάθε επίδοξο θύτη πως καμία παρέκκλιση τέτοιου είδους δεν θα γίνεται πλέον ανεκτή, ούτε θα αντιμετωπίζεται «οίκοι» ή εν κρυπτώ χωρίς την προβλεπόμενη αναφορά στις αρμόδιες αρχές για περαιτέρω διερεύνηση.

• (5) Θεσπίζεται η υποχρέωση όλων των φορέων ιδιωτικών και δημόσιων που έρχονται σε καθημερινή επαφή με παιδιά να αναπτύξουν δημόσιες Πολιτικές Παιδικής Προστασίας καθώς και να ορίσουν Υπεύθυνο Παιδικής Προστασίας (Σύμβαση Lanzarote, άρθρο 26). Οι Πολιτικές αυτές θα περιλαμβάνουν σαφείς και δεσμευτικές για τον φορέα προβλέψεις για τη διαβίβαση των καταγγελιών (στον εισαγγελέα ή την αστυνομία) σε κάθε περίπτωση καταγγελίας ή υπόνοιας σεξουαλικής θυματοποίησης ανηλίκου, τις προληπτικές ενέργειες αποτροπής τέτοιων φαινομένων καθώς και τον ορισμό, τα καθήκοντα και την εκπαίδευση του Υπευθύνου Παιδικής Προστασίας σε κάθε φορέα.
• (6)Για να μην μείνει κανένας πολίτης ανενημέρωτος για το ειδεχθές φαινόμενο, την έκταση και την σημασία της καταπολέμησής του, τα σημεία αναγνώρισής του και τις ισχύουσες διαδικασίες για την αναφορά του στις αρμόδιες αρχές, υλοποιείται Εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για την μηδενική ανοχή της κοινωνίας στην σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση των παιδιών.
• (7) Με στόχο κανένα παιδί να μη στερείται της ενημέρωσης και των βασικών γνώσεων για τα δικαιώματά του, έτσι ώστε να μην γίνεται εύκολα βορά στους επίδοξους κακοποιητές του, προβλέπεται Ενημέρωση και Ενδυνάμωση των παιδιών για την πρόληψη της δια ζώσης και της διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσής τους.
• (8) Ενισχύονται οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες συνδρομής των παιδιών και δίωξης των δραστών, ώστε το παιδί – θύμα αλλά και οι δράστες που θέλουν να μην υποπέσουν ξανά σε τέτοια παραπτώματα να έχουν όλη την αναγκαία συνδρομή από κατάλληλες, σύγχρονες και εξειδικευμένες υπηρεσίες.

• (9) Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο επικαιροποιείται και αναβαθμίζεται. Κωδικοποιούνται οι διατάξεις που περιέχονται σε επιμέρους νομοθετήματα. Ο επικείμενος νέος σωφρονιστικός κώδικας θα προβλέπει αυστηροποίηση των προϋποθέσεων μεταγωγής σε αγροτικές φυλακές και για λήψη άδειας για όσους έχουν καταδικαστεί για αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, ιδιαιτέρως με θύματα ανηλίκους. Επιπλέον, ενοποιούνται και απλοποιούνται διαδικασίες ενώ αποτρέπεται πλέον η πιθανότητα να ακολουθούνται διαφορετικές παράλληλες διαδικασίες για παρόμοια περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.
• (10) Ενθαρρύνεται η εισαγωγή μαθημάτων σε πανεπιστήμια και θεματικών σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών και έρευνας καθώς και η δημιουργία δικτύου τμημάτων ΑΕΙ ως δεξαμενής προτάσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.
• (11) Και τέλος, επιδιώκεται η συστράτευση ιδιωτικού και δημόσιου, κυβερνητικού και μη κυβερνητικού τομέα στην εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.