Ευρώ: Ξέρετε τι απεικονίζουν;

Τα σχέδια του ευρώ έχουν ένα κοινό θέμα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, σε διάφορες καλλιτεχνικές περιόδους

Περνούν καθημερινά από τα χέρια μας, αλλά λίγοι έχουν παρατηρήσει τι απεικονίζουν. Τα χαρτονομίσματα του ευρώ διέπονται από τη δική τους λογική στη θεματολογία, τους συμβολισμούς και τα χρώματα.

Από την 1η Ιανουαρίου του 1999, 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισήγαγαν το ευρώ ως το νέο κοινό νόμισμά τους. Αρχικά χρησιμοποιούνταν μόνο ως ηλεκτρονικό νόμισμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές και για πληρωμές χωρίς τη χρήση μετρητών. Τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα τέθηκαν σε κυκλοφορία και μπήκαν στις τσέπες μας τρία χρόνια αργότερα.

Σήμερα το ευρώ είναι το νόμισμα περισσότερων από 340 εκατομμύρια Ευρωπαίων.

Υπάρχουν έξι διαφορετικές ονομαστικές αξίες στα τραπεζογραμμάτια του ευρώ: 5€, 10€, 20€, 50€, 100€, 200€, με διαφορετικό χρώμα και μέγεθος. Τα σχέδια για το καθένα από αυτά έχουν ένα κοινό θέμα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, σε διάφορες καλλιτεχνικές περιόδους. Τα αρχιτεκτονικά δείγματα είναι ζωγραφισμένες αναπαραστάσεις και όχι πραγματικά μνημεία.

Αρχικά είχαν χρησιμοποιηθεί πραγματικά μνημεία: Τα αρχικά σχέδια πάνω στα χαρτονομίσματα βασίζονταν στη γέφυρα Ριάλτο στη Βενετία, τη γέφυρα του Νεϊγί στο Παρίσι και τη γέφυρα της Νορμανδίας. Κρίθηκε όμως ότι τα μνημεία δεν έπρεπε να είναι πραγματικά. Έτσι, έγιναν τροποποιήσεις ώστε να μην είναι απολύτως  αναγνωρίσιμα.

Αρχιτεκτονικές εικόνες

Το σχέδιο της σειράς «Ευρώπη» βασίζεται στο θέμα «Εποχές και ρυθμοί» και σχεδιάστηκε από τον Reinhold Gerstetter. 

Τα παράθυρα και οι πύλες που απεικονίζονται συμβολίζουν το ανοιχτό πνεύμα και το πνεύμα συνεργασίας στην Ευρώπη. Οι γέφυρες στην πίσω όψη συμβολίζουν την επικοινωνία μεταξύ των λαών της Ευρώπης, καθώς και μεταξύ της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου.

Στα χαρτονομίσματα σειράς «Ευρώπη» απεικονίζονται αρχιτεκτονικοί ρυθμοί διαφόρων περιόδων της ευρωπαϊκής ιστορίας. Δεν απεικονίζονται όμως υπαρκτά μνημεία ή γέφυρες. Οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί είναι οι εξής:

5 ευρώ: Κλασικός

10 ευρώ: Ρωμανικός

20 ευρώ: Γοτθικός

50 ευρώ: Αναγεννησιακός

100 ευρώ: Μπαρόκ και ροκοκό

200 ευρώ: Αρχιτεκτονική του σιδήρου και του γυαλιού του 19ου αιώνα

Χάρτης της Ευρώπης

Μια γεωγραφική απεικόνιση της Ευρώπης εμφανίζεται στην πίσω όψη και των δύο σειρών τραπεζογραμματίων ευρώ. Στα τραπεζογραμμάτια της σειράς «Ευρώπη» απεικονίζεται ένας αναθεωρημένος χάρτης της Ευρώπης, ο οποίος περιλαμβάνει τη Μάλτα και την Κύπρο. Στα μικροσκοπικά πλαίσια στο κάτω μέρος των τραπεζογραμματίων εμφανίζονται τα Κανάρια Νησιά και ορισμένα υπερπόντια εδάφη της Γαλλίας στα οποία χρησιμοποιείται επίσης το ευρώ. Τα πολύ μικρά νησιά δεν απεικονίζονται στα τραπεζογραμμάτια γιατί η χρήση εκτύπωσης όφσετ σε μεγάλη κλίμακα δεν επιτρέπει την ακριβή αναπαραγωγή τους.

Χρώματα

Κάθε τραπεζογραμμάτιο έχει ένα χαρακτηριστικό χρώμα. Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ της σειράς «Ευρώπη» έχουν τα ίδια χρώματα με αυτά της πρώτης σειράς, δηλαδή το τραπεζογραμμάτιο των 5 ευρώ είναι γκρι, το τραπεζογραμμάτιο των 10 ευρώ είναι κόκκινο, το τραπεζογραμμάτιο των 20 ευρώ είναι μπλε, το τραπεζογραμμάτιο των 50 ευρώ είναι πορτοκαλί, το τραπεζογραμμάτιο των 100 ευρώ είναι πράσινο και το τραπεζογραμμάτιο των 200 ευρώ είναι κίτρινο-καφέ.

Άλλα χαρακτηριστικά του σχεδίου είναι τα εξής:

Το όνομα του νομίσματος – ευρώ – με λατινικά (EURO) και ελληνικά (EYPΩ) στοιχεία στα τραπεζογραμμάτια της πρώτης σειράς. Στα τραπεζογραμμάτια της σειράς «Ευρώπη» το όνομα αναγράφεται και με κυριλλικά στοιχεία (EBPO), ως αποτέλεσμα της ένταξης της Βουλγαρίας στην ΕΕ.

Τα αρχικά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε εννέα γλωσσικές παραλλαγές στα νέα τραπεζογραμμάτια των 5, 10 και 20 ευρώ και σε δέκα γλωσσικές παραλλαγές στα νέα τραπεζογραμμάτια των 50, 100 και 200 ευρώ, στα οποία λαμβάνεται υπόψη η ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ το 2013. Οι συντομογραφίες παρατίθενται σύμφωνα με το πρωτόκολλο της ΕΕ για τη σειρά αναφοράς των χωρών και των επίσημων γλωσσών.

• BCE (γαλλικά, ιταλικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, ισπανικά)
• ECB (τσεχικά, δανικά, ολλανδικά, αγγλικά, λετονικά, λιθουανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά)
• ЕЦБ (βουλγαρικά)
• EZB (γερμανικά)
• EKP (εσθονικά, φινλανδικά)
• ΕΚΤ (ελληνικά)
• ESB (κροατικά)
• EKB (ουγγρικά)
• BĊE (μαλτέζικα)
• EBC (πολωνικά)

Μάλιστα κατά τη φάση σχεδιασμού των νομισμάτων ζητήθηκε η γνώμη ατόμων με προβλήματα όρασης, ώστε να συμπεριληφθούν ειδικά χαρακτηριστικά στα τελικά σχέδια.

Υπογραφές

Τα τραπεζογραμμάτια φέρουν την υπογραφή του Willem F. Duisenberg, του Jean-Claude Trichet, του Mario Draghi ή της Christine Lagarde, δηλαδή των τεσσάρων πρώτων προέδρων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 

Δεν εκδίδονται πλέον νομίσματα των 500 ευρώ

Όπως είναι γνωστό, στις 27 Ιανουαρίου 2019, 17 από τις 19 εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ διέκοψαν την έκδοση τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ. 

Τα υφιστάμενα 500ευρα εξακολουθούν να έχουν ισχύ νόμιμου χρήματος και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο πληρωμής και αποθήκευσης αξίας. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι τράπεζες, τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος και άλλοι εμπορικοί φορείς μπορούν να θέτουν σε επανακυκλοφορία τα υφιστάμενα τραπεζογραμμάτια των 500 ευρώ. Όπως όλες οι ονομαστικές αξίες των τραπεζογραμματίων ευρώ, το τραπεζογραμμάτιο των 500 ευρώ θα διατηρεί πάντοτε την αξία του και θα μπορεί να ανταλλάσσεται σε εθνική κεντρική τράπεζα της ζώνης του ευρώ οποιαδήποτε στιγμή.